confirmed، templateeditor
۸۴۸
ویرایش
←پیشینه
A.sharefat (بحث | مشارکتها) (اصلاح نویسه‌های عربی) |
A.sharefat (بحث | مشارکتها) (←پیشینه) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
عنوان «[[تزاحم]]» ازجمله اصطلاحات مرتبط با بحث تعارض است که عالمان اصول در تبیین فرق آن دو، تزاحم را تنافی در فرض ثبوت ملاک برای هر دو حکم و تعارض را تنافی در فرض عدم ثبوتِ ملاک برای هر دو دانسته‌اند <ref>آخوند خراسانی، کفایة الاصول، ۱۵۶</ref>. به باور برخی دیگر اگر تنافی مربوط به مرحله جعل و [[تشریع]] باشد از موارد تعارض خواهد بود و اگر مربوط به مرحله فعلیت و [[امتثال]] دو حکم باشد، از موارد تزاحم است <ref>نایینی، فوائد الاصول، ۴/۷۰۴</ref>. | عنوان «[[تزاحم]]» ازجمله اصطلاحات مرتبط با بحث تعارض است که عالمان اصول در تبیین فرق آن دو، تزاحم را تنافی در فرض ثبوت ملاک برای هر دو حکم و تعارض را تنافی در فرض عدم ثبوتِ ملاک برای هر دو دانسته‌اند <ref>آخوند خراسانی، کفایة الاصول، ۱۵۶</ref>. به باور برخی دیگر اگر تنافی مربوط به مرحله جعل و [[تشریع]] باشد از موارد تعارض خواهد بود و اگر مربوط به مرحله فعلیت و [[امتثال]] دو حکم باشد، از موارد تزاحم است <ref>نایینی، فوائد الاصول، ۴/۷۰۴</ref>. | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
از آغاز صدور احادیث و نقل آنها، اسباب و علل گوناگونی موجب پیدایش روایات متعارض شده است، مانند صدور برخی احادیث تقیه‌ای، انتقال‌نیافتن [[قرائن خارجی احادیث]] هنگام روایت آنها، تصرف راویان در الفاظ احادیث و [[نقل‌به‌معناکردن]] در بسیاری موارد، وقوع جعل و [[جعل احادیث|تزویر در احادیث]]، [[تقطیع احادیث]] در پاره‌ای منابع، غفلتِ راویان از شخصی و مصداقی‌بودنِ پاسخ‌های [[امامان(ع) ]]در برخی احادیث و کم‌آشنایی شماری از راویان با نکات ریز [[زبان عربی]] <ref>← بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱/۵-۸؛ صدر، بحوث فی علم الاصول، ۷/۲۸-۴۱؛ سبحانی، المحصول فی علم الاصول، ۴/۴۲۹-۴۳۷</ref>؛ از این‌رو فقیهان متقدم و حتی شماری از یاران امامان(ع) آثار متعددی دراین‌باره با عناوینی چون «اختلاف الحدیث»، «الحدیثین المختلفین» و «التعادل و التراجیح» نگاشته‌اند <ref>←نجاشی، رجال النجاشی، ۸۷، ۲۲۰، ۳۲۷ و ۳۸۴؛ آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱/۳۶۱، ۴/۲۰۲-۲۰۵ و ۵/۱۳۵</ref>. علاوه بر این در منابع جامع اصولی نیز سرفصل‌های مستقلی به این بحث اختصاص یافته است <ref>حلی، محقق، معارج الاصول، ۲۲۳-۲۲۷؛ عاملی، معالم الدین، ۲۵۰؛ انصاری، فرائد الاصول، ۲/۷۴۹</ref>. | از آغاز صدور احادیث و نقل آنها، اسباب و علل گوناگونی موجب پیدایش روایات متعارض شده است، مانند صدور برخی احادیث تقیه‌ای، انتقال‌نیافتن [[قرائن خارجی احادیث]] هنگام روایت آنها، تصرف راویان در الفاظ احادیث و [[نقل‌به‌معناکردن]] در بسیاری موارد، وقوع جعل و [[جعل احادیث|تزویر در احادیث]]، [[تقطیع احادیث]] در پاره‌ای منابع، غفلتِ راویان از شخصی و مصداقی‌بودنِ پاسخ‌های [[امامان(ع)]] در برخی احادیث و کم‌آشنایی شماری از راویان با نکات ریز [[زبان عربی]] <ref>← بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱/۵-۸؛ صدر، بحوث فی علم الاصول، ۷/۲۸-۴۱؛ سبحانی، المحصول فی علم الاصول، ۴/۴۲۹-۴۳۷</ref>؛ از این‌رو فقیهان متقدم و حتی شماری از یاران امامان(ع) آثار متعددی دراین‌باره با عناوینی چون «اختلاف الحدیث»، «الحدیثین المختلفین» و «التعادل و التراجیح» نگاشته‌اند <ref>←نجاشی، رجال النجاشی، ۸۷، ۲۲۰، ۳۲۷ و ۳۸۴؛ آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱/۳۶۱، ۴/۲۰۲-۲۰۵ و ۵/۱۳۵</ref>. علاوه بر این در منابع جامع اصولی نیز سرفصل‌های مستقلی به این بحث اختصاص یافته است <ref>حلی، محقق، معارج الاصول، ۲۲۳-۲۲۷؛ عاملی، معالم الدین، ۲۵۰؛ انصاری، فرائد الاصول، ۲/۷۴۹</ref>. | ||
<br> | <br> | ||
[[امام‌خمینی]] دراین‌باره رساله‌ای به قلم خود با عنوان «رسالة فی التعادل و الترجیح» نگاشته است. ایشان با دقت در ماهیت بحث که دو دلیل با هم تعارض کرده و در نتیجه یکی ترجیح داده می‌شود، عنوان آن را «[[التعادل و الترجیح]]» قرار داده است نه تراجیح {{ببینید|متن=ببینید|التعادل و الترجیح}}؛ همچنین این بحث در تقریرات درس‌های خارج اصول ایشان مطرح شده است <ref>امام‌خمینی، تنقیح الاصول، ۴/۴۵۱-۵۸۱؛ امام‌خمینی، معتمد الاصول، ۲/۳۱۷-۴۱۹</ref>. | [[امام‌خمینی]] دراین‌باره رساله‌ای به قلم خود با عنوان «رسالة فی التعادل و الترجیح» نگاشته است. ایشان با دقت در ماهیت بحث که دو دلیل با هم تعارض کرده و در نتیجه یکی ترجیح داده می‌شود، عنوان آن را «[[التعادل و الترجیح]]» قرار داده است نه تراجیح {{ببینید|متن=ببینید|التعادل و الترجیح}}؛ همچنین این بحث در تقریرات درس‌های خارج اصول ایشان مطرح شده است <ref>امام‌خمینی، تنقیح الاصول، ۴/۴۵۱-۵۸۱؛ امام‌خمینی، معتمد الاصول، ۲/۳۱۷-۴۱۹</ref>. | ||
==موضوع تعارض و اقسام آن== | ==موضوع تعارض و اقسام آن== | ||
اصولیان برای تحقق تعارض میان ادله و استقرار آن، شرط‌هایی ذکر کرده‌اند؛ ازجمله: | اصولیان برای تحقق تعارض میان ادله و استقرار آن، شرط‌هایی ذکر کرده‌اند؛ ازجمله: | ||