موسوی قافله‌باشی، سید عبدالوهاب؛ از شاگردان خارج فقه و اصول امام خمینی. سید عبدالوهاب موسوی قافله‌باشی در سال ۱۳۱۰ ش در قزوین و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش آقا سید عبدالجواد از روحانیان منطقه قزوین بود (الوانساز خویی، ۲۲۹-۲۳۰) و جدش شیخ زکریا هم از روحانیان قزوین به شمار می‌رفت که پس از سال‌ها تحصیل در حوزه علمیه نجف، در اسفرورین قزوین مقیم شده بود و به اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین در آن سامان می‌پرداخت (الوانساز خویی، ۲۱۷). موسوی قافله‌باشی خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه ملا احمد در اسفرورین خواند. تابستان‌ها در مکتب قرآن مشهدی نورعلی همان‌جا به فراگیری قرآن می‌پرداخت. آنگاه راهی قزوین شد و در حوزه علمیه آن شهر مقدمات و بخشی از سطوح را نزد عالمان آن سامان آموخت. درباره استادان او در آن مقطع گزارشی در دست نیست، ولی استادان دروس دوره عالی او آیات سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و شیخ هاشم مدرس قزوینی بودند. او در آن دوره با سید محمود موسوی قافله‌باشی، محمدرضا مظفری و جمعی دیگر هم‌مباحثه بود موسوی قافله‌باشی در سال ۱۳۳۰ ش راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر به تکمیل تحصیلات حوزوی پرداخت. درباره تحصیلات او در مقطع سطح در آن حوزه گزارشی در دست نیست و صرفاً نام یکی از استادان او شناخته شده است که سید یوسف مدنی تبریزی است. او آنگاه به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس خارج اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، شیخ محمدعلی اراکی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره‌مند شد. الوانساز خویی از علامه سید محمدحسین طباطبایی هم به‌عنوان یکی از استادان خود نام می‌برد (همان، ۲۳۰-۲۳۱). به احتمال زیاد موسوی قافله‌باشی دروس تفسیر قرآن و یا فلسفه را نزد ایشان خوانده است. درباره حضور او در درس خارج فقه و اصول امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ و آغازین دهه ۱۳۴۰ و پیش از تبعید امام خمینی به خارج از کشور در درس خارج فقه و اصول و یا هر دو درس ایشان که در مساجد سلماسی و اعظم قم تشکیل می‌شد، شرکت می‌کرد. سید یوسف مدنی تبریزی از او به‌عنوان یکی از شاگردان خوش‌استعداد و از مستشکلان درس امام خمینی نام می‌برد. از او تقریراتی از استادان درس خارج فقه و اصول بر جای مانده است، ولی گزارشی درباره تقریرات او از درس امام خمینی در دست نیست و می‌توان احتمال داد که با توجه به حضور در درس‌های ایشان، آن درس‌ها را نیز تقریر کرده بود. موسوی قافله‌باشی از آیات گلپایگانی، سید ابوالقاسم موسوی خویی و مرعشی نجفی اجازات شرعی دریافت کرد. او پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور به فعالیت‌های سیاسی روی آورد و در تهیه و توزیع رساله عملیه و تبیین افکار و اندیشه‌های امام خمینی فعال بود. علاوه بر آن، بارها برای تبلیغ دین به شهرهای مختلف سفر کرد و در سخنرانی‌هایی، به تبیین اهداف امام خمینی پرداخت. به سبب این فعالیت‌ها بارها تحت تعقیب نیروهای حکومت پهلوی قرار گرفت. او به‌ویژه در مساجد اسفرورین در ضمن سخنرانی‌های مذهبی به تبیین نهضت امام خمینی می‌پرداخت، ازجمله در مساجد سرتل، جوادالائمه و امام حسین (ع) اسفرورین سخنرانی می‌کرد. او با کمک جمعی از مؤمنان، مسجد امام سجاد را در قم بنا کرد و سپس با دعوت اهالی آن منطقه (خیابان توحید قم)، امامت جماعت آنجا را عهده‌دار شد. سید عبدالوهاب موسوی قافله‌باشی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس و تبلیغ در قم ادامه داد و ریاست مدرسه علمیه ابوالصدق قم را بر عهده گرفت و به تربیت نیروهای مذهبی در آنجا پرداخت. هم‌زمان در آن حوزه تدریس هم می‌کرد. سید عبدالوهاب موسوی قافله‌باشی در سال ۱۳۸۱ ش براثر سانحه رانندگی درگذشت و پیکرش در جوار حرم حضرت فاطمه معصومه به خاک سپرده شد. یکی از برادران وی به نام سید ابوالحسن قافله‌باشی در جبهه‌های جنگ به شهادت رسید (الوانساز خویی، ۲۳۵-۲۴۰). منابع: الوانساز خویی، محمد (۱۳۸۶)، «سید محمود موسوی ستاره‌ای پرفروغ»، ستارگان حرم، ج ۲۲، قم، زائر.