سیدیحیی عبادی طالقانی, از شاگردان درس فلسفه امام‌خمینی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدیحیی عبادی طالقانی |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۵ ش |
| زادگاه | تهران |
| تاریخ وفات | اسفند ۱۳۵۹ ش |
| محل دفن | مسجد طباطبایی در حرم حضرت معصومه (س) |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، آیات سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدصدرالدین صدر و دیگران |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم |
| تألیفات | رساله جبر و تفویض، اثبات امر بین‌الامرین، تقریرات و دراسات آیت‌الله سیدمحمد حجت: مباحث الفاظ در اصول و لباس مشکوک در فقه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | فعال در مبارزات علیه رژیم پهلوی، شرکت در تحصن‌های روحانیون، مخالفت با انقلاب سفید |
| اجتماعی | تعمیر مسجد طالقانی‌ها، تعمیر مسجد سراج‌الملک، تکمیل مسجد حسین‌آباد لویزان، تأسیس دبستان اسلامی کنی |
زادگاه و تحصیل
سیدیحیی عبادی طالقانی در سال ۱۲۹۵ ش در تهران زاده شد. پدرش شیخ محمدحسن از علمای برجسته تهران بود. او پس از طی سیکل اول متوسطه در تهران، به تحصیل علوم حوزوی پرداخت[۱] و به این منظور وارد مدرسه سپهسالار تهران شد و مقدمات علوم حوزوی را در آن مدرسه و دیگر مدارس تهران فراگرفت[۲] در سال ۱۳۱۳ ش برای تکمیل تحصیلات به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر ادبیات را از میرزا محمدعلی ادیب تهرانی آموخت. آنگاه در درس سطح آیات سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیداحمد زنجانی، سیداحمد لواسانی، میرزا آقا ترابی دامغانی و ادیب تهرانی شرکت کرد. سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس خارج آیات سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدمحمدتقی خوانساری و آیت‌الله سیدصدرالدین صدر حضور یافت[۳] او از سال ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۱ ش همراه با افراد معدودی چون عباس زریاب خویی، سیدرضا صدر و... در درس فلسفه امام‌خمینی حضور یافت[۴] و منظومه ملا هادی سبزواری، اسفار، شرح تجرید و... را از محضر امام‌خمینی آموخت[۵] سپس شرح فصوص الحکم ابن‌عربی را همراه با جمعی معدود و به‌طور خصوصی نزد امام‌خمینی خواند[۶] او پس از ورود آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی به قم، از درس خارج فقه ایشان بهره‌مند شد[۷] وی در سال ۱۳۳۱ ش به تهران بازگشت و پس از درگذشت پدرش، امامت جماعت مسجد طالقانی‌های تهران را بر عهده گرفت[۸]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
عبادی همراه با روحانیان برجسته تهران، به موضع‌گیری علیه پاره‌ای از تصمیمات حکومت پهلوی می‌پرداخت. ازجمله در ۷ دی ۱۳۳۹ ش و در جریان طرح بحث‌هایی درباره شرکت زنان در انتخابات مجلسین شورای ملی و سنا، همراه با جمعی از روحانیان تهران به قم رفت و با آیت‌الله بروجردی دیدار کرد و خواستار واکنش ایشان به آن مسئله شد[۹] پس از تصویب‌نامه دولت در مورد لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، به فعالیت علیه آن پرداخت و در اول آذر ۱۳۴۱ همراه با جمعی از روحانیان تهران، به انتقاد از آن تصویب‌نامه پرداخت و با اعلام اینکه «آقای علم ـ نخست‌وزیر وقت ـ نه حاضر به اطاعت از احکام خداوند قادر قاهر و نه مجری قانون اساسی است»، بر غیرشرعی و غیرقانونی بودن آن تصویب‌نامه تأکید و اعلام کرد «تا روزی که به خواسته‌های مشروع علمای اعلام و ملت مسلمان ایران توجه نشود، از پای ننشسته و اجازه نخواهیم داد که احکام اسلامی و قانون اساسی پایمال شود»[۱۰] وی پس از آن نیز به مبارزات خود ادامه داد و به جرم مخالفت با لوایح شش‌گانه موسوم به انقلاب سفید، در سوم بهمن ۱۳۴۱ دستگیر و در زندان قزل‌قلعه زندانی شد و مدت پنج روز در آن زندان بود[۱۱] او در ۲۸ اسفند ۱۳۴۱ همراه با روحانیت مبارز تهران و در اعتراض به رفراندوم انقلاب سفید، با صدور اعلامیه‌ای اعلام کردند نوروز آن سال را عید نمی‌گیرند[۱۲] پس از حمله مأموران رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه قم در دوم فروردین ۱۳۴۲ ش و ضرب و شتم طلاب علوم حوزوی، همراه با روحانیان مبارز تهران با ارسال نامه‌ای به آیت‌الله سیدمحمدرضا گلپایگانی، همدردی خود را با حادثه‌دیدگان و نیز مراجع و مردم اعلام و اقدام رژیم در حمله به آن مدرسه را محکوم کردند[۱۳] آیت‌الله گلپایگانی نیز در پاسخ، با ارسال نامه‌ای به سیدعلی‌اصغر خویی، از روحانیان تهران تشکر کرد[۱۴]
عبادی طالقانی پس از دستگیری امام‌خمینی (۱۵ خرداد ۱۳۴۲) و تحصن روحانیان سراسر کشور در تهران در اعتراض به اقدام فوق، در آن تحصن حضور یافت. یکی از جلسات روحانیان متحصن در منزل او برگزار شد و در آن جلسه از امام‌خمینی به‌عنوان تنها امید اسلام یاد شد و بر لزوم ترویج مرجعیت امام‌خمینی تأکید گردید[۱۵] او پس از آن به حمایت از نهضت امام‌خمینی ادامه داد و در شهریور ۱۳۴۳ به قم رفت و با سیدمصطفی خمینی گفتگو کرد. در آن دیدار سیدمصطفی خمینی بر تأثر و ناراحتی امام‌خمینی از عدم استمرار مبارزات تأکید کرد. وی پس از بازگشت به تهران، در جلسه‌ای که به این منظور در منزل سیدمحمود طالقانی برگزار شد، انتقاد امام‌خمینی را مطرح و بر لزوم تداوم مبارزات تأکید کرد[۱۶] در آن سال‌ها برخی از جلسات روحانیان طراز اول تهران در منزل او تشکیل می‌شد[۱۷] در دی ۱۳۴۴ و در آستانه ماه رمضان، ساواک نام او را در فهرست «وعاظ ناراحت» قرار داد و وی را ممنوع‌المنبر کرد[۱۸]
عبادی طالقانی در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ ش همراه با روحانیان مبارز تهران به مبارزه علیه حکومت پهلوی ادامه داد. وقتی حکومت پهلوی پس از سرکوب تظاهرات مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶، درصدد فرافکنی برآمد و نشریات و جراید مقالاتی در تحریف واقعیت منتشر کردند، همراه با جمعی از روحانیان تهران با ارسال نامه‌ای به مراجع تقلید، شهادت جمعی از مردم تبریز را به آنان تسلیت گفت و آن اقدام را محکوم کرد[۱۹] وی سپس به فعالیت‌های تبلیغی ـ علمی در تهران ادامه داد و درس‌هایی چون مشاعر ملاصدرا و شرح منظومه ملاهادی سبزواری را تدریس می‌کرد[۲۰]
تألیفات
برخی از آثار علمی او عبارت است از: ۱- رساله جبر و تفویض. ۲-اثبات امر بین‌الامرین. ۳- تقریرات و دراسات آیت‌الله سیدمحمد حجت: مباحث الفاظ در اصول و لباس مشکوک، در فقه [۲۱] از فعالیت‌های اجتماعی او هم می‌توان به تعمیر اساسی مسجد طالقانی‌ها [در تهران]، تعمیر مسجد سراج‌الملک در تهران، تکمیل مسجد حسین‌آباد لویزان و تأسیس دبستان اسلامی کنی در حسین‌آباد لویزان اشاره کرد [۲۲] یحیی عبادی طالقانی در سال اسفند ۱۳۵۹ش در تهران درگذشت و در مسجد طباطبایی در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد [۲۳]
پانویس
- ↑ شریف رازی، ج۴، ص۵۰۸.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۴۱، ص۲.
- ↑ شریف رازی، ج۴، ص۵۰۸؛ اثرآفرینان، ص۱۴۱؛ جواهرکلام، ج۴، ص۲۱۶۱-۲۱۶۲.
- ↑ زریاب خویی، ۱۳۸۷، ص۶۱-۶۳؛ امام به روایت دانشوران، ص۱۶۷-۱۷۰؛ جواهرکلام، ج۴، ص۲۱۶۲.
- ↑ یعقوبی، ص۳۴۵.
- ↑ زریاب خویی، ص۶۴.
- ↑ شریف رازی، ج۴، ص۵۰۸؛ اثرآفرینان، ص۱۴۱.
- ↑ یعقوبی، ص۳۴۵؛ شریف رازی، ج۴، ص۵۰۸ ـ ۵۰۹.
- ↑ قیام ۱۵ خرداد به...، ج۱، ص۲۴۰ ـ ۲۴۱.
- ↑ دوانی، ج۳، ص۱۳۵-۱۳۸.
- ↑ یاران امام به...، ج۴۱، ص۱-۳.
- ↑ همان، ص۲۲۶-۲۲۷؛ روحانی، ج۱، ص۳۲۹؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۵۸؛ قیام ۱۵ خرداد به...، ج۱، ص۵۷۰ ـ ۵۷۱.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۵۹.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، ص۷۹.
- ↑ سیر مبارزات امام در...، ج۲، ص۱۴۷.
- ↑ شهید آیت‌الله...، ص۳۵؛ قیام ۱۵ خرداد...، ج۶، ص۳۰۹ ـ ۳۱۰.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله...، ج۲، ص۸۹.
- ↑ سلیمی، ص۳۱۳-۳۱۶.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۴۴ ـ ۲۴۵.
- ↑ صدوقی سها، ص۳.
- ↑ اثرآفرینان، ص۱۴۱.
- ↑ شریف‌رازی، ج۵، ص۵۰۹.
- ↑ جواهرکلام، ج۴، ص۲۱۶۲.
منابع
- آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- اثرآفرینان: زندگینامه نام‌آوران فرهنگی ایران (از آغاز تا ۱۳۰۰ هجری شمسی) (۱۳۸۴)، ج ۴، زیر نظر محمدرضا نصیری، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- امام به روایت دانشوران (۱۳۸۵)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۳)، تربت پاکان قم: شرح‌حال مدفونین در قم، ج ۴، قم، انصاریان.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج ۳ و ۷، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج ۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم.
- زریاب خویی، عباس (۱۳۸۷)، شط شیرین پرشوکت؛ منتخبی از آثار استاد عباس زریاب خویی، به اهتمام: میلاد عظیمی، تهران، مروارید.
- سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۷)، ج ۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۴، تهران، اسلامیه.
- شهید آیت‌الله حاج سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک: امید اسلام (۱۳۸۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، ج ۶، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- صدوقی سها، منوچهر (۱۳۹۲)، «زندگی خودنوشت استاد صدوقی سها»، ماهنامه کتاب ماه فلسفه، شماره ۷۲، شهریور.
- محمدی ری‌شهری، محمد (۱۳۹۱)، خاطره‌های آموزنده، قم، دارالحدیث.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ابوذر زمان آیت‌الله سیدمحمود طالقانی، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، ج ۴۱: آیت‌الله حاج شیخ غلامحسین جعفری همدانی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- یعقوبی، اسماعیل (۱۳۷۵)، آشنایی با مشاهیر طالقان، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی محسنی.