نجم‌الدین اعتمادزاده، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| اطلاعات علمی |
علی‌اکبر معروف به نجم‌الدین اعتمادزاده [۱] در سال ۱۲۹۱ ش در تهران زاده شد [۲] پدرش علی‌اصغر از روحانیان شاخص و مبارز تهران و جدش علی‌اکبر اعتمادزاده معروف به اعتمادالذاکرین، از خطبای نامی تهران بود [۳] نجم‌الدین تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران خواند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و ادبیات عربی را در تهران و نزد مدرسان تهرانی آموخت. آنگاه به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر مقدمات و سطح را نزد استادان آن حوزه فراگرفت [۴] سپس در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی و امام‌خمینی شرکت کرد و از شاگردان آن دو مدرس برجسته محسوب می‌شد [۵] وی پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی به تهران بازگشت و به فعالیت‌های دینی در زادگاهش پرداخت [۶] درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی و همچنین حضور او در درس خارج فقه یا خارج اصول یا هر دو درس گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در سال‌های ۱۳۳۰-۱۳۴۰ در آن درس‌ها یا یکی از درس‌های خارج امام‌خمینی حضور می‌یافت. وی از دوستان نزدیک و صمیمی سیدمصطفی خمینی بود و به گفته خودش، سابقه دوستی سی‌ساله با فرزند امام‌خمینی داشت [۷]
اعتمادزاده با آغاز نهضت امام‌خمینی به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. بر اساس گزارش ساواک، وی در تاسوعا و عاشورای ۱۳۴۲ ش ازجمله واعظانی بود که به انتقاد از حکومت پهلوی پرداخت [۸] او پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور و دستگیری سیدمصطفی خمینی و انتقال او به زندان قزل‌قلعه تهران، در ۲۱ آذر سال ۱۳۴۳ ش در مسجد سیدعزیزالله واقع در بازار تهران به سخنرانی علیه حکومت پهلوی پرداخت و از تبعید امام‌خمینی و دستگیری سیدمصطفی خمینی انتقاد کرد. به همین سبب در همان روز دستگیر و به قزل‌قلعه منتقل شد [۹] در سال ۱۳۴۴ ش پس از انتقال امام‌خمینی و سیدمصطفی خمینی به عراق، با ارسال تلگرافی به سیدمصطفی خمینی، تشرف آنان به آستان علوی را تبریک گفت و خرسندی خود را از حضور آنان در آن مکان ابراز کرد [۱۰] وی پس از آن در جلسات روحانیان مبارز تهران که با حضور افرادی چون سیدمحمدرضا سعیدی، محمدجواد باهنر، اکبر هاشمی رفسنجانی، محمدرضا مهدوی کنی و... تشکیل می‌شد، شرکت می‌کرد [۱۱] در یکی از آن جلسات درباره اعزام مبلغ دینی و روحانیان به روستاهای اطراف تهران و... تصمیم‌گیری می‌شد [۱۲] بر اساس گزارش ساواک، وی همراه با روحانیان مذکور، در جلسات هفتگی به استماع نوار سخنرانی‌های امام‌خمینی می‌پرداختند [۱۳] و درباره موضوعات دیگر تصمیم‌گیری می‌کردند [۱۴] وی ازجمله روحانیانی بود که در خرداد ۱۳۴۹ پس از درگذشت آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم، با ارسال تلگرافی به امام‌خمینی، رحلت آن مرجع را به ایشان تسلیت گفت [۱۵] به همین سبب در گزارش ساواک درباره وضعیت روحانیان تهران که دوم شهریور ۱۳۴۹ ش تهیه شد، از او به‌عنوان یکی از روحانیان طراز اول تهران و از طرفداران یا مروجان مرجعیت امام‌خمینی نام برده شد [۱۶] اعتمادزاده در شهریور ۱۳۵۰ همراه با جمعی از روحانیان درصدد برنامه‌ریزی برای ایراد سخنرانی‌های انتقادی علیه جشن‌های ۲۵۰۰ ساله برآمد. تداوم این فعالیت‌ها باعث شد ساواک او را از «وعاظ افراطی طرفدار خمینی» نام برده و به ساواک احضار کند. در آن گزارش آمده بود که اگر او به اعمال خود ادامه دهد، تحت تعقیب قرار خواهد گرفت [۱۷] وی سوم خرداد ۱۳۵۱ به سبب تداوم فعالیت‌های سیاسی دستگیر و زندانی شد و پس از ۲۶ روز حبس آزاد گردید. پس از آزادی به مبارزات خود ادامه داد و بر اساس گزارش‌های ساواک، همچنان به ایراد سخنرانی‌های انتقادی و بیان مطالب تحریک‌آمیز علیه حکومت پهلوی می‌پرداخت. به همین علت، در اسفند ۱۳۵۵ ممنوع‌المنبر شد [۱۸]
او در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ همراه با روحانیان مبارز تهران، با صدور اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌هایی و همچنین ارسال نامه‌هایی به امام‌خمینی و دیگر مراجع تقلید، به مبارزات خود علیه حکومت پهلوی ادامه می‌داد و امضای او در اغلب اعلامیه‌ها و نامه‌های روحانیان مبارز تهران به چشم می‌خورد. ساواک در گزارشی او را یکی از دوستان سیدمصطفی خمینی نامید که اعلامیه روحانیان را در منبر برای مردم قرائت کرده و به همین سبب چند بار بازداشت شده بود [۱۹] او پس از درگذشت سیدمصطفی خمینی، همراه با روحانیان مبارز تهران در نامه‌ای به امام‌خمینی، این ضایعه را تسلیت گفت [۲۰] پس از آن نیز همراه با روحانیان مبارز تهران، اعلامیه‌هایی را علیه حکومت پهلوی امضا می‌کرد [۲۱] وی همچنین با سفر به برخی از شهرها، به ایراد سخنرانی‌های انتقادی ادامه می‌داد که از آن جمله می‌توان به سخنرانی او در مسجد شهباز خان کرمانشاه اشاره کرد [۲۲] نجم‌الدین اعتمادزاده پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های تبلیغی در تهران ادامه داد.
پانویس
- ↑ (رازی، ج ۲، ۱۶۱)
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۴۱، ۲۳۵).
- ↑ (رازی، ج ۲، ۱۶۱).
- ↑ (شریف‌رازی، ج ۶، ۴۵).
- ↑ (رازی، ج ۲، ۱۶۱).
- ↑ (شریف‌رازی، ج ۶، ۴۶).
- ↑ (یادها و یادمان‌ها از...، ج ۱، ۴۴۲).
- ↑ (سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج ۱، ۱۷۴، ۴۸۲).
- ↑ (یادها و یادمان‌ها از...، ج ۱، ۴۴۳).
- ↑ (آیت‌الله حاج سید...، ۱۶۸).
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱، ۳۵۱).
- ↑ (همان، ۳۶۳).
- ↑ (همان، ۳۹۶)
- ↑ (سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج ۵، ۱۸۲، ۴۰۸).
- ↑ (روحانی، ج ۲، ۵۷۷-۵۷۸؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۲۳ ـ ۲۲۴).
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹، ۲۴۵-۲۴۷).
- ↑ (سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج ۶، ۱۳۶).
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۱، ۲۳۵؛ مسجد جلیلی به روایت...، ۱۴۳).
- ↑ (سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج ۹، ۳۰۷).
- ↑ (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۳۱-۲۳۲).
- ↑ (همان، ۲۳۶ ـ ۲۳۷، ۲۴۲-۲۴۳، ۲۵۵ ـ ۲۵۶، ۲۶۴-۲۶۵، ۲۸۱ ـ ۲۸۳، ۲۸۹-۲۹۰، ۳۲۳ ـ ۳۲۴، ۴۵۳-۴۵۶، ۴۶۷ ـ ۴۷۰ ،۴۸۳-۴۸۷، ۴۸۳-۴۸۷)
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۴۱، ۲۳۵؛ مسجد جلیلی به روایت...، ۱۴۳).
منابع
- آیت‌الله حاج سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۴، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- رازی، محمد (۱۳۳۳ ش)، آثار الحجه یا اولین دائره‌المعارف حوزه علمیه قم، قم، کتابفروشی برقعی.
- روحانی، سیدحمید (۱۳۶۴)، نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۲، تهران، واحد فرهنگی بنیاد شهید با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲، ۵ و ۹، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۲، تهران، اسلامیه.
- مسجد جلیلی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یادها و یادمان‌ها از شهید سیدمصطفی خمینی (ره) (۱۳۷۶)، تدوین: کمیته علمی کنگره شهید سیدمصطفی خمینی، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب اول، شهید آیت‌الله سیدمحمدرضا سعیدی (۱۳۷۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۱: آیت‌الله حاج شیخ غلامحسین جعفری همدانی (۱۳۸۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۵)، کتاب ۵۹: آیت‌الله حاج سیدمحمدصادق لواسانی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.