مرتضوی، سید حمید؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. او در سال ۱۳۱۴ ش در روستای قره تکان (خورش رستم) شهر خلخال دیده به جهان گشود. مقدمات دروس حوزوی را در شهر هشتجین در شهرستان خلخال خواند. آنگاه به زنجان رفت و بخش دیگری از مقدمات را در حوزه علمیه آن شهر آموخت. سپس راهی قم شد و دروس سطح را در حوزه علمیه قم و نزد سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، علی‌اکبر مشکینی، علی احمدی میانجی، ناصر مکارم شیرازی و شیخ جعفر سبحانی خواند. یکی از پژوهشگران در زندگینامه او، علامه سید محمدحسین طباطبایی را هم از استادان او برشمرده است که به احتمال زیاد در درس فلسفه یا تفسیر ایشان حضور می‌یافته است. او سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس خارج آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی و امام خمینی بهره برد (نقیب، ۴۶۹). درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در اواخر دهه ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۳ ش که امام خمینی به ترکیه تبعید شد، در آن درس یا درس‌ها حضور می‌یافته است. وی در کنار تحصیل دروس حوزوی، به تحصیل دروس دانشگاهی نیز پرداخت و وارد دانشکده معقول و منقول (دانشکده الهیات دانشگاه تهران) شد و موفق به دریافت لیسانس گردید (نقیب، ۴۶۹). سید حمید مرتضوی در سال‌های ۱۳۴۲-۱۳۴۳ ش اعلامیه‌های روحانیان مبارز را امضا می‌کرد. ازجمله در ۲۷/۱۲/۱۳۴۳ ش همراه با جمعی از طلاب و روحانیان زنجانی در حوزه علمیه قم، با ارسال نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت (امیرعباس هویدا)، از امام خمینی با عنوان «مرجع بزرگ تقلید حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» نام بردند و اقدام او در اعتراض علیه حکومت پهلوی را اعتراض به «قوانین ضددینی و مخالف قانون اساسی» دانستند که بر اساس «وظیفه بزرگ رهبری» ابراز کردند و به همین علت تبعید ایشان به خارج از کشور را محکوم کردند و از دولت خواستند «به‌وسیله ارجاع آن مرجع بزرگوار و الغای قوانین ضد دینی و قانون اساسی و آزادی زندانیان بی‌گناه، عملیات دولت‌های سابق را جبران نموده و به ناراحتی‌های عمومی خاتمه دهد» (خسروشاهی، ج ۳، ۱۱۱؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۳۹ ـ ۱۴۰). او پس از انتقال امام خمینی از ترکیه به نجف اشرف نیز همراه با جمعی از علما و فضلای زنجانی حوزه علمیه قم با ارسال تلگرافی به امام خمینی، ضمن محکومیت دوباره تبعید ایشان از کشور، حضور ایشان در جوار حرم امام علی (ع) را تبریک گفتند (روحانی، ج ۱، ۸۸۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۸۰ ـ ۱۸۲). مرتضوی خلخالی در سال ۱۳۴۸ ش به خلخال بازگشت و به تبلیغ دین و اقامه نماز جماعت در آن شهر پرداخت. او در سال‌های ۱۳۴۸-۱۳۵۷ ش به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد و ازجمله با روحانیان تبعیدی به خلخال همکاری می‌کرد. به همین دلیل بارها تحت تعقیب ساواک قرار گرفت و براثر تداوم این فعالیت‌ها در ۱۳۵۴ ش ابتدا به شهر میانه و سپس به شهر تالش در استان گیلان تبعید شد. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی ابتدا در جهاد سازندگی مشغول فعالیت شد و هم‌زمان به فعالیت‌های سیاسی در حزب جمهوری اسلامی پرداخت. وی همچنین مدتی به‌عنوان مسئول و نماینده دفتر تبلیغات اسلامی به فعالیت پرداخت و سال‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال و آستارا تدریس کرد. مدتی هم امامت جمعه موقت شهر خلخال را بر عهده داشت. او در ۱۹ دی ۱۳۷۵ از دنیا رفت و پیکرش در مزار شهدای شهرستان هشتپر در استان گیلان به خاک سپرده شد (نقیب، ۴۶۹-۴۷۰) منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ خسروشاهی، سید هادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ روحانی، سید حمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی در ایران، ج ۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم؛ نقیب¬، سید احمد (۱۳۷۹)، خلخال و مشاهیر، تبریز، مهد آزادی.