موسوی، سید محمدعلی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید محمدعلی موسوی در شهر شال استان قزوین به دنیا آمد. درباره تاریخ تولد او گزارشی در دست نیست. او خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در زادگاهش آموخت. سپس به نجف اشرف رفت و مدت چهار سال در آن شهر به تحصیل پرداخت. آنگاه به کشور بازگشت و در حوزه علمیه قم بخشی از دروس سطح را نزد مرتضی مطهری خواند و سپس در درس سطح مرتضی حائری یزدی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی شرکت کرد. پس از آن در درس خارج آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی و هم‌زمان در درس خارج امام خمینی حضور یافت. مدتی هم در درس خارج آیت‌الله سید محمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت داشت. دروس فلسفی (اسفار، شفا و منظومه) را هم نزد علامه طباطبایی فراگرفت. او پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور به شهر گرمسار در استان سمنان رفت و به اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین در آن شهر پرداخت («حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای...»، ۴۵) بنابراین می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ و آغازین دهه ۱۳۴۰ در درس خارج امام خمینی حضور می‌یافته است. او در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۴۹ با معرفی شیخ حسن لاهوتی، از امام خمینی اجازه‌ای در امور شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۱، ۵۰۰). موسوی در سال‌های ۱۳۴۹-۱۳۵۷، در سخنرانی‌هایش در مسجد جامع گرمسار از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد و در مراسم و مجالسی که با هدف حمایت از حکومت پهلوی تشکیل می‌شد، حضور نمی‌یافت («حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای...»، ۴۵). به سبب این فعالیت‌ها در شهریور ۱۳۵۴ و در آستانه ماه محرم، ممنوع‌المنبر شد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۴۳، ۲۰۰). تداوم سخنرانی‌های انتقادی وی باعث شد در اسفند ۱۳۵۶ نیز مجدداً ممنوع‌المنبر شود. او علی‌رغم ممنوعیت از منبر، با سفر به روستاهای گرمسار، مردم را در جریان تحریم عید نوروز ۱۳۵۷ توسط امام خمینی قرار داد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۳، ۲۶۷). تداوم این فعالیت‌ها سبب شد تا در ۲۲ فروردین («حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای...»، ۴۶-۴۷) ۱۳۵۷ به جرم اخلال در نظم و ایراد مطالب تحریک‌آمیز دستگیر و به مدت یک سال به ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان تبعید شود (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۴، ۵). او در دوران تبعید در آن شهر با آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای هم‌منزل بود. وی سپس به کمیسیون امنیت اجتماعی شکایت کرد و سید محمد حسینی خامنه‌ای را که برای دیدار با برادرش به ایرانشهر رفته بود، به‌عنوان وکیل انتخاب کرد. اعتراض او باعث شد پس از سه ماه، حکم تبعید او لغو شود و به گرمسار بازگردد («حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای...»، ۴۷-۴۸). وی در ۱۲ مرداد ۱۳۵۷ در میان استقبال مردم گرمسار وارد آن شهر شد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۸، ۲۰۴). موسوی پس از استقرار مجدد در گرمسار، به سخنرانی‌های انتقادی در آن شهر ادامه داد. در ۲۱ رمضان ۱۳۵۷ ش پس از ایراد سخنرانی در مسجد جامع گرمسار که به تظاهرات مردم آن شهر انجامید (همان، ج ۱۰، ۱۳۴)، دستگیر و به تهران منتقل شد و سپس به زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری انتقال یافت و حدود سه ماه در آنجا زندانی بود («حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای...»، ۸-۴۹). او در ۸ آبان آن سال آزاد شد و به گرمسار بازگشت و به مبارزه علیه حکومت پهلوی ادامه داد. ازجمله در ۱۲ آبان و در آستانه سالروز تبعید امام خمینی، مردم را به اعتصاب تشویق کرد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۵، ۹۰). ساواک گزارش‌هایی از سخنرانی او و فعالیت‌های فرزندانش در گرمسار تهیه و اعلام کرد آنان در تشویق مردم به تظاهرات نقش دارند (همان، ج ۲۰، ۱۷۵). سید محمدعلی موسوی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به سمت امام جمعه گرمسار منصوب شد. سپس امامت جمعه شهر شال را بر عهده گرفت. وی سرانجام در اسفند ۱۳۸۴ درگذشت («درگذشت آیت‌الله موسوی...»، ۱۴) منابع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۷)، ج ۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ج ۴، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۱)، ج ۱۰، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۵)، ج ۲۰، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۵)، ج ۲۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ «حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای سید محمدعلی موسوی» (۱۳۷۵)، فصلنامه یاد، شماره ۴۱ و ۴۲، بهار و تابستان؛ «درگذشت آیت‌الله موسوی امام جمعه شال قزوین» (۱۳۸۴)، روزنامه کیهان، شماره ۱۸۴۷۲، ۱۷ اسفند؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۴۳: حجت‌الاسلام حاج شیخ محمد تعمیرکاری (۱۳۹۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سید محمدعلی موسوی |
| نسب | از نسل اهل بیت (ع)، سید |
| تاریخ تولد | نامشخص |
| زادگاه | شال، استان قزوین، ایران |
| تاریخ وفات | اسفند ۱۳۸۴ |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | مرتضی مطهری، مرتضی حائری یزدی، سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، علامه طباطبایی |
| محل تحصیل | نجف اشرف، قم |
| سایر | از شاگردان امام خمینی و آیت‌الله بروجردی، فعال در نهضت اسلامی و مبارزات ضد رژیم پهلوی، امام جمعه گرمسار و شال |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | فعالیت‌های انتقادی علیه رژیم پهلوی، دستگیری و تبعید به ایرانشهر |
| اجتماعی | سخنرانی‌های عمومی، فعالیت در حمایت از انقلاب اسلامی |