سیدمهدی دادور

سیدمهدی دادور، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

سیدمهدی دادور

اطلاعات فردی
اطلاعات علمی

سیدمهدی آیت‌اللهی معروف به دادور در سال ۱۳۱۷ ش در شهر لار استان فارس متولد شد پدرش سیدفخرالدین آیت‌اللهی از روحانیان شاخص جهرم و از شاگردان برجسته آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی و از اعضای هیئت استفتای آن مرجع بود که با صلاحدید ایشان در جهرم مقیم شد و حوزه علمیه ولیعصر را در آن شهر بنیان نهاد و به اداره و تدریس در آن مدرسه پرداخت. پدربزرگ مادری‌اش سیدحسین نجفی لاری از شاگردان میرزای شیرازی و از مجتهدان برجسته لارستان بود

سیدمحمد آیت‌اللهی (دادور) خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در زادگاهش آموخت. سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و وارد مدرسه علمیه لارستان شد و مقدمات را در آنجا خواند. درباره استادان دوره مقدمات او اطلاعاتی در دست نیست. آیت‌اللهی (دادور) پس از طی تحصیلات مقدماتی، راهی جهرم شد و مدتی به تحصیل در آنجا پرداخت، ولی درباره درس‌ها و استادان او در آن شهر هم گزارشی وجود ندارد. او آنگاه به قم رفت و دروس سطح را نزد استادان آن حوزه آموخت. دروس فلسفی و تفسیر قرآن را هم نزد علامه طباطبایی فراگرفت آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و هشت سال در درس خارج اصول امام‌خمینی شرکت کرد و جلد دوم کفایه‌الاصول را در محضر ایشان آموخت. درباره سال‌های حضور او در درس خارج اصول امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که از اواسط دهه ۱۳۳۰ تا تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور در سال ۱۳۴۳ ش، در آن درس که در مساجد سلماسی و اعظم قم برگزار می‌شد، حضور می‌یافت. وی در آن سال‌ها به بیت امام‌خمینی نیز تردد داشت و از شاگردان مورد توجه ایشان بود آیت‌اللهی (دادور) هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد محقق داماد، میرزا هاشم آملی و شیخ مرتضی حائری یزدی نیز شرکت می‌کرد

سیدمهدی آیت‌اللهی در کنار تحصیل دروس حوزوی، در دبیرستان دین و دانش قم که با مدیریت سیدمحمد حسینی بهشتی اداره می‌شد، دوره دبیرستان را طی کرد و موفق به اخذ مدرک دیپلم ادبی شد. سپس در آزمون ورودی دانشگاه تهران شرکت کرد و پس از موفقیت در آزمون ورودی، در رشته زبان انگلیسی پذیرفته شد و مشغول به تحصیل در آن رشته گردید. او پس از دریافت مدرک کارشناسی، به استخدام آموزش‌وپرورش درآمد (همان) و به تدریس در مدارس قم پرداخت.

آیت‌اللهی با آغاز نهضت امام‌خمینی، به فعالیت علیه حکومت پهلوی پرداخت و اعلامیه‌های امام‌خمینی را در قم توزیع می‌کرد. همچنین با سفر به جهرم، به ایراد سخنرانی‌های انتقادی می‌پرداخت. به همین سبب یک بار در جهرم تحت تعقیب قرار گرفت. در جریان رفراندوم موسوم به انقلاب سفید، با سفر به آبادان، آن رفراندوم را تحریم کرد. به همین علت دستگیر و به ساواک آبادان منتقل شد، ولی به علت ارادت رئیس ساواک آبادان به خاندان آیت‌اللهی آزاد شد در اسفند ۱۳۴۳ ش همراه با جمعی از علما و فضلای شیرازی حوزه علمیه قم چون یحیی انصاری شیرازی، عبدالرحیم ربانی شیرازی، ناصر مکارم شیرازی و... در نامه‌ای به امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر، از سیاست دولت در برخورد با منتقدان انتقاد کرد و سپس با اشاره به تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، آن را با توجه به اصل مصونیت قضایی مراجع تقلید، غیرقانونی دانست و خواستار آزادی امام‌خمینی از تبعید و بازگرداندن ایشان به کشور و آزادی دیگر زندانیان سیاسی شد (دوانی، ج ۵، ۹۷-۹۸؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۴۶-۱۴۷). آیت‌اللهی (دادور) پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد. در آن سال‌ها به تدریس در دبیرستان‌های قم اشتغال داشت و هم‌زمان آثاری را از زبان انگلیسی و عربی به فارسی ترجمه می‌کرد که از آن جمله می‌توان به شش جلد از کتاب‌های جین گودال، نویسنده انگلیسی درباره زیست‌شناسی اشاره کرد. ترجمه بعضی از آثار سیدمحمدباقر صدر به فارسی از دیگر فعالیت‌های علمی او بود.

سیدمهدی آیت‌اللهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تهران رفت و به تدریس در دانشگاه امیرکبیر تهران پرداخت و مدتی هم در مدرسه علمیه الهادی تدریس می‌کرد. او پس از بازنشستگی به جهرم بازگشت و به فعالیت‌های علمی ـ تبلیغی در آن شهر ادامه داد یکی از اقدامات او، ترجمه قرآن مجید است؛ وی به صورتی ساده و روان و قابل فهم، قرآن مجید را برای عموم و بر اساس و محوریت تفسیر المیزان علامه طباطبایی و همچنین چهار تفسیر معتبر مجمع‌البیان، کشاف، تفسیر صافی و انوار التنزیل بیضاوی ترجمه کرده است. از ویژگی‌های این ترجمه، آوردن یک دوره قواعد تجوید به زبان ساده و فشرده، مباحثی پیرامون تاریخ و علوم قرآن و کشف الآیات قرآن به ترتیب حروف الفبا است او همچنین مجموعه کتاب‌هایی را که علامه طباطبایی در دوره پهلوی به درخواست یکی از مدارس اسلامی درباره عقاید اسلامی نگاشته بود، با اجازه استادش و با عنوان آموزش دین منتشر کرد

دیگر تألیفات او عبارت است از: ۱- شرح احادیث اصول کافی در ۴ جلد. ۲- تاریخ زندگی پیامبر اسلام (ص) در ۷ جلد. ۳- معصوم هفتم حضرت امام محمدباقر (ع) (مصور و ویژه نوجوانان). ۴- معصوم ششم حضرت امام زین‌العابدین (ع) (مصوّر و ویژه نوجوانان که این کتاب به عربی، اردو، انگلیسی، فرانسوی و تاجیکی ترجمه شده است). ۵- ریشه‌های ایدئولوژی اسلامی در ۴ جلد. ۶- احکام ویژه پسران و احکام ویژه دختران. ۷- ترجمه قرآن کریم. ۸- ترجمه اصول کافی. ۹- نشانه‌های ظهور امام زمان (عج). ۱۰- ترجمه مفاتیح‌الجنان. ۱۰- چهره یهود در قرآن. ۱۱- المعجم المصور للاطفال. ۱۲- فرازهایی از اسلام. ۱۳- ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. ۱۴- شرح صحیفه سجادیه. ۱۵- آشنایی با جنگ‌های پیامبر اسلام (ص). ۱۶- آشنایی با جنگ‌های امام علی (ع). ۱۷- چگونه می‌میریم و زنده می‌شویم؟ ۱۸- خدا را چگونه بشناسیم؟ ۱۹- فرهنگ مصور انگلیسی به فارسی، نخستین اطلس کودکان. ۲۰- شرح ادیبانه و فال‌گونه بر غزلیات دیوان حافظ