عسگری گیلانی، زین‌العابدین؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. او در سال ۱۳۰۸ ش در روستای نوحدان لشت نشا در رشت در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. پدرش شیخ جعفر از روحانیان منطقه بود. زین‌العابدین عسگری خواندن و نوشتن را در زادگاهش آموخت. در سال ۱۳۲۵ ش به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و به این منظور راهی رشت شد و در مدرسه مهدویه در جوار مسجد کاسه‌فروشان رشت به تحصیل پرداخت و مقدمات را در آن مدرسه فراگرفت. دو سال بعد به آستانه اشرفیه رفت و در مدرسه علمیه جلالیه که توسط شیخ حسین وحید آستانه‌ای دایر شده بود به تحصیل ادامه داد. در آن مدرسه، منطق و ادبیات عرب و بخشی از دروس فقه و اصول را نزد سید ابوالقاسم عدنانی (از اهالی بلخ افغانستان و تحصیل‌کرده نجف اشرف که به سبب خویشاوندی با یکی از اهالی آستانه اشرفیه، در آن شهر مقیم شده بود) خواند و تا شهریور سال ۱۳۳۳ از محضر درس او و درس اخلاق و عرفان شیخ حسین وحید آستانه‌ای بهره برد. در آن سال به قم رفت و دروس سطح را نزد استادان حوزه علمیه قم تکمیل نمود. سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مدت دو سال در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد. سپس به درس خارج فقه و اصول امام خمینی راه یافت و مدت هشت سال در آن دو درس امام خمینی حضور داشت و تا تبعید امام خمینی به خارج از کشور، از درس‌های خارج فقه و اصول ایشان استفاده می‌کرد.[۱]، بنابراین می‌توان گفت که در سال‌های ۱۳۳۵-۱۳۴۳ در درس امام خمینی حاضر می‌شده است. هم‌زمان دو سال در دروس خارج فقه و اصول آیات میرزا هاشم آملی و عباسعلی شاهرودی حضور یافت. وی پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور، از محضر درس خارج فقه آیت‌الله سید محمدرضا موسوی گلپایگانی سود برد و پانزده سال در آن درس شرکت داشت.[۲]
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | زین‌العابدین عسگری گیلانی |
| لقب | آیت‌الله |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۸ ش |
| زادگاه | روستای نوحدان لشت نشا، رشت |
| تاریخ وفات | ۴ اردیبهشت ۱۳۸۳ |
| محل دفن | قبرستان روستای سیاهگوراب لاهیجان |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید ابوالقاسم عدنانی، شیخ حسین وحید آستانه‌ای، آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، آیت‌الله موسوی گلپایگانی |
| محل تحصیل | مدرسه مهدویه رشت، مدرسه جلالیه آستانه اشرفیه، حوزه علمیه قم |
| تألیفات | انسان مجموعه‌ای از جهان |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حامی امام خمینی، نامه به هویدا در سال ۱۳۴۴ برای بازگشت امام خمینی |
| اجتماعی | تدریس در حوزه علمیه قم، تبلیغ در مناطق محروم، توجه به امور عرفان و فلسفه |
عسگری گیلانی هم‌زمان با تحصیل دروس خارج فقه و اصول، به تحصیل دروس فلسفی نیز می‌پرداخت و از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۴۷ ش، در درس‌های اسفار ملاصدرا، شفا و اشارات ابوعلی سینا و منظومه ملاهادی سبزواری در حوزه علمیه قم شرکت می‌کرد. کتب عرفان نظری، از قبیل فصوص محی‌الدین عربی و تمهید القواعد ابن ترکه اصفهانی و مصباح الانس حمزه فناری را هم نزد شخصی به نام محیطی [؟] به‌صورت خصوصی خواند.[۳] او که مورد توجه زعما و مدرسان حوزه علمیه قم بود.[۴]، به حمایت از امام خمینی نیز می‌پرداخت. ازجمله در ۱۸ فروردین ۱۳۴۴ چند ماه پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور، همراه با جمعی از محصلان علوم حوزوی گیلانی در قم در نامه‌ای به امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت، خواستار الغای لوایح غیرشرعی و غیرقانونی و بازگرداندن «مرجع تقلید شیعه حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی مدظله‌العالی که به جرم دفاع از قرآن و استقلال مملکت تبعید شده» به کشور و خاتمه دادن به ناراحتی مردم شد.[۵]
عسگری در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ نیز به حمایت از نهضت امام خمینی ادامه داد. ساواک در گزارشی از مجلس بزرگداشت سید مصطفی خمینی (در ۹ آبان ۱۳۵۶ و در مسجد جامع لاهیجان)، از حضور برخی از روحانیان ازجمله فردی به نام «شیخ عسکری» نام برده است.[۶] که به نظر می‌رسد شیخ زین‌العابدین عسگری است.
عسگری که بیش از چهل سال در حوزه علمیه قم تدریس می‌کرد.[۷]، در سال‌های پایانی عمرش منحصراً به تدریس فلسفه و عرفان نظری و متن‌هایی چون شرح منظومه و اشارات می‌پرداخت. او همچنین اهتمام جدی به تبلیغ و ارشاد مردم در مناطق محروم داشت و در ایام تعطیلات تابستان، ماه رمضان، محرم و صفر به مناطق محروم و روستاهای اطراف رشت و لاهیجان سفر می‌کرد.[۸] همچنین اثری موسوم به انسان مجموعه‌ای از جهان را تألیف کرده است. او سرانجام در ۴ اردیبهشت ۱۳۸۳ در قم درگذشت و پیکرش به روستای سیاهگوراب لاهیجان منتقل و در قبرستان آن روستا به خاک سپرده شد.[۹]
پانویس
- ↑ عسگری گیلانی، مقدمه؛ «آیت‌الله عسگری گیلانی»، ص۱۱۶
- ↑ همان.
- ↑ «آیت‌الله عسگری گیلانی»، ص۱۱۶.
- ↑ شریف رازی، ج ۵، ص۱۹۲
- ↑ خسروشاهی، ج ۳، ص۸۸-۸۹.
- ↑ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان گیلان، ج ۲، ص۲۱۶؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد، ج ۸، ص۱۲۲
- ↑ «آیت‌الله عسگری گیلانی»، ص۱۱۶
- ↑ اباذری، ص۳.
- ↑ «آیت‌الله عسگری گیلانی»، ص۱۱۶.
منابع
- «آیت‌الله عسگری گیلانی» (۱۳۸۳). دوماهنامه آینه پژوهش. دوره ۱۶. شماره ۹۲. تابستان
- اباذری. عبدالرحیم (۱۳۸۴). «یادی از حکیم فرزانه استاد عسکری گیلانی». هفته‌نامه پرتو سخن. شماره ۲۸۴. ۸ تیر
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان گیلان (۱۳۸۹). ج ۲. تهران. مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
- شریف رازی. محمد (۱۳۵۲). گنجینه دانشمندان. ج ۵. تهران. اسلامیه
- عسگری گیلانی. زین‌العابدین (۱۳۸۱). انسان مجموعه‌ای از جهان. رشت. دهسرا
- سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳). ج ۸. تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. تهران. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی