محمدرضا ناصری قوچانی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| اطلاعات علمی |
محمدرضا ناصری معروف به ناصری قوچانی در سال ۱۳۲۳ش در قوچان به دنیا آمد. پدرش ازجمله ملاکان متدین شهر قوچان و مورد اعتماد مراجع تقلید بود. ناصری قوچانی در سال ۱۳۳۴ ش وارد حوزه علمیه قوچان شد و به تحصیل دروس حوزوی پرداخت. او مدت دو سال در آنجا به تحصیل اشتغال داشت، ولی درباره استادانش در آن شهر اطلاعاتی نداده است. ناصری قوچانی از حضور ده ساله در نجف اشرف سخن گفته است و با استناد به مصاحبه او با حریم امام و احتمال اخراج از کشور عراق در سال ۱۳۵۰ ش [۱] می‌توان گفت که در سال ۱۳۴۰ ش به عراق رفته است؛ بنابراین در فاصله سال‌های ۱۳۳۶ ش تا ۱۳۴۰ ش در شهر قم حضور داشت؛ احتمالی که استادش سیدعلی مقدم قوچانی در مصاحبه با حریم امام آن را تأیید می‌کند. او در حوزه علمیه آن شهر سیوطی، حاشیه و مغنی را نزد سیدعلی مقدم قوچانی («آیت‌الله سیدعلی مقدم قوچانی: عالمی باتقوا و محقق هستند»، ۲۹) و منطق را پیش سیدجواد طالقانی خواند. آنگاه در درس منظومه یحیی انصاری شیرازی و اسفار سیدرضا صدر شرکت جست. مدتی هم در درس کفایه‌الاصول سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و تفسیر قرآن علی‌اکبر مشکینی شرکت کرد. هم‌زمان کتاب جامع‌المقدمات را در حوزه علمیه قم تدریس می‌کرد [۲]
ناصری قوچانی سپس به‌صورت قاچاقی به عراق رفت و در حوزه علمیه نجف اشرف رسایل و قوانین را نزد حسین راستی کاشانی خواند. هم‌زمان در درس تفسیر قرآن او و همچنین محمدعلی حقی سرابی شرکت می‌کرد. لمعه را پیش شیخ وحید همدانی خواند و معالم‌الاصول را هم پیش مدرسی فراگرفت. هم‌زمان در درس اعتقادات شیخ مجتبی لنکرانی شرکت می‌کرد و سپس در درس رسایل او هم حاضر شد. بیع مکاسب را هم نزد شیخ جواد تبریزی خواند و بخشی از خیارات مکاسب را نزد شیخ مجتبی لنکرانی فراگرفت. در جلد اول کفایه‌الاصول از شاگردان شیخ صدرا بادکوبه‌ای بود و جلد دوم آن کتاب را هم نزد شیخ کاظم تبریزی آموخت.
او در سال ۱۳۴۴ ش و هنگام ورود امام‌خمینی به عراق در آن کشور حضور داشت و همراه با جمعی از طلاب در مراسم استقبال از ایشان شرکت کرد. با تشکیل درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف، در آن درس حضور یافت. درباره سال‌های دقیق حضور او در درس امام‌خمینی اطلاعاتی در دست نیست، ولی با استناد به مصاحبه او می‌توان گفت که از زمان تشکیل درس امام‌خمینی، در آن درس شرکت می‌کرد. وی در سال ۱۳۴۸ ش در بحث ولایت فقیه امام‌خمینی که ضمن درس بیع مکاسب مطرح شد، شرکت داشت بنابراین می‌توان احتمال داد که تا آن سال در درس فوق شرکت می‌کرد. او همچنین مناسباتی با آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر داشت و برخی از اشکالات درسی خود را از ایشان می‌پرسید. وی هم‌زمان با تحصیل، برخی دروس ازجمله سیوطی و حاشیه ملاعبدالله را در حوزه علمیه نجف اشرف تدریس می‌کرد.
ناصری قوچانی در جریان اخراج ایرانیان از عراق (احتمالاً در سال ۱۳۵۰ ش) از آن کشور اخراج شد و به کشور بازگشت. وی پس از ورود به کشور به اصفهان رفت و مدت دو سال در درس خارج فقه آیت‌الله سیدعلی موسوی بهبهانی شرکت جست. هم‌زمان در درس مجتبی حاتمی لنکرانی در اصفهان هم شرکت می‌کرد. سپس به قم رفت و در درس خارج شیخ مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی شرکت جست. حضور او در درس منظومه یحیی انصاری شیرازی و همچنین اسفار اربعه سیدرضا صدر هم به احتمال زیاد پس از بازگشت از عراق بود. ناصری قوچانی هم‌زمان در قم به تدریس هم اشتغال داشت و ازجمله در مدارس علمیه معصومیه، المهدی (عج)، امام باقر (ع) و... رسایل، مکاسب و کفایه‌الاصول را تدریس می‌کرد و مدت هفت سال هم در مدرسه علمیه شهید محلاتی به تدریس لمعتین و اصول می‌پرداخت. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای تبلیغ و تدریس به لبنان رفت و مدت دو سال در مدرسه علمیه رسول اکرم (ص) بیروت به تدریس کفایه و مکاسب اشتغال داشت. هم‌زمان در منطقه علی نهرین آن کشور به تبلیغ دین می‌پرداخت و ازجمله برخی از مسیحیان در سخنرانی‌های او شرکت می‌کردند و برخی از اشکالات خود را از او می‌پرسیدند. ناصری قوچانی مدت بیست سال در لبنان به تدریس اشتغال داشت و در سال ۱۳۹۷ ش در مدرسه امام منتظر لبنان به تدریس می‌پرداخت و هم‌زمان در سفارت ایران در آن کشور هم سخنرانی می‌کرد. وی در کنار تدریس و تبلیغ، آثاری را هم تألیف کرده است که ازجمله می‌توان به شرح کتاب‌های سیوطی، مغنی، مطول، لمعه، رسایل، نگارش یک دوره کامل درس خارج اصول، جواهر الاصول فی شرح فرائد الاصول (مبحث تعادل و تراجیح) که با تقریظ سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی منتشر شده است، شرح کتاب اعتقادات آیت‌الله لنکرانی و نویدی از اسلام در سرزمین لبنان اشاره کرد [۳]
پانویس
منابع
- «آیت‌الله سیدعلی مقدم قوچانی: عالمی باتقوا و محقق هستند»(۱۳۹۷)، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۳۰، ۱۸ مرداد.
- «آیت‌الله شیخ محمدرضا ناصری قوچانی: حضرت امام شجاع و مقید به اخلاقیات بودند» (۱۳۹۷)، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۳۰، ۱۸ مرداد.