عبدالباقی اثنیعشری، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| اطلاعات علمی |
عبدالباقی اثنیعشری در ۱۳۱۱ در بهبهان و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش ابوالقاسم اثنیعشری از روحانیان برجسته و شاخص بهبهان بود که پس از سال‌ها تحصیل در نجف و نزد عالمان برجسته به درجه اجتهاد رسیده بود و در بهبهان به تدریس دروس حوزوی و ارشاد مردم می‌پرداخت. عبدالباقی اثنیعشری دوران ابتدایی را در بهبهان گذراند. سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات و بخشی از دروس سطح را در همان‌جا و نزد عالمان آن سامان فراگرفت. او آنگاه برای ادامه تحصیل راهی قم شد و در حوزه علمیه آنجا دروس سطح را به پایان رساند، ولی در زندگینامه خودنوشت که برای مرکز اسناد انقلاب اسلامی ارسال کرده، اشاره به نام استادان دوره سطح خود نکرده است. هم‌زمان در درس‌های فلسفه علامه سیدمحمدحسین طباطبایی حضور می‌یافت. وی سپس وارد درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی شد و از بحث‌های ایشان سود برد.
اثنیعشری پس از فوت آیت‌الله بروجردی به عراق رفت و تحصیلات حوزوی را در حوزه علمیه نجف پی گرفت. وی در آنجا از درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدابوالقاسم موسوی خویی، میرزا آقا اصطهباناتی، سیدعبدالله شیرازی، میرزا باقر زنجانی، شیخ مجتبی لنکرانی و درس خارج فقه امام‌خمینی بهره‌مند شد. اثنیعشری تا سال ۱۳۵۰ در نجف حضور داشت [۱] بنابراین می‌توان گفت از سال ۱۳۴۴ که امام‌خمینی تدریس درس خارج فقه (بیع مکاسب) را در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها در نجف آغاز کرد، در آن درس حضور می‌یافته و تا سال ۱۳۵۰ به استفاده از درس امام‌خمینی ادامه داده است. وی پس از بازگشت به کشور در زادگاهش مستقر شد و به تبلیغ دین و ارشاد مردم پرداخت. از همان زمان مبارزه با حکومت پهلوی را همسو با نهضت اسلامی امام‌خمینی آغاز کرد و به‌ویژه با ایراد سخنرانی‌های انتقادی از حکومت پهلوی، به افشاگری در این زمینه می‌پرداخت. همچنین در مناسبت‌های مختلف اعلامیه‌هایی را صادر می‌کرد [۲] و به حمایت از نهضت اسلامی می‌پرداخت [۳]
یکی از این اعلامیه‌ها خطاب به مردم بهبهان به منظور دعوت از آنان برای حضور در مجلس ختمی به مناسبت رحلت مشکوک سیدمصطفی خمینی بود؛ او در نهم آبان ۱۳۵۶ اعلامیه‌ای را صادر کرد و از مردم خواست در مجلسی به همین مناسبت در مسجد سیدفقیه آن شهر حضور به هم رسانند [۴] او همچنین در محافلی به تجلیل از سیدمصطفی خمینی می‌پرداخت و از ویژگی‌های علمی ایشان سخن می‌گفت [۵] در اردیبهشت ۱۳۵۷ نیز وقتی مأموران حکومت پهلوی در تعقیب برخی از طلاب معترض، به بیوت مراجع تقلید در قم حمله کردند، روحانیان بهبهان در خانه رحیم شریعتی، یکی از روحانیان انقلابی آن شهر، در جلسه‌ای به‌منظور نحوه واکنش به آن حادثه شرکت کردند که اثنیعشری هم از آن جمله بود [۶] نتیجه آن جلسات، ارسال تلگراف و نامه محکومیت به مراجع تقلید قم بود. از جمله اثنیعشری همراه با روحانیان بهبهانی، نامه‌ای در محکومیت حمله به بیوت آن مرجع خطاب به آیت‌الله گلپایگانی ارسال کرد [۷] و سپس همراه با جمع کثیری از روحانیان استان خوزستان، نامه‌ای دیگر به آیات گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری ارسال و اسائه ادب به حریم مرجعیت را محکوم کردند [۸]
اثنیعشری در بهمن ۱۳۵۷ به تهران رفت و در تحصن روحانیان مبارز سراسر کشور در مسجد دانشگاه تهران شرکت کرد و در ۱۲ بهمن هم در مراسم استقبال از امام‌خمینی در فرودگاه مهرآباد حضور داشت. سپس به خوزستان بازگشت و به فعالیت‌های تبلیغی در بهبهان ادامه داد. همچنین به مناسبت‌های مختلف به استان کهکیلویه و بویراحمد می‌رفت و در آن سامان نیز به ارشاد مردم می‌پرداخت. تقریرات درس خارج اصول آیت‌الله میرزا باقر زنجانی، اغصول الفقه الاسلامی شیعه، شرح کفایةالاصول با ترجمه فارسی، مباحث الفاظ و العقلیات، مباحث الفاظ ۷ و دیوان اشعار از تألیفات اثنیعشری است [۹]
پانویس
منابع
- آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۵)، ج۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- اثنیعشری، عبدالباقی (۱۳۷۹)، زندگینامه خودنوشت، آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- حسن‌زاده، اسماعیل و طاهره ابوعلی (۱۳۹۶)، «تحلیل مواضع سیاسی روحانیون بهبهان در تحولات انقلاب اسلامی»، تاریخ‌نامه انقلاب، سال اول، دفتر اول، شماره ۱، بهار و تابستان.