سخنرانی در بهشت زهرا: سخنرانی امام‌خمینی در بهشت زهرای تهران، در نخستین روز برگشت به وطن، ۱۲/۱۱/۱۳۵۷ طرح ایجاد سازمان بهشت زهرا(س)، در تیر ۱۳۳۴ و بر پایه مصوبه شورای شهر تهران شکل گرفت؛ اما اجرای این طرح سال‌ها مسکوت ماند. پس از اختصاص قطعه زمینی به این منظور در اواخر سال ۱۳۴۵ و انتخاب هیئت‌مدیره و تهیه اساسنامه[۱] سرانجام قبرستان بزرگ بهشت زهرا(س)، در سال ۱۳۴۹، در زمینی به مساحت چهارصد هکتار واقع در مسیر بزرگراه تهران ـ قم تأسیس شد.[۲]
حضور گسترده مردم و گردهمایی مخالفان رژیم در سال ۱۳۵۷ در بهشت زهرا(س)، و دفن شهدای انقلاب در آن، این قبرستان را به نمادی از عصیان و اعتراض ملت به رژیم شاهنشاهی بدل کرد.[۳] همین جایگاه باعث شد امام‌خمینی برای ادای احترام به تمام شهدای انقلاب اسلامی، بهشت زهرا(س)، را نخستین مقصد خود پس از ورود به ایران برگزیند و با وجود تأکید نزدیکان بر دشواری امر، پس از چهارده سال نخستین سخنرانی خود را در آنجا ایراد کند.[۴]
جایگاه سخنرانی در قطعه ۱۷ شهدا تعیین شده بود. برنامه مخصوص بهشت زهرا(س)، از ساعت نُه صبح با سرود آغاز شد. مسئولان برنامه که دایماً از طریق بی‌سیم با فرودگاه در تماس بودند، اخبار را به اطلاع مردم می‌رساندند.[۵] پوشش صوتی بهشت زهرا(س)، نیز با تلاش تعدادی از کارمندان انقلابی سازمان رادیو و تلویزیون ملی امکان‌پذیر گشت.[۶] پیش از سخنرانی امام‌خمینی، فرزند شهید صادق امانی مقاله‌ای خواند.[۷] گروهی از دانش‌آموزان نیز سرود «برخیزید ای شهیدان راه خدا» را اجرا کردند.[۸] سپس امام‌خمینی در یکی از پرجمعیت‌ترین اجتماعات تاریخ، اصولی‌ترین ارکان مشروعیت عقلانی یک نظام سیاسی را به زبانی ساده و منطقی بیان کرد و به طور کلی هر حکومت تحمیلی را خلاف قواعد عقلی و حقوق بشر خواند.[۹]
محورهای سخنرانی
مهم‌ترین محورهای این سخنرانی عبارت بودند از:
- مغایرت رژیم تحمیلی سلطنتی با عقل و قانون.
- غیرقانونی‌بودن دولت‌ها و مجالس دست نشانده و فرمایشی.
- فساد و ویرانی کشور به نام تجدد و اصلاح توسط رژیم پهلوی.
- تعیین دولت از سوی امام‌خمینی به پشتوانه تأیید ملت.
- هشدار به ملت دربارهٔ تلاش آمریکا برای بازگرداندن محمدرضا پهلوی.
- اندرز و اتمام حجت به ارتش و قدردانی از نظامیان پیوسته به ملت.[۱۰]
- ↑ همشهری، ۱۳۷۴، ۷۹۴.
- ↑ همشهری، ۱۳۷۳، ۸۵۸.
- ↑ مؤسسه تنظیم، مجموعه سخنرانی‌های امام‌خمینی، ۱/۴۹۳–۴۹۴ و ۲/۲۹۰، ۳۲۸، ۴۳۷.
- ↑ خمینی، مصاحبه، ۱/۱۰۰؛ یزدی، آخرین تلاش‌ها، ۳۷۸.
- ↑ نیکنام، خاطرات، ۴۶۲.
- ↑ الویری، خاطرات مرتضی الویری، ۷۱.
- ↑ ناطق نوری، پابه‌پای آفتاب، ۶/۷۳.
- ↑ نیکنام، خاطرات، ۴۶۳.
- ↑ یزدی، آخرین تلاش‌ها، ۳۷۹.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۱۰–۱۹.