علی ثابتی همدانی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۰۸ش |
| زادگاه | همدان |
| اطلاعات علمی | |
او در سال ۱۳۰۸ ش در همدان در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد (شریف رازی، ج ۷، ۴۰۳). پدرش میرزا محمد همدانی از شاگردان آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری و از استادان برجسته حوزه علمیه قم بود که سال‌ها به تدریس دروس سطح در آن حوزه پرداخت و شاگردان بسیاری را تربیت کرد (ریحان یزدی، ۱۷۰-۱۷۱) و پس از رحلت آیت‌الله حائری یزدی به همدان برگشت و به تدریس رسایل، مکاسب و کفایه‌الاصول در آن شهر ادامه داد (پرتو آفتاب، ۳۱). علی ثابتی دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد و از سال ۱۳۲۰ ش به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در حوزه علمیه همدان و نزد پدرش خواند. در ۱۳۲۵ ش به قم رفت و پس از تکمیل مقدمات، در درس مطول شیخ جواد تبریزی شرکت کرد. معالم را نزد شیخ جواد تبریزی، ناصر مکارم شیرازی و سیدموسی صدر آموخت و در درس لمعه از شاگردان محمد صدوقی یزدی و علی‌اکبر مشکینی بود. رسایل و مکاسب را هم نزد علی‌اکبر مشکینی آموخت و سپس در درس کفایه‌الاصول میرزا محمد مجاهدی تبریزی شرکت کرد (صلاحی، ۲۸۳؛ «آیت‌الله ثابتی عضو...»، ۴؛ انصاری قمی، ۱۴۶). هم‌زمان از درس فلسفه (شرح اشارات و شرح منظومه) حسینعلی منتظری بهره‌مند می‌شد (انصاری قمی، ۱۴۶). او آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و شیخ محمدعلی اراکی استفاده کرد (شریف رازی، ج ۷، ۴۰۳). گزارش دقیقی درباره سال‌های حضور او در درس خارج امام‌خمینی در دست نیست و می‌توان احتمال داد که در نیمه دوم دهه ۱۳۳۰ در آن درس حضور می‌یافت. او سپس به تدریس مقدمات و سطح در حوزه علمیه قم پرداخت.
ثابتی همدانی در ۲ فروردین ۱۳۴۲ در جریان حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه، در آن مدرسه حضور داشت (پرتو آفتاب، ۲۲۲). پس از آن به بیت امام‌خمینی تردد داشت (همان، ۲۲۶). او پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، در اسفند ۱۳۴۳ ش همراه با روحانیان و محصلان همدانی حوزه علمیه قم در نامه‌ای به امیرعباس هویدا به سخت‌گیری‌های دولت علیه فعالان سیاسی و دستگیری و تبعید برخی از روحانیان اعتراض کردند و با اشاره به تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، آن اقدام را با استناد به قانون اساسی و اصل مصونیت مراجع تقلید، برخلاف قانون اساسی دانستند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور و آزادی دیگر زندانیان سیاسی شدند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۵۴ ـ ۱۵۵). او در سال‌های ۱۳۴۱-۱۳۵۷، با سفرهای تبلیغی به حمایت از نهضت امام‌خمینی پرداخت. ازجمله با سفر به برخی از شهرها، با روحانیان تبعیدی دیدار می‌کرد که دیدار با روحانیان تبعیدی در ایرانشهر همچون سیدعلی خامنه‌ای و... از آن جمله است («آیت‌الله ثابتی عضو...»، ۴؛ انصاری قمی،۱۴۶).
ثابتی همدانی پس از رحلت آخوند ملاعلی معصومی همدانی، از طرف آیت‌الله گلپایگانی به همدان رفت و به توزیع شهریه آن مرجع به طلاب همدانی پرداخت (حضرت آیت‌الله‌العظمی...، ج ۳، ۷۲۴). همچنین در اطلاع-رسانی پیرامون رخدادهای نهضت اسلامی فعال بود و ساواک گزارشی از تلاش‌های او در این باره تهیه کرده بود (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵، ۹). وی در سال ۱۳۶۲ ش از امام‌خمینی اجازه دخالت در امور شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۱۸، ۲۳). سپس به عضویت شورای استفتائات آیت‌الله گلپایگانی درآمد و همراه با علی کریمی جهرمی و علی نیری همدانی، مجمع المسائل آیت‌الله گلپایگانی را تصحیح و منتشر کرد. او پس از رحلت آیت‌الله گلپایگانی به فعالیت شورای استفتائات لطف‌الله صافی گلپایگانی ادامه داد. همچنین به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود. علی ثابتی همدانی در ۱۵ بهمن ۱۳۹۴ در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط حسین نوری همدانی در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد (صلاحی، ج ۲، ۲۸۴؛ «آیت‌الله ثابتی عضو...»، ۴؛ انصاری قمی، ۱۴۶). منابع: «آیت‌الله ثابتی عضو جامعه مدرسین درگذشت» (۱۳۹۴)، هفته‌نامه افق حوزه، سال چهاردهم، شماره ۴۵۰، ۲۱ بهمن؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، کتاب ۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ پرتو آفتاب (خاطرات حضرت آیت‌الله حاج شیخ علی عراقچی) (۱۳۸۹)، تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ حضرت آیت‌الله‌العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی (۱۳۸۵)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی؛ ریحان یزدی، سیدعلیرضا (۱۳۷۲)، آیینه دانشوران، با مقدمه، تعلیقات و اضافات ناصر باقری بیدهندی، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۷، تهران، پیروز؛ صلاحی، احمد (۱۳۹۷)، مشاهیر و مفاخر شهرستان رزن (سخنوران، ادیبان، نویسندگان، شاعران و...)، ج ۲، قم، یاس بخشایش؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.