سیدعلی کمالی، از شاگردان درس فلسفه امام‌خمینی،
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدعلی کمالی |
| لقب | کمالی دزفولی |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۰ش |
| زادگاه | دزفول |
| تاریخ وفات | ۱۳۸۳ش |
| شهر وفات | دزفول |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی • سیدمحمدعلی مدرس • سیدمحمد قاضی • میرزا هادی • میرزا محمدعلی معزی • سیداسدالله نبوی |
| محل تحصیل | دزفول- تهران- قم |
| تألیفات | قرآن و جامعه- قرآن و شعارها- قانون تفسیر- تاریخ تفسیر |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | نقش در تأسیس انجمن نهضت جوانان دزفول- حمایت از ملی شدن صنعت نفت |
| اجتماعی | تدریس در مراکز آموزش عالی |
تحصیلات
سیدعلی کمالی معروف به کمالی دزفولی در سال ۱۲۹۰ش در شهر دزفول دیده به جهان گشود. پدر سیدعلی کمالی، سیدرضی‌الدین، از شاگردان سیدمحمد فیروزآبادی بود و از او اجازه اجتهاد داشت و جدش سیدحسین ظهیرالاسلام، از عارفان نامور وقت بود که مدت بیست سال در تهران محل رجوع عامه بود و برخی از اشعار او در نفخه الانوار و صحیفه الاوصیا چاپ شده است [۱]
تحصیلات حوزوی
سیدعلی کمالی در چنین خانواده‌ای زاده شد و دوران ابتدایی را در مدرسه محمودیه دزفول گذراند. آنگاه به اهواز رفت و سال اول و دوم دبیرستان را در آن شهر طی کرد. سپس به دستور عمویش سیدصدرالدین به دزفول بازگشت و به تحصیل دروس حوزوی در زادگاهش پرداخت. او امثله، صرف میر، تصریف و... را نزد آقا سیدمحمدعلی مدرس، شرایع را پیش سیدمحمد قاضی و شرح لمعه را در محضر آقا میرزا هادی خواند. در درس مطول هم از شاگردان میرزا محمدعلی معزی بود و بخش‌هایی از ریاض المسائل و جواهر الکلام را هم پیش سیداسدالله نبوی آموخت [۲]
تحصیلات کلاسیک
سیدعلی کمالی هم‌زمان به تحصیلات کلاسیک خود نیز ادامه داد و پس از اخذ دیپلم متوسطه، وارد دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران شد و تحصیلات خود را در رشته علوم منقول در آنجا ادامه داد و موفق به دریافت مدرک کارشناسی گردید [۳]
حضور در درس اسفار امام‌خمینی
او در سال ۱۳۱۸ ش راهی قم شد و مدت دوازده روز در درس اسفار امام‌خمینی در مدرس زیر کتابخانه مدرسه فیضیه حضور یافت [۴]
او درباره ویژگی درس امام‌خمینی می‌گوید: «تفرد امام را در التزام بر روش و سنن اسلامی از یاد نمی‌برم. در سن جوانی بود... به محض ورود، مشغول درس اسفار می‌شد... چنان هیبتی داشت که کسی نمی‌توانست به عبث سخن بگوید. به محض آنکه درس تمام می‌شد برمی‌خاست و می‌رفت» [۵]
فعالیت‌های سیاسی
کمالی دزفولی در ۱۳۲۲ش در تأسیس انجمن نهضت جوانان دزفول نقش داشت و همراه با شیخ مصطفی عاملی، آن تشکل مذهبی را اداره می‌کرد [۶] او یکی از واعظان نامور خوزستان بود و مدت دوازده سال به سخنرانی در اهواز و دزفول می‌پرداخت [۷] جایگاه و اشتهار او در دزفول به‌اندازه‌ای بود که در انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورای ملی، توسط علمای دزفول نامزد نمایندگی شد و رأی اکثریت مردم دزفول را کسب کرد، ولی به گفته خودش، با نفوذ عوامل اجرایی و دولتی از راهیابی به مجلس شورای ملی بازماند. کمالی سپس به حزب زحمتکشان ملت ایران پیوست و در دفتر آن حزب در دزفول فعال بود، ولی پس از مدتی به سبب انتقاداتی که متوجه رهبر آن حزب بود، از آن کناره گرفت[۸]
وی در جریان ملی شدن صنعت نفت، به حمایت از آن پرداخت و به سبب مناسبات خانوادگی که با محمد مصدق داشت، در پشتیبانی از او، تظاهراتی را در دزفول سازمان‌دهی کرد و به همین سبب مورد ضرب و شتم مخالفان محمد مصدق قرار گرفت و مصدوم شد [۹]
سیدعلی کمالی که مدتی ریاست انجمن شیر و خورشید و همچنین ریاست انجمن معتمدان دزفول را بر عهده داشت، در ۱۳۲۹ش در تهران مقیم شد [۱۰] و در آن شهر بارها با محمد مصدق و آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی دیدار کرد. او پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به اعدام محکوم گردید [۱۱] پس از آن مخفیانه راهی اهواز شد و آنگاه در همان‌جا دستگیر و زندانی گردید. او در آن دوره چهار بار دستگیر شد و در مجموع هفت ماه در زندان بود [۱۲]
وی در ۱۳۵۷ش و پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به خانه‌های مراجع تقلید درقم، همراه با روحانیت مبارز خوزستان، با ارسال نامه‌ای به آیات عظام، تنفر خود را از آن اقدام اعلام کردند [۱۳]
فعالیت در حوزه علوم و معارف قرآنی
کمالی از دهه پنجاه عمرش به مطالعات قرآنی روی آورد و آثار فراوانی را در حوزه علوم و معارف قرآنی نگاشت که برخی از آنها عبارت است از:
- قرآن و جامعه؛ شامل سه محور قرآن و مبارزات (ترجمه و تفسیر مختصر آیات مربوط به احکام مبارزات به دشمن داخلی و خارجی و جهاد)، قرآن و جامعه‌شناسی (تفسیر و ترجمه برخی از آیات مربوط به امور اجتماعی، علل فتح و شکست اجتماعات)، قرآن و دستورات اجتماعی (مسائل متفرقه اجتماعی و سیاست‌های تهذیب اخلاقی و تدبیر منزل و سیاست مدن).
- قرآن و شعارها.
- قانون تفسیر.
- تاریخ تفسیر.
- قرآن ثقل اکبر.
- شناخت قرآن.
- قبسات القرآن.
- مقدمه تفسیر قرآن[۱۴]
- خاتم النبیین (درباره سیرت و سیره‌نویسی).
- عترت ثقل کبیر.
- جاء‌الحق (در ردّ شبهات کتاب بیست‌وسه سال علی دشتی).
- عرفان و سلوک اسلامی.
- تاریخ صدر اسلام.
- ارمغان ربیع.
- قرآن و مقام زن.
- هر که می‌خواهد بخواند (در جواب به کتاب ملایان شوشتر بخوانند اثر سیدمحمدعلی امام شوشتری).
- گلستان منظوم عزیز و نگار (مثنوی به وزن خسرو و شیرین نظامی گنجوی).
- گلستان امثال دزفولی (شامل سیصد مثل دزفولی و شرح آنها به نظم و نثر و به سبک گلستان سعدی).
- جنایات دوساله دکتر بقایی در دزفول (وقایع حزب زحمتکشان).
- تحقیق، تصحیح و تقدیم ذکر المجرّب فی صحفٍ مطهره.
- همزیستی و معاشرت در اسلام.
- تحقیق در ادعیه قرآن.
- مقدمه مفصّل بر الترجمان عن المرزبان.
- مقاصد قرآن یا جمهوریت محمد.
- محسّنات بدیعیه.
- معارف اسلامی.
- جزوه علوم القرآن.
- الثقافه الاسلامی.
- ترجمه احادیث غیرمکرر از طرق امامیه.
- ترجمه احادیث غیرمکرر از طرق عامه (به‌جز احادیث تفسیری و فقهی).
- سیمای دزفول. (۱۰جلد، در تاریخ ۲۰۰ ساله اخیر).
- مستدرک الفاظ معرب.
- چهره مولوی در آئینه مثنوی.
- تک‌بیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مثنوی.
- ابیات تفسیری مثنوی.
- منتخب مثنوی.
- مجموعه مقالات.
- دفتر خاطرات و اشعار.
- چند دفتر در مواعظ.
- مصادر المطالب.
- فهرست تفصیلی الوافی (تا جلد پانزدهم).
- نامه‌هایی به فرزاندانم.
- شرح فارسی بر کفایة الاصول (در ۵ جلد).
- حافظ در آینه سخنش.
- هزار سخن.
او در کنار تألیف آثار فوق به تدریس در مراکز آموزش عالی چون دانشکده شهید مطهری و دانشکده حسابداری دزفول می‌پرداخت [۱۵]
کمالی دزفولی در سال‌های پایانی عمرش در دزفول مقیم بود و در مدرسه اجدادی‌اش و مقبره ظهیرالاسلام سکونت داشت [۱۶] و در دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن در آبان ۱۳۸۳ در تهران، مورد تقدیر قرار گرفت [۱۷]
درگذشت
سیدعلی کمالی سرانجام در ۲۹ اسفند ۱۳۸۳ در دزفول درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد [۱۸]
پانویس
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۸۹۸؛ کمالی دزفولی، «زندگی‌نامه خودنوشت مرحوم استاد سیدعلی کمالی دزفولی»، ص۵.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۸۹۸-۱۸۹۹.
- ↑ برقعی قمی، سخنوران نامی معاصر، ج۵، ص۲۹۶۴.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۹۰۰.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۹۰۰؛ کمالی دزفولی، «زندگی‌نامه خودنوشت مرحوم استاد سیدعلی کمالی دزفولی»، ص۶.
- ↑ درکتانیان، انقلاب اسلامی در دزفول، ص۶۳-۶۴.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۸۹۹.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۹۰۰-۱۹۰۱.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۹۰۰-۱۹۰۱.
- ↑ برقعی قمی، سخنوران نامی معاصر، ج۵، ص۲۹۶۴.
- ↑ درکتانیان، انقلاب اسلامی در دزفول، ص۷۱.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۹۰۰-۱۹۰۱.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۹۴ ـ ۲۹۵.
- ↑ >اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۰۲-۱۹۰۴؛ جوان‌مهر، «آشنایی با آثار قرآنی استاد سیدعلی کمالی دزفولی»، ص۳۵-۳۳.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۹۰۰-۱۰۹۵، کمالی دزفولی، «زندگی‌نامه خودنوشت مرحوم استاد سیدعلی کمالی دزفولی»، ص۷-۹.
- ↑ کمالی، «کمالی، سیدعلی»، ص۱۹۰۵.
- ↑ «نکوداشت استاد...»، ص۱۱.
- ↑ «درگذشتگان: استاد...»، ص۱۱۴.
منابع
- برقعی قمی، سیدباقر (۱۳۷۳)، سخنوران نامی معاصر، قم، خرم.
- جوان‌مهر، حسین (۱۳۸۴)، «آشنایی با آثار قرآنی استاد سیدعلی کمالی دزفولی»، نشریه گلستان قرآن، شماره ۲۰۳، نیمه دوم فروردین.
- درکتانیان، غلامرضا (۱۳۸۸)، انقلاب اسلامی در دزفول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «درگذشتگان: استاد کمالی دزفولی» (۱۳۸۴)، دوماهنامه آینه پژوهش، سال شانزدهم، شماره دوم (شماره مسلسل ۹۲)، خرداد ـ تیر.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- کمالی دزفولی، سیدعلی (۱۳۸۴)، «زندگی‌نامه خودنوشت مرحوم استاد سیدعلی کمالی دزفولی»، نشریه گلستان قرآن، شماره ۲۰۳، نیمه دوم فروردین.
- کمالی، سیدعلی (۱۳۷۷)، «کمالی، سیدعلی»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهان، جلد۲، به کوشش بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران، دوستان ـ ناهید.
- «نکوداشت استاد سیدعلی کمالی¬ دزفولی» (۱۳۸۴)، نشریه گلستان قرآن، شماره ۲۰۳، نیمه دوم فروردین.
.