جزایری، سید محمد؛
از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید محمد جزایری در سال ۱۳۰۰ در خرم‌آباد به دنیا آمد. پدرش سید جعفر شوشتری جزایری از عالمان برجسته خرم‌آباد و از نوادگان سید نعمت‌الله جزایری، محدث نامی، بود که پس از سال‌ها تحصیل در عراق و نزد بزرگانی چون آیات سید ابوالحسن اصفهانی و آقا ضیاءالدین عراقی، در خرم‌آباد مقیم شد و به تبلیغ دین پرداخت. جزایری، پس از آنکه، خواندن و نوشتن را در خرم‌آباد خواند، به فراگیری دروس حوزوی پرداخت و عروةالوثقی را نزد سید عیسی جزایری خواند و در درس جامع المقدمات از شاگردان سید حیدر طاهری بود. همچنین شرح صمدیه را پیش سید علی‌اکبر رحیمی فراگرفت. او در سال ۱۳۲۱ برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف به تحصیل پرداخت. وی در آن حوزه علمیه، مدت هفت سال در درس اصول عقاید و همچنین شرح جامی و تفسیر قرآن و برخی از دروس فقهی سید اسدالله مدنی تبریزی شرکت کرد و مکاسب محرمه را هم پیش میرزا حسن یزدی خواند. شرح تجرید را هم نزد شیخ مجتبی لنکرانی فراگرفت و در ادبیات از شاگردان شیخ علی‌محمد ونایی بود.
جزایری سپس به کشور بازگشت و به تحصیل در حوزه علمیه قم پرداخت. او مدتی از درس رسائل میرزا علی‌اکبر مشکینی استفاده کرد و سپس مدت هفت سال در درس اسفار علامه سید محمدحسین طباطبایی و درس تفسیر قرآن ایشان و همچنین سید ابوالفضل زاهدی قمی شرکت کرد. مدت سه سال هم در درس شرح منظومه سید رضا صدر حاضر شد. آنگاه در درس خارج فقه و اصول استادان حوزه علمیه شرکت کرد، از جمله ده سال در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی حضور یافت و در کنار آن به مدت ده سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۴۲ در مساجد محمدیه و سلماسی و اعظم قم در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی شرکت کرد. در کنار حضور در درس خارج فقه و اصول امام خمینی، مدتی هم از درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و شیخ محمدعلی اراکی و سید محمد محقق داماد بهره برد و در درس آیت‌الله محقق داماد بود که با سید محمدحسینی بهشتی آشنا شد (سیف زاده، ۶۰۹-۶۱۱). وی پس از ده سال تحصیل در حوزه علمیه قم در سال ۱۳۴۲ به خرم‌آباد بازگشت (انصاری، ۳۳۲) و به اقامه نماز جماعت در مسجد حکیم خرم‌آباد و همچنین تدریس دروس حوزوی در مدارس علمیه آن شهر پرداخت. او در سال ۱۳۴۶ در نامه‌ای به امام خمینی، از ایشان خواستند تا اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه برای رسیدگی به امور شرعی مردم صادر کنند (سیف زاده، ۶۱۳) و پیرو همین درخواست، امام خمینی در بهمن ۱۳۴۶ اجازهنامه‌ای خطاب به جزایری صادر کردند (صحیفه امام، ج ۲، ۱۶۴). وی در مناسبت‌های مختلف از امام خمینی نام می‌برد و از ایشان تجلیل می‌کرد. به همین علت به ساواک احضار شد (سیف‌زاده، ۶۱۴). جزایری یکی از نمایندگان شرعی امام خمینی در خرم‌آباد بود و در ارسال وجوهات شرعی به ایشان نقش داشت و از رابطان امام خمینی با مردم خرم‌آباد بود. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های علمی و ارشادی در خرم‌آباد ادامه داد. او در اول مهر ۱۳۹۹ در خرم‌آباد درگذشت و پیکرش پس از تشییع و اقامه نماز به وسیلۀ سید احمدرضا شاهرخی، در قبرستان بهشت دوم گورستان خضر و در مقبره سادات جزایری به خاک سپرده شد (انصاری، ۳۳۲). منابع: انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۹)، درگذشتگان: آیت‌الله جزایری، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۸۵، آذر و دی؛ سیف‌زاده، سید محمد (۱۳۹۲)، علما در روشنای تاریخ: خاطرات روحانیت لرستان از روزگار قاجار تا ظهور انقلاب اسلامی، خرم‌آباد، سیفا؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۲، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.