احمدیان، مرتضی؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. مرتضی احمدیان در سال ۱۳۲۳ ش در نجف‌آباد به دنیا آمد. او دوران ابتدایی را در دبستان شیخ بهایی نجف‌آباد گذراند. آنگاه از سال ۱۳۴۱ ش به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و وارد مدرسه الحجه نجف‌آباد شد. احمدیان در آنجا بخشی از مقدمات را پیش استادان آن حوزه خواند. سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در مدرسه حقانی آنجا، مقدمات و بخشی از دروس سطح را خواند. درباره استادان او در آن مدرسه گزارشی در دست نیست و وی در زندگینامه خودنوشت برای درج در پایگاه اندیشوران حوزوی، اشاره‌ای به کتاب‌ها و همچنین استادان خود در آن مدرسه نکرده است. او همچنین بعضی از درس‌ها چون تاریخ اسلام، یک دوره فشرده طب، مکالمه عربی، زبان انگلیسی، تفسیر قرآن، تعلیم خط نستعلیق، ریاضیات، ادبیات فارسی و... را در آن مدرسه خواند. پس از مدتی رهسپار عراق شد و در نجف اشرف در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی شرکت جست. درباره سال‌های حضور او در درس امام خمینی در عراق گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به یکی از تألیفات او با عنوان دلیل الزائر که در سال ۱۳۴۶ ش در عراق و به زبان عربی نوشت، می‌توان گفت که از آن سال در عراق بوده است. همچنین احمدیان در زندگینامه خودنوشت از حضور در درس استادان خارج فقه و اصول در قم از سال ۱۳۵۲ ش سخن گفته است، بنابراین می‌توان گفت که از سال ۱۳۴۶ ش تا سال ۱۳۵۲ ش در نجف اشرف حضور داشته و در آن سال‌ها در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی در مسجد شیخ انصاری شرکت می‌کرده است. مرتضی احمدیان در سال‌های حضور در عراق، به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت و ازجمله با برخی از روحانیان مبارز چون محمد منتظری و سید محمود دعایی همکاری می‌کرد. او در آن زمان مقاله «مَن هُوَ الامام جعفر بن محمد الصادق (ع)» را نگاشت و در آن، حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه در دوم فروردین ۱۳۴۲ را تشریح کرد. او پس از بازگشت به کشور، در قم مقیم شد و بار دیگر تحصیل دروس حوزوی را در حوزه علمیه آن شهر پی گرفت و از سال ۱۳۵۲ ش در درس‌های خارج فقه و اصول آیات شیخ مرتضی حائری، سید علی فانی اصفهانی، حسین وحید خراسانی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و میرزا جواد تبریزی شرکت کرد («مرتضی احمدیان نجف‌آبادی»، www.andishvaran.com). او به احتمال زیاد در سال ۱۳۵۷ ش به زادگاهش بازگشته بود، چراکه در تابستان ۱۳۵۷ ش و پس از رحلت آخوند ملا معصوم‌علی همدانی و شیخ احمد کافی، همراه با روحانیان مبارز نجف‌آباد، اعلامیه‌ای صادر کردند و از مردم نجف‌آباد خواستند در مراسم ختمی که به همان مناسب در روز ۶ مرداد ۱۳۵۷ برگزار می‌شد، شرکت کنند. آنان همچنین در اعلامیه فوق روز ۷ مرداد ۱۳۵۷ را در اعتراض به سیاست‌های سرکوبی حکومت پهلوی در شهرهای مختلف، عزای عمومی اعلام کردند و از مردم نجف‌آباد خواستند برای همدردی با مردم شهرهای تهران، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، کرمانشاه، قم و... در آن روز از خانه‌هایشان خارج نشوند (انقلاب اسلامی به روایت...، استان اصفهان، ج ۳، ۳۸ ـ ۳۹). در مرداد ۱۳۵۷ ش و پس دستگیری و تبعید سید جلال‌الدین طاهری اصفهانی از اصفهان، روحانیان و مردم اصفهان در خانه سید حسین خادمی اصفهانی دست به تحصن زدند. در پی این اقدام، احمدیان همراه با روحانیان نجف‌آباد اعلامیه‌ای خطاب به مردم آن شهر صادر کردند و با اشاره به تحصن فوق، روز ۱۴ مرداد ۱۳۴۷ را تعطیل عمومی اعلام کردند و از اهالی نجف‌آباد خواستند به نشانه اعتراض علیه حکومت پهلوی، در آن روز از خانه‌های خود خارج نشوند (همان، ۹۱ ـ ۹۲). مرتضی احمدیان پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تحصیل و تدریس در قم ادامه داد و موفق به دریافت لیسانس از مدرسه عالی تربیتی و قضایی قم شد. سپس در مقام مدرس، به فعالیت‌های علمی در حوزه علمیه قم پرداخت. او از اعضای مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم است. از تألیفات او می‌توان به کتاب‌های دوازده امام، ادعیه مشکل‌گشا، استخاره، اربعون حدیثا، سرمایه سخن دانشوران، زبده مفاتیح، صد صلوات، صفات الشیعه، گنج سخن چهل حدیث، گنجینه جواهر، معدن الجواهر، مناجات شب‌زنده‌داران، نماز جمعه تجلی وحدت، منتخب مفاتیح و کلیات مفاتیح اشاره کرد. علاوه بر آن، چندین مقاله از او منتشر شده است («مرتضی احمدیان نجف‌آبادی»، www.andishvaran.com). منابع: «مرتضی احمدیان نجف‌آبادی»، www.andishvaran.com؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان اصفهان (۱۳۸۳)، ج ۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.