سیداحمد فقیه‌امامی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
تولد و تحصیل
سیداحمد فقیه‌امامی معروف به امامی اصفهانی در سال ۱۳۱۲ش در اصفهان به دنیا آمد. پدرش آقا عطاءالله نیز از علمای مشهور اصفهان و از مدرسان دروس حوزوی در آن شهر بود. سیداحمد مقدمات را در حوزه علمیه اصفهان و نزد پدرش، احمد فیاض، نورالدین اشنی، علی مشکاه سدهی، میرزا محمدعلی معلم حبیب‌آبادی و شیخ محمود مفید فراگرفت. سپس به قم رفت و ابتدا در درس سطح میرزا محمد مجاهدی تبریزی و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی شرکت کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و ابتدا در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدحسین بروجردی شرکت کرد[۱] از ۲۷ مهر ۱۳۳۵ و از نخستین جلسه شروع درس خارج مکاسب امام‌خمینی، در آن درس شرکت کرد و علاوه بر آن در دیگر درس‌های ایشان شرکت می‌کرد و تا سوم مهر ۱۳۴۳ از محضر درس امام‌خمینی سود می‌برد[۲] و درس خارج اصول امام‌خمینی (مباحث الفاظ و مبحث قطع و ظن و اصول عملیه) و خارج فقه (مکاسب محرمه و بیع) ایشان را تقریر کرد[۳] مدتی هم از درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد بهره برد[۴] وی فلسفه را هم نزد علامه طباطبایی آموخت[۵]
فقیه‌امامی پس از تبعید امام‌خمینی به اصفهان بازگشت[۶] و مدرسه ذوالفقار و مدارس وابسته را احیا کرد و به مسجد بابا محمدعلی سقا رونق بخشید و کتابخانه‌ای را به نام حضرت زهرا(س) بنیان نهاد[۷] مسجد بابا محمدعلی سقا بعدها به سبب فعالیت‌های او در آن مسجد، به مسجد امامی موسوم گردید. او به‌طور مستمر، به تفسیر صحیفه سجادیه در آن مسجد می‌پرداخت که آن جلسات با اقبال مردم اصفهان روبرو شد[۸] سپس به تدریس کفایه‌الاصول، مکاسب و رسایل در مدارس علمیه اصفهان پرداخت. وی مدتی بعد به تدریس خارج فقه و اصول در اصفهان پرداخت و از مدرسان برجسته اصفهان محسوب می‌شد[۹]
فعالیت مبارزاتی
وی در دوران تحصیل در قم که هم‌زمان با آغاز نهضت امام‌خمینی بود، به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. در سوم اردیبهشت ۱۳۴۲ همراه با جمعی از روحانیان اصفهان در نامه‌ای به آیات امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری و سیدمحمدرضا گلپایگانی، حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه در دوم فروردین ۱۳۴۲ را محکوم کرد و مراتب همدردی خود را با مراجع تقلید اعلام نمود[۱۰] بر اساس گزارش ساواک، وی در آستانه ماه محرم ۱۳۴۲ش از طرف امام‌خمینی برای تبلیغ به کشور کویت اعزام شد[۱۱] به سبب همین فعالیت‌ها در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۴۲ در اصفهان دستگیر شد، ولی با قرار التزام آزاد گردید[۱۲] پس از دستگیری و حبس امام‌خمینی و آیات سیدحسن قمی و بهاءالدین محلاتی در تهران، همراه با جمعی از روحانیان اصفهان با صدور اعلامیه‌ای، رفتار حکومت پهلوی را محکوم کرد و خواستار آزادی آنان شد[۱۳] تداوم این فعالیت‌ها باعث شد تا ساواک او را در ۱۳۴۳ش در فهرست روحانیان ممنوع‌المنبر قرار دهد. ساواک در آن حکم، صدور اجازه سخنرانی او را به سپردن تعهد و نیز ابراز پشیمانی از فعالیت‌های گذشته‌اش مشروط کرده بود[۱۴]
فقیه‌امامی در ۲۹ بهمن ۱۳۴۳ همراه با جمعی از روحانیان حوزه علمیه قم با ارسال نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر، از فضای سیاسی کشور و سخت‌گیری دولت علیه منتقدان انتقاد کردند و با اشاره به تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور و دستگیری جمعی از روحانیان مبارز در سراسر کشور، خواستار آزادی و بازگرداندن امام‌خمینی به کشور و آزادی دیگر زندانیان سیاسی شدند[۱۵] سپس همراه با جمعی از روحانیان و طلاب اصفهانی حوزه علمیه قم، در نامه‌ای دیگر به امیرعباس هویدا، با اشاره به مصونیت قضایی امام‌خمینی به‌عنوان یکی از مراجع عظام تقلید، تبعید ایشان به سبب مخالفت با مصونیت قضایی مستشاران آمریکایی در ایران را محکوم کردند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند [۱۶] همچنین در اسفند آن سال و پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به تجمع طلاب علوم حوزوی در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) در اعتراض به تبعید امام‌خمینی که به دستگیری جمعی از روحانیان انجامید، با ارسال نامه‌ای به هویدا اقدام حکومت پهلوی در هتک حرمت حرم حضرت معصومه(س) را محکوم کرد و خواستار آزادی روحانیان زندانی شد[۱۷] در همان روزها شایعاتی درباره جابجایی امام‌خمینی از محل تبعید در ترکیه منتشر شده بود و همین شایعات باعث شد تا فقیه‌امامی همراه با جمعی از روحانیان و مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به امیرعباس هویدا، خواستار اطلاع‌رسانی دولت درباره وضعیت امام‌خمینی شود[۱۸]
او پس از بازگشت از قم به اصفهان در اواخر دهه ۱۳۴۰ش، به مبارزات خود ادامه داد، ازجمله در خرداد ۱۳۵۱ وقتی اخباری درباره تدریس مسائل جنسی در مدارس و اختلاط دانش‌آموزان دختر و پسر منتشر شد، همراه با روحانیان اصفهان، در نامه‌ای به امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت، آن اقدامات را خلاف شرع و مخرب اساس خانواده دانستند و به دولت نسبت به اجرای تصمیم‌های فوق تذکر دادند[۱۹] وی در جریان انتشار کتاب شهید جاوید، به مبارزه علیه آن نیز پرداخت[۲۰] و در خرداد ۱۳۵۷ در سخنانی، از حکومت پهلوی به‌شدت انتقاد کرد. ساواک در گزارشی، این سخنرانی را تحریک‌آمیز ارزیابی نمود[۲۱] سخنرانی‌های او در مسجد امامی (الزهرا) و مسجد حاج محمدجعفر آباده‌ای و دیگر مساجد اصفهان نقش زیادی در شکل‌گیری تجمعات و تظاهرات اعتراضی و آگاهی جوانان داشت.
تألیفات
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم به فعالیت‌های تبلیغی و تدریس در اصفهان ادامه داد. آثار او عبارت است از: ۱ ـ تقریرات درس فقه آیت‌الله‌العظمی بروجردی. ۲ ـ تقریرات درس اصول امام‌خمینی (مباحث الفاظ و مبحث قطع و ظن و اصول علمیه). ۳ ـ تقریرات درس فقه (مکاسب) امام‌خمینی. ۴ ـ اجتهاد و تقلید. ۵ ـ جغرافیای کشورهای اسلامی. ۶ ـ شرح دعای عرفه. ۷ ـ جنگ در نظام کامل اسلام. ۸ ـ قواعد درایه و رجال. ۹ ـ مبارزه و راه آن در قرآن. ۱۰ ـ آیات معجزه‌آسای قرآن. ۱۱ ـ انسان در قرآن. ۱۲ـ ولایت و امامت از دیدگاه قرآن. ۱۳ ـ اخلاق در قرآن. ۱۴ ـ تمثیلات و تشبیهات قرآن. ۱۵ ـ قرآن و تعهدات انسان. ۱۶ ـ تفسیر جزء ۳۰ قرآن. ۱۷ ـ تفسیر قرآن (از سوره بقره تا انفال). ۱۸ ـ اسرار حج. ۱۹ ـ سنت تغییر. ۲۰ ـ راه مستقیم. ۲۱ ـ بشر و رسالت او. ۲۲ ـ قدرت و نیرو. ۲۳ ـ جاسوسی در اسلام. ۲۴ ـ انقلاب در پرتو وحی. ۲۵ ـ جهاد. ۲۶ ـ روحانیت و تبلیغ در اسلام. ۲۷ ـ انحرافات و مبارزه مکتب تشیع با آن. ۲۸ ـ وظایف مردم در زمان غیبت. ۲۹ ـ شیطان در خانه ما. ۳۰ ـ چگونه باید زیست. ۳۱ ـ راهنمایی‌های حضرت علی(ع) (۷ جلد). ۳۲ ـ قیامت (۳ جلد) ۳۳ ـ اسلام تنها راه مبارزه با استعمار. ۳۴ ـ جامعه اسلامی. ۳۵ ـ خدمات اهل‌بیت پیامبر. ۳۶ ـ فرهنگ واژه‌های علمی. ۳۷ ـ فرازهای عالی صحیفه سجادیه. ۳۸ ـ اقتصاد (پرسش و پاسخ). ۳۹ ـ شناخت خط انقلابی حضرت مهدی(عج). ۴۰ ـ شرح نامه علی(ع) به مالک اشتر. ۴۱- تقریرات درس اصول سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی. ۴۲- تقریرات درس اصول آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد. ۴۳- تفسیر سوره حمد و بقره (در دو جلد به عربی). ۴۴- تفسیر سوره آل عمران (به عربی). ۴۵- تفسیر سوره نسا (به عربی). ۴۶- تفسیر سوره مائده، انعام و اعراف. ۴۷- چرا جمهوری اسلامی؟[۲۲]
درگذشت
او در چهـارم آذر ۱۳۷۲ در اصفهان درگذشت و پیکرش پس از تشییع باشکوه در امـامزاده ابوالعبـاس خوراسگان به خاک سپرده شد[۲۳]
پانویس
- ↑ (موحد ابطحی، ص۳۷؛ مهدوی، ص۴۳۲).
- ↑ (شریف‌رازی، ج۹، ص۲۶۶)
- ↑ (موحد ابطحی، ص۴۱-۴۲).
- ↑ (موحد ابطحی، ص۳۷؛ مهدوی، ص۴۳۲).
- ↑ (مهریزی، ص۵۴۵؛ «درگذشت...»، ص۱۰۹).
- ↑ (شریف‌رازی، ج۹، ص۲۶۶)
- ↑ (مهریزی، ج۱۱، ص۵۴۵؛ موحد ابطحی، ص۴۳۲).
- ↑ (موحد ابطحی، ص۵۸).
- ↑ (موحد ابطحی، ص۴۰-۴۱).
- ↑ (اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۷۶).
- ↑ (قیام ۱۵ خرداد به...، ج۲، ص۲۹۲).
- ↑ (قیام ۱۵ خرداد به...، ج۹، ص۲۱۶ـ۲۱۷).
- ↑ (اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۸۶).
- ↑ (قیام ۱۵ خرداد به...، ج۵، ص۱۱).
- ↑ (سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۳، ص۱۴۰-۱۴۳؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۲۸ـ۱۳۰).
- ↑ (اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۶ـ۱۳۷).
- ↑ (اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۶۱ـ۱۶۳).
- ↑ (اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۶۵).
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ص۲۱۷-۲۱۸).
- ↑ (موحد ابطحی، ص۷۰-۷۴)
- ↑ (انقلاب اسلامی به...، ج۶، ص۱۹۲).
- ↑ (حجت ابطحی، ص۴۱-۴۸).
- ↑ (مهریزی، ج۱۱، ص۵۴۵).
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان اصفهان (۱۳۷۹)، ج۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ج۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، ج۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۷)، ج۹، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- شریف‌رازی، محمد (بی‌تا)، گنجینه دانشمندان، ج۹، بی‌جا، مؤلف.
- موحد ابطحی، سیدحجت (۱۳۸۷)، یادواره و شمع زندگی و مبارزات مدافع حریم ولایت و امامت، آیت‌الله فقیه‌امامی، اصفهان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان (نشر دیجیتالی).
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۳، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
- مهریزی، مهدی (۱۳۸۰)، میراث حدیث شیعه، به کوشش علی صدرایی خویی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: سازمان چاپ و نشر.