محمدرضا حدائق، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۰۵ش |
| زادگاه | شیراز |
| تاریخ وفات | ۲۰ تیر ۱۳۹۷ش |
| محل دفن | حرم شاهچراغ(ع) |
| شهر وفات | شیراز |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، بهاءالدین محلاتی، سیدحسین بروجردی و سیدمحمدرضا گلپایگانی و... |
| محل تحصیل | شیراز و قم |
| سایر | تدریس در حوزه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حمایت از نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | امامت جمعه، حضور در جنگ ایران و عراق و تأسیس مراکز برای خدمات عام‌المنفعه |
تولد
محمدرضا حدائق در سال ۱۳۰۵ش در شهر شیراز به دنیا آمد. پدرش شیخ ابوالحسن حدائق از عالمان نامی شیراز بود.
تحصیل
محمدرضا حدائق خواندن و نوشتن را در شیراز و نزد پدرش که از مدرسان بنام شیراز بود آموخت. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و بخشی از مقدمات را نزد پدرش خواند. حدائق سپس در مدارس علمیه شیراز به تکمیل تحصیلات حوزوی ادامه داد و از درس عالمانی چون آیات سیدنورالدین حسینی الهاشمی و شیخ بهاءالدین محلاتی و آقایان شیخ علی آقا یقطین، سیدمحمود علوی و شیخ محمود شریعت زرقانی بهره برد و درس‌هایی چون فقه و اصول، اخلاق و تفسیر قرآن را نزد آنان خواند. وی سپس راهی قم شد و از جلسات درس خارج فقه امام‌خمینی، آیت‌الله بروجردی و سیدمحمدرضا گلپایگانی، بهره کافی برد و پس از بهره‌مندی از محضر بزرگان علمی قم به شیراز مراجعت کرد.[۱]
تدریس و تبلیغ
محمدرضا حدائق پس از بازگشت به شیراز در کنار پدرش به تربیت طلاب علوم حوزوی همت گماشت و به تدریس ادبیات، فقه، اصول و خارج فقه، اخلاق و تفسیر در مدرسه علمیه منصوریه (محل تدریس درگذشتگان خاندان حدائق و شیخ یوسف بحرانی صاحب کتاب حدائق الناظره فی احکام العتره الطاهره) به تدریس پرداخت. هم‌زمان نماز جماعت را در مسجدالرسول شیراز اقامه می‌کرد و به تبلیغ معارف اهل‌بیت(ع) نیز می‌پرداخت.
فعالیت مبارزاتی
حدائق سال ۱۳۴۲ در کنار علمای بزرگ فارس و به‌ویژه پدرش نقش مؤثری در هدایت و جهت‌بخشی به حرکت انقلاب و ارتباط مردم با امام‌خمینی داشت. توجه ویژه امام‌خمینی و مراجعی همانند آیات سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیداحمد موسوی خوانساری، شیخ بهاءالدین محلاتی، شیخ محمدعلی اراکی و سیدمحمود حسینی شاهرودی و صدور اجازات و همچنین مکاتبات و ارسال نامه‌هایی به او، دلیلی بر جایگاه محمدرضا حدائق نزد مراجع تقلید وقت است.[۲] او در سال‌های نهضت اسلامی به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت و بر اساس گزارش ساواک، در سال ۱۳۵۱ش مبلغی را برای کمک به طلاب پرداخت می‌کرد،.[۳] ولی ساواک درباره طلاب مشمول پرداخت این وجه اطلاعاتی نداده است. طبق گزارش ساواک در خرداد ۱۳۵۲، در ساواک پرونده داشت.[۴] در همان سال همراه با جمعی از روحانیان شیراز درصدد تأسیس صندوق قرض‌الحسنه در آن شهر برآمدند.[۵]
وی در سال ۱۳۵۷ ش همراه با روحانیان مبارز شیراز، اعلامیه‌هایی را علیه حکومت پهلوی صادر می‌کرد. ازجمله در شهریور آن سال و در آستانه جشن هنر شیراز، در نامه‌ای به جمشید آموزگار، با اشاره به اتفاقات رخ‌داده در جشن مزبور در سال ۱۳۵۶ ش، آن را منافی عفت عمومی دانستند و خواستار عدم برگزاری آن شدند.[۶] وی همچنین در جلسات روحانیان شیراز با هدف مقابله با تصمیمات حکومت پهلوی شرکت می‌کرد که از آن جمله می‌توان به شرکت او در جلسه هماهنگی علمای آن شهر برای مقابله با دستور محمدرضاشاه مبنی بر تبدیل اراضی اطراف دروازه قرآن شیراز به جنگل اشاره کرد.[۷] پس از تبعید جمعی از روحانیان شیراز چون آقایان شیخ عبدالرحیم ربانی شیرازی، محمدرضا اصفهانی و علی‌اصغر و علی‌محمد دستغیب، همراه با جمعی از روحانیان شیراز با صدور اعلامیه‌ای، تنفر خود را از این اقدام اعلام کردند و نسبت به تبعات تداوم تبعید آنان هشدار دادند.[۸]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
حدائق پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در شیراز و اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین در مسجد الرسول شیراز ادامه داد و بیش از ۴۰ سال در دفتر مسجد الرسول پاسخگوی مسائل و مشکلات و رفع نیازمندی‌های مردم بود. علاوه بر آن از مؤسسان جامعه روحانیت مبارز شیراز بود و سالیان متمادی دبیری جامعه روحانیت شیراز را بر عهده داشت. همچنین به تدریس در مدرسه منصوریه آن شهر ادامه داد و ریاست آن مدرسه را عهده‌دار بود .[۹] او همچنین به‌عنوان امام جمعه موقت، نماز جمعه را هم در شیراز اقامه می‌کرد.[۱۰] و مدت بیست سال در آن منصب بود. در کنار آن در انتخابات سال‌های آغازین انقلاب اسلامی به‌عنوان ناظر بر سلامت انتخابات از طرف شورای نگهبان فعالیت می‌کرد. در طول دوران دفاع مقدس، بارها در کنار رزمندگان در جبهه‌های جنگ حضور یافت و با ایراد سخنرانی، به رزمندگان نشاط و وجد زیادی می‌بخشید.
او در امور اجتماعی هم فعال بود و در شهر شیراز چندین مسجد و ابنیه عام‌المنفعه ساخت. همچنین در روستاهای محروم فارس و اطراف شیراز با همت مردم و نیکوکاران به احداث ده‌ها مسجد، حسینیه و مدرسه پرداخت و آثار زیادی در مناطق محروم و بی‌بضاعت باقی گذاشت. وی در چند سال اخیر به سبب کهولت سن، کمتر در مجامع عمومی و خصوصی حاضر می‌شد و بیشتر به تدبیر و تدبر در امور دینی مشغول بود.
درگذشت
حدائق اواخر عمر به علت بیماری عفونت ریوی و ضعف جسمانی در بیمارستان نمازی بستری بود، ۲۰ تیر ۱۳۹۷ در شیراز درگذشت. پیکر او پس از تشییع و اقامه نماز توسط علیرضا حدائق، در ایوان صحن اصلی حرم شاهچراغ(ع) به خاک سپرده شد.[۱۱]
پانویس
- ↑ «حضور استاندار فارس در مراسم تشییع و تدفین پیکر مرحوم آیت‌الله حدائق»، ص۳.
- ↑ «حضور استاندار فارس در مراسم تشییع و تدفین پیکر مرحوم آیت‌الله حدائق»، ص۳.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۴، ج۲، ص۱۹۱.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۴، ج۲، ص۲۱۱؛ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۶، ص۴۳۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۴، ج۲، ص۲۱۰.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۴، ج۲، ص۳۸۰؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب دهم، ص۵۵۵-۵۵۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب دهم، ص۴۱۷.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۱۸.
- ↑ «آیت‌الله حدائق درگذشت»، ص۳.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۲۴۹.
- ↑ «پیکر آیت‌الله حدائق در حرم شاهچراغ(ع) به خاک سپرده شد»، ص۱۰.
منابع
- «آیت‌الله حدائق درگذشت» (۱۳۹۷)، روزنامه تماشا، سال نهم، شماره ۱۵۷۸، ۲۱ تیر.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «پیکر آیت‌الله حدائق در حرم شاهچراغ(ع) به خاک سپرده شد» (۱۳۹۷)، روزنامه کیهان، شماره ۲۱۹۵۱، ۲۳ تیر.
- «حضور استاندار فارس در مراسم تشییع و تدفین پیکر مرحوم آیت‌الله حدائق» (۱۳۹۷)، روزنامه تماشا، سال نهم، شماره ۱۵۷۹، ۲۳ تیر ۱۳۹۷.
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۱۳ تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، تهران، برگ رضوان.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب دهم: نفس مطمئنه شهید آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب (۱۳۷۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب چهل و چهارم: آیت‌الله حاج شیخ بهاءالدین محلاتی (۱۳۹۰)، ج۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.