احمد جنتی: تفاوت میان نسخه‌ها

احمد جنتی لادانی در سوم اسفند ۱۳۰۵ در روستای لادان واقع در سه کیلومتری غرب شهر [[اصفهان]] به دنیا آمد.<ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/149؛ صالح، جامعه مدرسین حوزه، 3/111؛ مشکینی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، 41.</ref> پدرش هاشم و جدش احمد از علمای زمان خود بودند. هاشم مدت‌ها در [[مدرسه جده]] بزرگ و مدرسه چهارباغ اصفهان ساکن بود و به تدریس و [[تبلیغ دین]] و پاسخگویی به مراجعات و حل اختلافات مردم می‌پرداخت.<ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/149ـ150؛ صالح، جامعه مدرسین حوزه، 3/111؛ سیفی، جنتی، چاپ‌شده در فرهنگنامه، 105.</ref> مادر جنتی، فاطمه نیز زن فاضلی بود که علاوه بر خانه‌داری، [[قرآن]] و برخی کتاب‌های دینی را آموزش می‌داد و بعضی جلسات مذهبی را نیز اداره می‌کرد.<ref>محبوب، رجال سیاسی شوراها، 1/219؛ صالح، جامعه مدرسین حوزه، 3/111.</ref>

وضعیت خانوادگی جنتی از لحاظ [[اقتصاد|اقتصادی]] بسیار فقیرانه و درآمد پدرش تنها از [[وجوه شرعی]] و [[منبر]] بود. وی که تنها فرزند خانواده بود، تحصیلات خود را از [[مکتبخانه]] آغاز کرد.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 3/111؛ دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/149ـ150.</ref> و از هشت‌سالگی در مکتبخانه سیدحسن در روستای کوهانستان که در نزدیک زادگاهش بود، خواندن قرآن کریم و خواندن و نوشتن فارسی را آغاز کرد<ref>سیفی، جنتی، چاپ‌شده در فرهنگنامه، 1/105.</ref> و به‌طور متفرقه مقداری دروس جدید را نیز خواند؛<ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/150.</ref> سپس به اصفهان رفت و در مدرسه جده بزرگ به تحصیل پرداخت. او در مدت چهار سال تحصیل خود در این مدرسه [[ادبیات عرب]]، [[شرح معالم]] و قسمتی از [[شرح لمعه]] را نزد استادان چندی فرا گرفت.<ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/150؛ مشکینی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، 41؛ صالح، جامعه مدرسین حوزه، 3/112.</ref>

جنتی پانزده سال از عمر خود را در زمان [[رضاشاه پهلوی]] و اقدامات ضد دینی او گذراند و خود شاهد بود که مأموران [[پهلوی]] با خشونت [[چادر]] از سر مادرش برداشتند و پدرش نیز ناچار پالتو و [[کلاه پهلوی]] می‌پوشید و مدتی از ترس اجبار به‌رفتن به [[سربازی]] به شهر و مدرسه نمی‌رفت.<ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/158ـ159.</ref> وی پس از [[سقوط رضاشاه]]، برای ادامه تحصیل در سال ۱۳۲۴ به [[قم]] رفت و در [[مدرسه فیضیه]] و سپس [[مدرسه حجتیه|حجتیه]] ساکن شد. او باقی‌مانده شرح لمعه را نزد [[محمد صدوقی یزدی]] و درس‌های سطح را نزد علمایی چون [[عبدالکریم تهرانی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[روح‌الله کمالوند]]، [[سیدرضا بهاءالدینی]]، [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] و [[سیدزین‌العابدین کاشانی]] فرا گرفت و سپس در [[درس خارج فقه]] و [[درس خارج اصول|اصول]] [[سیدحسین بروجردی]]، [[سیدمحمدتقی خوانساری]]، [[سیدمحمد حجت]]، [[امام‌خمینی]] و [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] شرکت کرد.<ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/150ـ151؛ مشکینی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، 41؛ محبوب، رجال سیاسی شوراها، 1/220.</ref> وی هم‌زمان با تحصیل در [[حوزه علمیه قم]] تدریس می‌کرد و از سال ۱۳۴۲ به‌دعوت [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] به م[[مدرسه حقانی|درسه منتظریه]] (حقانی) رفت و به مدت چهارده سال به تدریس دروس مختلف دوره مقدمات و سطح پرداخت و در اداره مدرسه نیز که برنامه آموزشی خاصی داشت، همکاری می‌کرد.<ref>مشکینی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، 41؛ جنتی، احمد، پیام انقلاب، 29؛ محبوب، رجال سیاسی شوراها، 1/220.</ref>

جنتی فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی خود را هم‌زمان با نهضت امام‌خمینی از سال ۱۳۴۲ آغاز کرد.<ref>مشکینی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، 41.</ref> وی با شناخت کامل و شوق و علاقه‌ای که به امام‌خمینی داشت، با سخنرانی‌کردن و تهیه و توزیع [[اعلامیه]] در نشر و ترویج اندیشه‌های انقلابی ایشان می‌کوشید.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 3/113؛ جنتی، احمد، پیام انقلاب، 29.</ref> او که در مهر ۱۳۴۱ به عضویت هیئت مدرسین ([[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم|جامعه مدرسین]]) درآمده بود، با اوج‌گیری مبارزات در کنار دیگر اعضا با برنامه‌ریزی برای برپایی راهپیمایی‌ها، نوشتن اعلامیه‌ها و برقراری ارتباط با مراکز انقلابی و مرتبط با نهضت امام‌خمینی تلاش می‌کرد؛<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 1/33، 53، 77 و 3/113.</ref> و برای دیدار با روحانیان [[تبعید]] شده به دست رژیم پهلوی، به شهرهای مختلف سفر می‌کرد.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 1/455، 458 و 493.</ref> امضای وی در پای بسیاری از نامه‌ها و اعلامیه‌هایی که در حمایت از نهضت امام‌خمینی و اعتراض به رژیم پهلوی یا در جهت روشنگری مردم بود دیده می‌شود؛<ref>جنتی، علی، خاطرات، 28.</ref> ازجمله نامه سرگشاده‌ای که علمای اصفهان در ۲۶/۱۲/۱۳۴۳ در اعتراض به تبعید امام‌خمینی به [[ترکیه]] به [[امیرعباس هویدا]] نخست‌وزیر وقت نوشتند و خواستار الغای تصویب‌نامه‌های ضد دینی و آزادی [[زندانیان سیاسی]] شدند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 4/394ـ395.</ref> و نیز نامه جمعی از علما به هویدا در ۱۲/۱/۱۳۴۴ که دربارهٔ اطلاع‌نداشتن از حال امام‌خمینی اظهار نگرانی کرده بودند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 4/414.</ref>

در خرداد ۱۳۴۴ عده‌ای از مبارزان برای اعتراض به ادامه تبعید امام‌خمینی و اطلاع‌رسانی نکردن دربارهٔ وضعیت ایشان، در خانه [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]] تحصن کردند. جنتی در جمع معترضان حضور یافت و برای آنان که به احکام دادگاه‌های رژیم پهلوی در محکومیت برخی اعضای هیئت‌های [[هیئت مؤتلفه اسلامی]] پس از [[ترور]] [[حسنعلی منصور]] نیز اعتراض داشتند، سخنرانی کرد.<ref>جنتی، علی، خاطرات، 44؛ صالح، جامعه مدرسین حوزه، 1/208ـ211.</ref> وی در سال ۱۳۴۵ به اتهام اقدام علیه [[امنیت ملی]] بازداشت و در [[زندان قزل قلعه تهران]] زندانی شد و پس از حدود صد روز از زندان آزاد گشت.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، 6ـ5/176؛ جنتی، احمد، پیام انقلاب، 25؛ جنتی، علی، خاطرات، 39ـ40.</ref> او در ۲۰/۳/۱۳۴۹ اعلامیه علما و استادان حوزه علمیه قم را که در پاسخ به نظرخواهی گروهی از طلاب مبارز دربارهٔ مرجعیت امام‌خمینی صادر کرده بودند، امضا کرد و به سبب آن تحت تعقیب قرار گرفت.<ref>سیفی، جنتی، چاپ‌شده در فرهنگنامه، 1/106؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 11/379.</ref>

جنتی برای تبلیغ اسلام و فعالیت‌های مبارزاتی بیشتر به مناطق مرکزی و جنوبی کشور مانند [[اهواز]] و [[آبادان]] و جزیره خارک سفر می‌کرد.<ref>جنتی، علی، خاطرات، 20.</ref> و چند بار در این مناطق بازداشت و زندانی شد.<ref>محبوب، رجال سیاسی شوراها، 1/221.</ref> وی در سال ۱۳۵۰ به اتهام مراجعه به علما و دعوت از آنان برای پیگیری آزادی افراد محکوم به [[اعدام]]، بازداشت و در قزل قلعه زندانی شد و پس از یک ماه آزاد گردید.<ref>سیفی، جنتی، چاپ‌شده در فرهنگنامه، 1/106.</ref> همچنین در سال ۱۳۵۱ به‌اتهام همکاری با اعضای برخی گروه‌های مسلح بازداشت، ولی به سبب نبودن دلایل کافی آزاد شد.<ref>سیفی، جنتی، چاپ‌شده در فرهنگنامه، 1/106.</ref> وی بر اساس تصمیم [[کمیسیون امنیت اجتماعی قم]] در سال ۱۳۵۲ به‌همراه ۲۵ تن دیگر از علمای مبارز قم ازجمله حسینعلی منتظری، [[محمد منتظری]]، [[احمد آذری قمی]] و [[حسین حقانی]] به تبعید محکوم شدند.<ref>جنتی، علی، خاطرات، 38ـ40.</ref> وی که در آن هنگام برای تبلیغ به جزیره خارک رفته بود، در همان‌جا بازداشت و به مدت سه سال به شهرستان اسدآباد [[همدان]] تبعید شد.<ref>مرکز بررسی اسناد، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، 6/557.</ref> او در اسدآباد با اینکه از منبررفتن منع شده بود، به تبلیغات اسلامی و فعالیت‌های سیاسی خود ادامه داد و با آگاهی‌بخشی، مبارزات مردم آن منطقه را سامان داد.<ref>جنتی، احمد، پیام انقلاب، 25.</ref>

پس از درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]] در اول آبان ۱۳۵۶ جنت[[ی به همراه گروهی از علمای مبارز ازجمله [[حسین نوری همدانی]]، [[عبدالرحیم ربانی شیرازی]]، [[یوسف صانعی]]، [[ناصر مکارم شیرازی]]، [[علی‌اکبر مشکینی]]،<ref>مشکینی، یاران امام به روایت اسناد ساواک</ref> [[محمد فاضل لنکرانی]] و [[یحیی انصاری شیرازی]] با فرستادن پیامی در ۲۲/۸/۱۳۵۶ درگذشت وی را به امام‌خمینی تسلیت گفتند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، 6/69؛ مرکز بررسی اسناد، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، 1/112ـ113.</ref> وی در همان سال برای دیدن فرزند خود [[علی جنتی]] که در خارج از کشور علیه رژیم پهلوی مبارزه می‌کرد، به [[سوریه]] و سپس برای دیدن امام‌خمینی به [[نجف]] رفت.<ref>جنتی، احمد، پیام انقلاب، 26.</ref> جنتی که تا آخرین ماه‌های پیش از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، تحت تعقیب و پیگرد [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) قرار داشت،<ref>مشکینی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، 426.</ref> در خرداد ۱۳۵۷ به جرم تدارک برگزاری مراسم سالگرد [[پانزده خرداد]]، بازداشت و زندانی شد و تا ۵/۴/۱۳۵۷ در زندان به سر برد.<ref>مشکینی، یاران امام به روایت اسناد ساواک، 420ـ421؛ مرکز بررسی اسناد، انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، 6/164.</ref>

جنتی در سال ۱۳۵۷ در جلساتی که به‌پیشنهاد سیدمحمد حسینی بهشتی و شرکت جمعی از علمای مبارز مانند [[محمدرضا مهدوی کنی]]، علی‌اکبر مشکینی و [[سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی]] برای تنظیم اساسنامه برای تأسیس [[حزب جمهوری اسلامی]] تشکیل می‌شد شرکت می‌کرد.<ref>مهدوی کنی، خاطرات، 186.</ref> در سال ۱۳۵۷ به دنبال اعتصاب کارکنان [[صنعت نفت]] در اعتراض به رژیم پهلوی، جنتی و جمعی از فضلای مبارز حوزه با صدور اعلامیه‌ای از آنان حمایت کردند و روز سه‌شنبه ۱۴/۹/۱۳۵۷ را روز همبستگی ملت ایران با کارگران اعتصابی صنعت نفت نامیدند و تعطیل عمومی اعلام کردند.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، 8ـ7/499ـ502.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|اعتصاب کارکنان صنعت نفت}} وی اعلامیه مهم جامعه مدرسین دربارهٔ خلع [[محمدرضا پهلوی]] از [[سلطنت]] را که در ۲۹/۹/۱۳۵۷ صادر شده بود، امضا کرد.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 1/562ـ564؛ درازی، زندگی و مبارزات آیت‌الله مشکینی، 282.</ref> همچنین در [[تحصن]] عده‌ای از علمای مبارز در [[مسجد دانشگاه تهران]] که در اعتراض به جلوگیری دولت [[شاپور بختیار]] از بازگشت امام‌خمینی به ایران در ۸/۱۲/۱۳۵۷ انجام شد، شرکت کرد.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 1/609.</ref>

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جنتی نخست با حکم امام‌خمینی در [[دادگاه انقلاب اسلامی]] مشغول به کار شد و با همکاری [[علی قدوسی]] و سیدمحمد حسینی بهشتی به تدوین و اصلاح ساختار قضایی کشور پرداخت.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 3/114؛ دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/153.</ref> در بیستم آبان ۱۳۵۸ امام‌خمینی در حکمی وی را به امامت جمعه شهر اهواز منصوب کرد.<ref>امام خمینی، صحیفه، 11/40.</ref> که تا بیست و هفتم اردیبهشت ۱۳۵۹ ادامه یافت<ref>امام خمینی، صحیفه، 12/300.</ref> او هم‌زمان ریاست دادگاه انقلاب اسلامی استان خوزستان را نیز عهده‌دار بود.<ref>جنتی، علی، خاطرات، 178.</ref> از مسئولیت‌های مهم جنتی، عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی است. وی باسابقه‌ترین عضو فقهای این شوراست که پس از منصوب‌شدن به حکم امام‌خمینی در چهارم اسفند 1358<ref>امام خمینی، صحیفه، 20/59.</ref> در تمام دوره‌های شورای نگهبان حضور داشته‌است.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 2/709 و 3/114.</ref>

امام‌خمینی در ۲۵/۱۱/۱۳۵۹ در پاسخ به نامه [[محمد امامی کاشانی]] در معرفی جنتی و اعضای دیگر [[شورای عالی تبلیغات اسلامی]]، با عضویت وی در این شورا موافقت کرد.<ref>امام خمینی، صحیفه، 14/110.</ref> در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی [[انجمن حجتیه]] بدون توجه به مسیر انقلاب و آرمان‌های امام‌خمینی، با تغییر رویکرد و نامه‌نگاری به برخی [[مراجع تقلید|مراجع]] و علما می‌کوشید از سویی کارهای انجمن را توجیه کند و از سوی دیگر، پست‌های حساسی مانند مرکز اسناد ساواک و مراکز اطلاعاتی را در اختیار بگیرد. جنتی ازجمله افرادی بود که به‌شدت از آنان انتقاد کرد و با طرح هفت پرسش در خطبه‌های نماز جمعه قم مواضع و اهداف آنان را به چالش کشید.<ref>علوی‌نیک و علیانسب، 30؛ باقی، 220ـ227.</ref> وی در ۲۲/۳/۱۳۶۲ عضو شورای فقهای حزب جمهوری اسلامی شد.<ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، 133.</ref> و با حکم امام‌خمینی در ۳۱/۵/۱۳۶۳ وی و گروهی از علمای دیگر، برای تأسیس مکتب خواهران قم «[[جامعة الزهرا(س)]]» انتخاب شدند.<ref>امام خمینی، صحیفه، 19/17.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|مکتب خواهران}}

در سال ۱۳۶۴ پس از اختلاف میان علمای شیراز و ایجاد بحران در این شهر، امام‌خمینی در حکمی پس از تقدیر از زحمات جنتی در طول انقلاب، ‏ به وی مأموریت داد تا با سفر به آن منطقه به حل و فصل اختلافات بپردازد.<ref>19/306؛ هاشمی رفسنجانی، امید و دلواپسی، 180.</ref> همچنین ایشان در ۲۲/۳/۱۳۶۵ ضمن تمدید عضویت سه تن از اعضای فقهای شورای نگهبان ازجمله جنتی در شورای نگهبان تأکید کرد که آنان در مدت طولانی خدمت به مسائل جاری آشنایی زیادی پیدا کرده و لیاقت و تعهدشان آشکار است<ref>20/59.</ref> همچنین وی در چهار دوره مجلس خبرگان رهبری به نمایندگی مردم استان خوزستان و مردم استان تهران انتخاب شده‌است<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 2/595 و 613.</ref> وی در سال ۱۳۶۷ با حکم امام‌خمینی، مأموریت یافت مشکلات به‌وجودآمده در انتخابات مجلس شورای اسلامی در گرگان را به‌طور کامل بررسی کند<ref>امام خمینی، صحیفه، 21/43.</ref> نیز با تصویب جلسه سران قوا برای رفع اختلاف میان جنبش امل و حزب‌الله لبنان به بیروت سفر کرد<ref>هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، 80، 107 و 133.</ref> همچنین امام‌خمینی در ۱۴/۱/۱۳۶۸ به درخواست شورای عالی سازمان تبلیغات اسلامی در حکمی وی را به ریاست این سازمان منصوب کرد.<ref>امام خمینی، صحیفه، 21/339ـ340.</ref> و به وی اجازه داد وجوه شرعی را که به دست می‌آورد، در راه تبلیغات اسلامی هزینه کند.<ref>امام خمینی، صحیفه، 21/382.</ref> ایشان در ۴/۲/۱۳۶۸ نیز او را عضو شورای بازنگری قانون اساسی کرد.<ref>. امام خمینی، صحیفه، 21/363ـ364.</ref>

امام‌خمینی نیز جنتی را از اشخاص بزرگ و لایق برای همه مسائل،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، 7/264.</ref> فردی آشنا و مورد اعتماد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، 14/110.</ref> و دارای سابقه طولانی در مبارزات و متدین و خوب شمرده‌است که عمری را در حوزه‌های علمیه سپری کرده و توانایی‌هایی دارد که می‌تواند خدمات ارزنده‌ای به اسلام و انقلاب ارائه کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، 21/339.</ref>

جنتی مسئولیت‌های دیگری نیز مانند [[دبیر شورای نگهبان|دبیری شورای نگهبان]]، دبیری شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، نماینده امام‌خمینی در اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، امام‌جمعه اهواز، امام‌جمعه موقت قم، کرمانشاه و تهران، عضویت در شورای پشتیبانی جنگ و عضویت در هیئت تحقیق مجلس خبرگان را بر عهده داشته‌است.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه، 3/114ـ115؛ دبیرخانه، خبرگان ملت، 1/155.</ref> از جنتی چند اثر منتشر شده‌است که بیشتر آنها ترجمه برخی از کتاب‌های حدیثی مانند [[اثبات الهدایه]]، [[تحف العقول و المواعظ العددیه]] است.<ref>محبوب، رجال سیاسی شوراها، 1/220؛ درازی، زندگی و مبارزات آیت‌الله مشکینی، 67.</ref> وی دارای چهار پسر بوده و پسر بزرگش [[حسین جنتی]] که عضو [[سازمان مجاهدین خلق]] بود، در ۲۳ خرداد ۱۳۶۱ در هنگام حمله مأموران به خانه تیمیِ آنان در درگیری کشته شد.<ref>جنتی، علی، خاطرات، 19.</ref> و پسر دیگرش علی که سابقه مبارزاتی طولانی در رژیم پهلوی دارد، در [[جمهوری اسلامی ایران]] دارای مسئولیت‌های چندی ازجمله [[وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی]] بوده‌است.