قدرت‌الله وجدانی فخر، از شاگردان درس فلسفه و خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۱۲ش |
| زادگاه | روستای جهیزدان در شهر سراب |
| تاریخ وفات | ۲۷ مرداد ۱۳۷۵ |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه(س) |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
تولد و تحصیل
قدرت‌الله وجدانی فخر در سال ۱۳۱۲ش در روستای جهیزدان در شهر سراب به دنیا آمد. او برای تحصیل دروس حوزوی، ابتدا به روستای اسب‌فروشان رفت و در آنجا، ادبیات عرب را نزد شیخ عبدالعلی و شیخ یوسف، از مدرسان آن روستا فراگرفت. سپس به شهر سراب رفت و در آن شهر، مقدمات را پیش شیخ عبدالله حقی و شیخ حسین محدثی خواند. آنگاه راهی تبریز شد و در حوزه علمیه آن شهر، بخشی از دروس سطح را نزد استادان آن حوزه فراگرفت.[۱]
درباره استادان او در تبریز گزارشی در درست نیست. او پس از طی بخشی از دروس سطح حوزه، به قم رفت و در حوزه علمیه آنجا، سطح را نزد سیدشهاب‌الدین نجفی مرعشی و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، شیخ محمد صدوقی یزدی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی تکمیل کرد.[۲] در یکی از منابع از حضور وجدانی فخر در درس اسفار، منطق و حکمت امام‌خمینی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی سخن رفته.[۳] ولی درباره سال‌های حضور او در درس‌های فلسفه امام‌خمینی گزارشی دقیقی وجود ندارد. می‌توان احتمال داد که وی در سال‌های پایانی تدریس امام‌خمینی و احتمالاً در سال‌های ۱۳۲۷-۱۳۲۸ش در درس‌های فلسفه امام‌خمینی شرکت می‌کرد.
او سپس در حلقه درس خارج فقه و اصول سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدحسین طباطبایی بروجردی، شیخ عبدالنبی عراقی، امام‌خمینی، سیدمحمد محقق داماد، سیدصادق روحانی و شیخ محمدعلی اراکی.[۴]، سیدکاظم شریعتمداری و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی.[۵] و سیدکاظم شریعتمداری تبریزی وارد شد.[۶] درباره حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی هم گزارشی در دست نیست. می‌توان گفت که در دهه ۱۳۳۰ش و آغازین سال‌های دهه ۱۳۴۰ش و پیش از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، در درس‌های ایشان در مساجد محمدیه، سلماسی و اعظم قم حضور می‌یافت. وی از شیخ عبدالنبی عراقی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و سیدابوالقاسم کاشانی اجازه اجتهاد و از سیدمحسن حکیم، سیدابوالقاسم خویی و سیدمحمدرضا گلپایگانی اجازه روایت دریافت کرد.[۷]
او یکی از مدرسان باسابقه حوزه علمیه قم بود و چهل سال کتاب‌های حوزه از مبادی علم العربیه.[۸] تا درس‌هایی چون شرح منظومه در منطق و فلسفه، شرح لمعه، رسایل و کفایه در علم اصول، تجرید الاعتقاد در علم کلام، درس خارج قضا و دیگر دروس رسمی حوزه را به صورت عمومی و خصوصی تدریس کرد. یکی از درس‌هایی که او تدریس می‌کرد، شرح لمعه بود. وی به بیماری صعب‌العلاجی مبتلا شده بود و عهد کرد در صورت بهبودی تا پایان عمرش آن کتاب را تدریس کند. پس از بهبودی به این نذر خود عمل کرد و تا آخرین روزهای عمرش آن کتاب را تدریس نمود و در مواردی هفتصد نفر از طلاب در درس او حضور می‌یافتند.[۹] وجدانی فخر در نامه‌ای به یکی از شاگردانش، فهرستی از تدریس‌هایش همراه با دفعات تدریس آن را ارائه کرده است که نشان از اهتمام او به امر تدریس داشت: ده دوره تدریس کتاب رسایل، نه دوره تدریس کتاب مکاسب در مسجد اعظم، بیست و دو دوره تدریس شرح لمعه.[۱۰]، پنج دوره تدریس کفایه‌الاصول در مسجد اعظم قم (همان، ص۸۱). علاوه بر آن، پنج دوره شرح منظومه در حرم حضرت معصومه(س) تدریس کرده است.[۱۱] برخی از طلاب خارجی ازجمله طلاب ترکیه‌ای در درس‌های او شرکت می‌کردند و وی در نامه‌ای به حشمت‌الواعظین قمی، از حضور امام جماعت ترک‌تبار مسجد اهل‌البیت لاهه هلند در درس خود سخن گفته است.[۱۲] وی سپس به تدریس درس خارج فقه در حوزه علمیه قم پرداخت.
فعالیت سیاسی اجتماعی
وی در جریان نهضت اسلامی بارها همراه با مدرسان حوزه علمیه قم اعلامیه‌هایی را علیه حکومت پهلوی امضا کرد و نام او در برخی از اعلامیه‌های مدرسان حوزه علمیه قم دیده می‌شود.[۱۳]
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نماز جمعه را در شهرستان شبستر برگزار کرد.[۱۴] در دوران دفاع مقدس نیز بارها درس را تعطیل کرد و عازم جبهه‌ها شد و در مناطق عملیاتی مختلفی همچون دشت عباس، ایلام، شلمچه، فاو و خرمشهر حاضر شد. او تا آخرین روزهای عمر خویش به تبلیغ دین پرداخت و بارها برای تبلیغ به شهرهای مختلف در داخل و خارج کشور رفت. از آن جمله می‌توان به سفرهای تبلیغی او به کشورهای ترکیه، آلمان، هلند و بلژیک اشاره کرد.
تألیفات
الایضاح فی الطلاق و النکاح ازجمله کتاب‌هایی است که توسط شاگردانش از درس‌های او تقریر و منتشر شده است. همچنین صدها نوار از جلسات تدریس او در حوزه‌های علمیه به یادگار مانده است. از دیگر آثار او می‌توان تقریرات درس خارج فقه و اصول آیت‌الله شیخ عبدالنبی عراقی، الجواهر الفخریه فی شرح اللّمعة و الرّوضة البهیه، وظایف المکلفین (در اصول و فروع دین)، الایضاح (فی النکاح و الطلاق)، رساله فی قاعده لاضرر، الانوار المنطقیه، رساله عملیه، آداب معاشرت در اسلام، اجتهاد در اسلام و کار و کوشش را نام برد.[۱۵]
درگذشت
قدرت‌الله وجدانی فخر در ۲۷ مرداد ۱۳۷۵ در شهر قم درگذشت.[۱۶] و پیکرش پس از اقامه نماز توسط میرزا علی‌اکبر مشکینی، در حرم حضرت فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۱۷]
پانویس
- ↑ وجدانی فخر، ص۵؛ الوانساز خویی، ج۳، ص۴۱۲.
- ↑ همان؛ وجدانی فخر، ص۵-۶.
- ↑ همان، ص۶.
- ↑ همان؛ الوانساز خویی، ج۳، ص۴۱۲؛ جواهرکلام، ج۲، ص۶۰۵؛ شریف‌رازی، ج۸، ص۲۹۴.
- ↑ همان.
- ↑ جواهرکلام، ج۲، ص۶۰۵.
- ↑ وجدانی فخر، ص۶.
- ↑ همان.
- ↑ الوانساز خویی، ج۳، ص۴۱۳.
- ↑ حشمت‌الواعظین قمی، ص۷۹؛ وجدانی فخر، ص۷.
- ↑ همان؛ الوانساز خویی، ج۳، ص۴۱۲-۴۱۳.
- ↑ حشمت‌الواعظین قمی، ص۷۸.
- ↑ انصاری قمی، ص۱۲۲.
- ↑ «قدرت‌الله وجدانی فخر»، thinker.irc.ir.
- ↑ وجدانی فخر، ص۸.
- ↑ همان؛ الوانساز خویی، ج۳، ص۴۱۳؛ جواهرکلام، ص۶۰۶-۶۰۷.
- ↑ انصاری قمی، ص۱۲۴.
منابع
- الوانساز خویی، محمد (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم.
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۷۵)، «درگذشتگان: آیت‌الله وجدانی فخر»، دوماهنامه آینه پژوهش، دوره ۷، شماره ۳۹، تابستان.
- جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، قم، انصاریان.
- حشمت‌الواعظین قمی، سیدمحمدتقی (۱۳۸۰)، بلوغ الامانی فی حیاه الفقیه الکبیر و الاصولی الشهیر الایروانی و المشاهیر من تلامذته، تهران، مدرسه العلمیه الایروانی.
- شریف رازی، محمد (۱۳۵۸)، گنجینه دانشمندان، ج۸، تهران، مؤلف؛ وجدانی فخر، قدرت‌الله (۱۳۸۴)، الجواهر الفخریه فی شرح روضه البهیه، ج۱، قم، سماء قلم.
- «قدرت‌الله وجدانی فخر» (۱۳۹۷)، اندیشمندان اسلامی: مرکز پژوهش‌های اسلامی سازمان صدا و سیما، http://thinker.irc.ir/thinker/index/show/+.