محمدحسن قافی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۵ شهریور ۱۳۱۴ |
| زادگاه | یزد |
| اطلاعات علمی | |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| وبگاه رسمی | |
محمدحسن قافی در ۵ شهریور ۱۳۱۴ در یزد به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن و قرائت قرآن را نزد سیدابوالقاسم معلم و سیدحسین مدرس فراگرفت. سپس با سفارش شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، از علمای برجسته یزد، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در مدارس شفیعیه، خان و مصلا مقدمات و دروس سطح را پیش سیدمحمد وامق، سیدموسی غضنفری، سیدعلی‌محمد کازرونی، سیدمحمد مدرسی، سیداحمد مدرس و میرزا آقا مدرسی خواند. در همان زمان در کلاس‌های درس اخلاق شیخ غلامرضا فقیه خراسانی و سیدموسی غضنفری و سیدمحمدتقی اوهب از مدرسان درس اخلاق یزد بهره می‌برد. شرح منظومه سبزواری را هم در یزد و پیش جلال‌الدین آیت‌اللهی خواند. آنگاه در درس خارج فقه و اصول سیدعلی محمد کازرونی در یزد حضور یافت و مدت یک سال از آن درس‌ها بهره برد. قافی سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی در سال ۱۳۳۴ش به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر به تکمیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های خارج سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمد محق داماد و سیدکاظم شریعتمداری بهره‌مند شد.[۱] او پس از یک سال به نجف عزیمت کرد، بنابراین در این مقطع مدت یک سال از درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی در مساجد محمدیه و سلماسی قم بهره‌مند شد. او پس از ورود به نجف اشرف در سال ۱۳۳۵ش، مدت دو سال در حوزه علمیه آن شهر در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدیحیی یزدی، میرزا حسن هروی یزدی و شیخ حسین حلی حضور یافت. در همان دوران در درس شرح منظومه و اسفار شیخ عباس قوچانی و خارج اسفار شیخ صدرا بادکوبه‌ای حاضر می‌شد.
قافی یزدی در سال ۱۳۳۷ش و در پی فوت برادرش به کشور بازگشت و بار دیگر در قم مقیم شد و از درس‌های خارج فقه و اصول آیات بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمد محقق داماد، شیخ عباسعلی شاهرودی، شیخ مرتضی حائری، میرزا هاشم آملی و محمدعلی اراکی بهره‌مند شد. حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی تا تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور در آبان ۱۳۴۳ش ادامه یافت و او در آن درس‌ها در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرد. از هم‌مباحثه‌ای‌های او در این دوران می‌توان به سیدموسی شبیری زنجانی و حسین نوری همدانی اشاره کرد. قافی در کنار تحصیل دروس خارج فقه و اصول، در درس‌های تفسیر قرآن و همچنین فلسفه علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بهره می‌برد و هم‌زمان در درس‌های اخلاق سیدرضا بهاءالدینی شرکت می‌کرد.
محمدحسن قافی در کنار تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه قم مشغول شد و ابتدا برخی از دروس مقدماتی و سطح و همچنین فلسفه را تدریس می‌کرد و از سال ۱۳۵۰ش هم به تدریس دروس خارج فقه در حوزه علمیه قم پرداخت.[۲] قافی پس از انتخاب امیرعباس هویدا به سمت نخست‌وزیری، در اسفند ۱۳۴۳ش همراه با علما و محصلان یزدی حوزه علمیه قم، نامه‌ای خطاب به او ارسال کردند و در آن تصویب مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی در دولت‌های سابق (دولت امیر اسدالله علم و دولت حسنعلی منصور) را محکوم نمودند و سپس با اشاره به تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، آن اقدام را برخلاف قانون اساسی و اصل مصونیت مراجع عظام تقلید دانسته، خواستار بازگرداندن ایشان به کشور، الغای قوانین مغایر شریعت و قانون اساسی و آزادی سایر زندانیان شده بودند. آنان همچنین در نامه فوق از نخست‌وزیر وقت خواستند مصوبه‌های خلاف قانون و شرع را ملغی اعلام کند.[۳] در سال ۱۳۴۴ش هم پس از ورود امام‌خمینی به نجف اشرف، نامه‌ای را به ایشان نگاشت و خرسندی خود را از حضور ایشان در آن شهر اعلام کرد (مصاحبه نگارنده با آیت‌الله قافی). در اواخر سال ۱۳۴۴ ش و پس آنکه ساواک قم جمعی از روحانیان برجسته و مبارز و استادان حوزه علمیه قم ازجمله حسینعلی منتظری، عبدالرحیم ربانی شیرازی، احمد آذری قمی، علی‌اصغر مروارید و... را دستگیر و شیخ شهاب‌الدین اشراقی داماد و «نماینده مرجع عالی‌قدر مسلمانان جهان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» را از قم تبعید کرد، همراه با جمعی از مدرسان و محصلان حوزه علمیه قم، اعلامیه‌ای خطاب به مراجع تقلید شیعه در ایران و عراق صادر کردند و از آنان خواستند مراتب انزجار روحانیت ایران را به اطلاع مقامات مسئول و عاملان دستگیری و تبعید روحانیان برسانند. آنان همچنین خطاب به مراجع تقلید تأکید کردند که در صورت تداوم این وضعیت، «مقدمات یک انفجار عظیم را در قم و سایر شهرستان‌ها فراهم» می‌شود و خواستار اعلام این واقعیت به حکومت پهلوی شدند.[۴] او سپس همراه با جمعی از طلاب و مدرسان حوزه علمیه قم، با ارسال تلگرامی به روحانیان زندانی در تهران، اقدام حکومت پهلوی در دستگیری آنان را محکوم کردند و خواستار آزادی روحانیان در بند شدند. آنان همچنین در آن نامه نگرانی خود را از وضعیت روحانیان دستگیرشده ابراز کردند.[۵]
محمدحسن قافی که سال‌ها به تدریس در حوزه علمیه قم می‌پرداخت، در سال ۱۳۶۵ش و با دعوت جمعی از اهالی یزد و سیدروح‌الله خاتمی نماینده وقت امام‌خمینی در یزد و امام جمعه آن شهر و همچنین سیدجواد مدرسی، به زادگاه خویش بازگشت و به تدریس و تبلیغ دین در آن شهر پرداخت. او پس از ۱۵ سال حضور در یزد، بار دیگر در سال ۱۳۸۰ش به قم بازگشت و به تدریس دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه آن شهر ادامه داد. در سال ۱۳۸۳ش هم به دعوت عباسعلی سلیمانی، امام جمعه زاهدان به آن شهر رفت و مدت سه سال به تدریس درس خارج فقه و اصول در آنجا و همچنین تبلیغ دین در آن سامان مشغول بود (مصاحبه نگارنده با آیت‌الله قافی). چند کتاب و رساله فقهی در ابواب طهارت و خمس و نیز مقاله‌ای در موضوع ولایت فقیه (چاپ‌شده از سوی دبیرخانه کنگره شیخ اعظم انصاری) از آثار اوست.[۶] تأسیس مهدیه در یزد در سال ۱۳۶۶ش، احیا و بازسازی مسجد راستان آن شهر در سال ۱۳۹۱ش، تأسیس مدرسه علمیه مولی‌الموحدین در سال ۱۳۹۶ش در قم، ازجمله فعالیت‌های اجتماعی و عام‌المنفعه اوست.[۷]
درگذشت
محمدحسن قافی یزدی در آبان ۱۴۰۱ در یزد درگذشت و در آستان مقدس امامزاده جعفر(ع) همان شهر به خاک سپرده شد.
منابع
- آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- مدرسی، سیدمحمدکاظم (۱۳۸۲)، مفاخر یزد، یزد، بنیاد ریحانه الرسول یزد.
- مصاحبه نگارنده با محمدحسن قافی.
- ↑ مدرسی، ص۵۴۴ـ۵۴۵.
- ↑ مدرسی، ص۵۴۴ ـ ۵۴۵.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۵۶ ـ ۱۵۷.
- ↑ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۸۴-۸۶؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۸-۱۹۵؛ دوانی، ج۵، ص۱۷۸-۱۷۷.
- ↑ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۱۱۵؛ خسروشاهی، ج۳، ص۱۳۰-۱۳۱؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۹-۲۰۰.
- ↑ مصاحبه نگارنده با آیت‌الله محمدحسن قافی؛ مدرسی، ص۵۴۴ـ۵۴۶.
- ↑ مصاحبه نگارنده با آیت‌الله قافی.