اسماعیل رحمت‌خواه تبریزی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
او در ۱۳۱۳ش در محله اسلامیه تبریز متولد شد. دوران ابتدایی را در زادگاهش گذراند و سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و بخشی از مقدمات را نزد عمویش میرزا ابراهیم تبریزی خواند.[۱] آنگاه به مدرسه طالبیه تبریز رفت و مقدمات را نزد علی‌اصغر باغمیشه‌ای، سیدنصرالله شبستری و میرزا علی‌اکبر نحوی تکمیل کرد.[۲] مدتی هم از درس سیدمرتضی شبستری و میرزا علی یالقوز آغاجی بهره‌مند شد.[۳] در ۱۳۲۵ ش راهی قم شد و دروس سطوح عالی را نزد میرزا علی زنوزی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی.[۴]، سیدمحمد محقق داماد.[۵] و عباسعلی شاهرودی به پایان رساند.[۶] آنگاه در درس اسفار علامه سیدمحمدحسین طباطبایی شرکت کرد. هم‌زمان به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و سه سال از درس خارج فقه آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمری استفاده کرد. پس از آن به درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی راه یافت و هشت سال از آن درس بهره برد. وی آنگاه در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی حاضر شد.[۷] درباره مدت حضور او در درس امام‌خمینی اطلاعی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ و آغازین دهه ۱۳۴۰ از درس ایشان بهره‌مند می‌شده است. پس از آن در درس خارج فقه آیات سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدحسین قاضی طباطبایی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی حضور یافت.[۸] و سپس منحصراً به استفاده از درس خارج فقه آیت‌الله مرعشی نجفی پرداخت و در لجنه احیای کتاب احقاق الحق شرکت کرد.[۹] و از ایشان اجازه اجتهاد دریافت نمود. هم‌زمان به تدریس دروس عالی در حوزه علمیه قم پرداخت و سال‌ها به تدریس قوانین، کفایه، رسایل و مکاسب اشتغال داشت.[۱۰]
وی در اسفند ۱۳۴۳ همراه با فضلا و مدرسان و طلاب آذربایجانی حوزه علمیه قم در نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت، به فضای سیاسی کشور اعتراض و تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور را تقبیح کردند و در ادامه خواستار الغای مصوبات غیردینی و ضددینی و بازگرداندن ایشان به کشور شدند.[۱۱] او پس از آن به تدریس و تألیف در حوزه علمیه قم ادامه داد و از تألیفات او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سرچشمه علوم انبیا با همکاری میرزا صادق نصیری سرابی، امامت و ولایت، رد ازدواج ام‌کلثوم با خلیفه دوم، تقریرات درس فقه آیت‌الله بروجردی و تقریرات درس فقه آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمری. او در ۲۷ خرداد ۱۳۹۵ در شهر قم از دنیا رفت و پیکرش در قبرستان شیخان به خاک سپرده شد.[۱۲]
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۵)، «درگذشتگان: آیت‌الله رحمت‌خواه تبریزی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست‌وهفتم شماره دوم، شماره پیاپی ۱۵۸، تیر ـ مرداد
- شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، جلد ۲، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه
- میمنت‌نژاد، کریم و یونس جعفرزاده (۱۳۸۹)، تاریخ محلات و مشاهیر تبریز، شتربان دوچی، تبریز، اختر
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۷۲.
- ↑ میمنت‌نژاد، ص۴۹۱.
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۷۲.
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۷۲؛ انصاری، ص۱۴۴
- ↑ انصاری، ص۱۴۴
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۷۲؛ میمنت‌نژاد، ص۴۹۱-۴۹۲.
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۷۲.
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۷۲؛ انصاری، ص۱۴۴؛ میمنت‌نژاد، ص۴۹۱-۴۹۲
- ↑ شریف رازی، ج۲، ص۳۲۰-۳۱۹
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۷۳؛ انصاری، ص۱۴۴-۱۴۵.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۲ ـ ۱۳۵.
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۷۳؛ انصاری، ص۱۴۴-۱۴۵.