محمدعلی حلیمی کاشانی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
او در سال ۱۳۰۵ش در شهر کاشان به دنیا آمد [۱] دوران ابتدایی را در مدرسه پهلوی کاشان طی کرد. هم‌زمان به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را نزد سیدعبدالله امام گذراند. سپس در یکی از مدارس [به احتمال زیاد مدرسه پهلوی] کاشان به تدریس پرداخت. او به سبب آموزش قرآن و ترویج احکام شرعی بین دانش‌آموزان مدرسه فوق، با مخالفت مدیر مدرسه و مسئولان اداره فرهنگ کاشان مواجه و مجبور به ترک آن مدرسه گردید و در کنار پدرش در کارپردازی بیمارستان اخوان کاشان مشغول کار شد. حلیمی کاشانی در سال ۱۳۲۱ و پس از تبعید محمد خالصی‌زاده به کاشان، همراه عده‌ای از جوانان تحت تعالیم آن روحانی مبارز قرار گرفت و در مسجد «گذر بابا ولی» از درس‌های او بهره‌مند شد [۲]
محمد خالصی‌زاده سپس از آیت‌الله سیدصدرالدین صدر از مراجع تقلید مقیم قم خواست فردی را برای تدریس به قم بفرستند و در پی آن درخواست، شیخ جعفر صبوری به قم اعزام شد و در مسجد گذر بابا ولی به تدریس پرداخت [۳] حلیمی کاشانی بخشی از دروس حوزوی را در کاشان و نزد شیخ جعفر صبوری خواند [۴]. او سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی به شهر قم مهاجرت کرد و دروس عالی سطح را نزد میرزا علی‌اکبر مشکینی گذراند. آنگاه از درس خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمدتقی خوانساری و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره‌مند شد.
حلیمی با جمعیت فدائیان اسلام به رهبری سیدمجتبی نواب صفوی همکاری می‌کرد [۵] و در جریان قتل ناصر برجیس، پزشک بهایی مقیم کاشان توسط جمعی از جوانان مذهبی آن شهر در ۱۳۲۹ش، با سفر به برخی از شهرها به افشاگری دراین‌باره پرداخت. این تلاش‌ها و اقدامات دیگری که توسط آیت‌الله بروجردی و همچنین جمعیت فدائیان اسلام انجام شد، در نهایت به تبرئه آن جوانان انجامید [۶] او پس از شهادت نواب صفوی در ۱۳۳۴ ش، به سبب همکاری با جمعیت فدائیان اسلام تحت تعقیب قرار گرفت و پس از مدتی اختفا در کاشان، در ۱۳۳۵ش مخفیانه به نجف اشرف رفت. در آن شهر ابتدا در مدرسه سید(سیدکاظم یزدی) با حسین راستی کاشانی هم‌حجره شد و سپس در مدرسه آخوند نجف ادامه تحصیل داد و مدتی بعد در مدرسه آیت‌الله بروجردی نجف ساکن شد و در درس میرزاعلی فلسفی و سیداسدالله مدنی شرکت کرد و مدتی هم از درس خارج فقه و اصول میرزا باقر زنجانی بهره برد. در جریان مهاجرت امام‌خمینی به عراق در ۱۳۴۴ش در استقبال از امام‌خمینی حضور داشت و با آغاز درس خارج فقه امام‌خمینی در مسجد شیخ انصاری، در آن درس حاضر شد [۷] هم‌زمان در درس خارج اصول و تفسیر سیدمصطفی خمینی هم شرکت می‌کرد [۸]
حلیمی کاشانی در نجف اشرف همراه با جمعی از طلاب، در کنار امام‌خمینی، به مبارزات سیاسی علیه حکومت پهلوی پرداخت [۹] او پس از دستگیری و زندانی شدن آقایان حسینعلی منتظری و عبدالرحیم ربانی شیرازی، همراه با جمعی از علما و طلاب حوزه علمیه نجف اشرف، با ارسال نامه‌ای به آنان، تأثر خود را از آن اقدام اعلام و بر آزادی فوری آنان تأکید کردند [۱۰] وی همچنین از دوستان نزدیک سیدمصطفی خمینی بود [۱۱] و او را در سفرهای زیارتی از نجف اشرف به کربلا همراهی می‌کرد [۱۲]؛ در آن روزها برخی از روحانیان کاروان‌هایی را برای پیاده‌روی‌های زیارت تشکیل می‌دادند که حلیمی کاشانی کاروانی را از مدرسه آیت‌الله بروجردی به سمت کربلا هدایت می‌کرد و محور این کاروان سیدمصطفی خمینی بود [۱۳] او همچنین از افراد مورد اعتماد امام‌خمینی بود و ایشان به برخی از افرادی که توسط او معرفی شده بودند، اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه داد [۱۴]
حلیمی در سال ۱۳۵۰ به شهر مقدس قم بازگشت و در مدرسه حجتیه ساکن شد و در درس آیت‌الله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، حسینعلی منتظری و حسین نوری همدانی شرکت کرد [۱۵] و سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت. او پس از درگذشت سیدمصطفی خمینی، در آبان ۱۳۵۶ ش همراه با جمعی از علما و مدرسان قم با ارسال تلگرافی به امام‌خمینی(ره)، ضایعه فوق را تسلیت گفتند [۱۶] وی در سال ۱۳۶۲ [۱۷] به پاکستان رفت و مسئولیت نمایندگی امام‌خمینی در آن کشور را بر عهده گرفت و به سازمان‌دهی حوزه‌های علمیه در آن کشور پرداخت. پس از مدتی به کشور بازگشت و علی‌رغم اصرارها برای بازگشت مجدد به پاکستان، از عزیمت به آن کشور خودداری کرد [۱۸] او در بهمن ۱۳۹۵ درگذشت [۱۹]
پانویس
- ↑ (قاسمی، ج۲، ص۱۰۹).
- ↑ (ابن‌الرسول، ج۱، ص۵۳-۵۴؛ «حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی...»، ص۲).
- ↑ (مختاری اصفهانی، ص۲۲۸).
- ↑ (قاسمی، ج۲، ص۱۰۹)
- ↑ («حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی...»، ص۲)
- ↑ (ابن‌الرسول، ج۱، ص۸۳-۸۷).
- ↑ (صحیفه دل، ج ۲، ص۶۶؛ خاطرات حجت‌الاسلام...، ص۵۰۴).
- ↑ (راعی گلوجه، ص۳۳).
- ↑ (خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۳۷).
- ↑ (روحانی، ج۲، ص۲۶۴-۲۶۵).
- ↑ (یادها و یادمان‌ها...، ج۲، ص۴۲۶)
- ↑ (خاطرات حجت‌الاسلام...، ص۱۲۳-۱۲۴؛ خاطرات سال‌های نجف، ج۱، ص۸۳؛ در وادی عشق، ص۱۸۴)
- ↑ (یادها و یادمان‌ها از شهید...، ج۲، ص۴۴۴؛ «یادنامه شهید آیت‌الله سیدمصطفی...»، ص۹).
- ↑ (صحیفه امام، ج۱، ص۴۷۲، ۴۷۳، ۴۹۸، ۵۰۶).
- ↑ («حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی...»، ص۲)
- ↑ (اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۲۹ـ۲۳۰).
- ↑ («حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی...»، ص۲)
- ↑ («یادنامه شهید آیت‌الله سیدمصطفی...»، ص۹).
- ↑ («با حضور علما و روحانیون...»، ص۱۱؛ «حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی...»، ص۲).
منابع
- ابن‌الرسول، محمد (۱۳۸۳)، انقلاب اسلامی در کاشان، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «با حضور علما و روحانیون: مراسم چهلمین روز درگذشت آیت‌الله حلیمی در قم و کاشان برگزار شد» (۱۳۹۶)، دوهفته‌نامه افق حوزه، شماره ۵۰۳، ۱۶ فروردین.
- «حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی حلیمی کاشانی به رحمت ایزدی پیوست» (۱۳۹۵)، روزنامه اطلاعات، سال نودویکم، شماره ۲۶۶۵۳، ۲ بهمن.
- خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور (۱۳۷۶)، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
- خاطرات سال‌های نجف (۱۳۸۹)، ج۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج.
- در وادی عشق (خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدتقی موسوی درچه‌ای) (۱۳۸۹)، تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
- راعی گلوجه، سجاد (۱۳۸۴)، زندگینامه و مبارزات سیدمصطفی خمینی، تهران، چاپ و نشر عروج (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س)).
- روحانی، سیدحمید (۱۳۶۴)، نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۲، تهران، واحد فرهنگی بنیاد شهید با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- صحیفه دل، مطالب و خاطراتی از شاگردان حضرت امام‌خمینی (س) (۱۳۷۸)، ج۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س).
- قاسمی، رحیم (۱۳۹۳)، دره الصدق فیمن تلمذ من علماء اصفهان بالنجف، ج۳، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه.
- «یادنامه شهید سیدمصطفی خمینی: حجت‌الاسلام‌والمسلمین شیخ محمدعلی حلیمی کاشانی: در علم و کار جدی بود» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۴۰، اول آبان.
- یادها و یادمان‌ها از شهید سیدمصطفی خمینی (۱۳۷۶)، مجموعه مصاحبه‌ها در حاشیه کنگره شهید سیدمصطفی خمینی(ره)، ج۲، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج.