نظارت: تفاوت میان نسخه‌ها

اصل نظارت و کنترل که رکن پنجم [[مدیریت]] است، به تکمیل و اجرای درست چهار رکن دیگر یعنی تنظیم برنامه، سازماندهی، فرماندهی و هماهنگی کمک می‌کند.<ref>هایلینگز، ۵۰–۵۱.</ref> دولت و نظام سیاسی به شکل یک ساختار مدیریتی کلان، بیش از هر نظام مدیریتی دیگر، برای رسیدن به کارایی، هماهنگی اداری و پاسخگویی مقامات، نیازمند نظارت است.<ref>بال، سیاست و حکومت جدید، ۲۶۲–۲۶۳.</ref> نگاه [[امام‌خمینی]] به مسئله نظارت به‌طور عمده، [[فقه|فقهی]] و [[اخلاق|اخلاقی]] است که در اینجا به آن پرداخته شده‌است.

آموزه‌های اسلامی شیوه‌هایی را برای نظارت مردم و زمامداران بر یکدیگر توصیه کرده‌اند و به بعضی از آنها جنبه عبادی و [[واجب|واجب شرعی]] نیز بخشیده‌اند.<ref>ملک‌افضلی، نظارت در سیره حکومتی پیامبر اکرم (ص)، ۷۰.</ref> از این‌رو، از نظر امام‌خمینی، نظارت باید برای خدا، مصالح اسلام و کشور و به قصد هدایت، حفظ مصالح ملت و جلوگیری از [[انحراف]] باشد، نه عیب‌جویی و انتقام‌گیری و بر اساس دوستی‌ها و دشمنی‌های شخصی و گرایش‌های درونی.<ref>ملک‌افضلی، نظارت در سیره حکومتی پیامبر اکرم (ص)، ۱۸/۴۶۶.</ref> [[امر به معروف و نهی از منکر]]، از مبانی اندیشه سیاسی مسلمانان است و کارآمدترین ابزار نظارت متقابل دولت و مردم محسوب می‌شود و دارای جایگاه ویژه‌ای در میان واجبات دینی است<ref>ملک‌افضلی، نظارت در سیره حکومتی پیامبر اکرم (ص)، ۸۰–۸۱.</ref> و یکی از بخش‌های قابل توجه در [[فقه]] اسلامی به‌شمار می‌رود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۲۱/۳۵۲–۳۸۵.</ref> [[قرآن|قرآن کریم]] امت اسلام را به جهت پایبندی به اصل امر به معروف و نهی از منکر، بهترین امت معرفی کرده‌است<ref>آل عمران، ۱۱۰.</ref> و علاوه بر لزوم تلاش همه مردم در این امر، از ضرورت سازماندهی گروهی ویژه برای اجرایی‌کردن این فریضه در [[جامعه]] و مقابله با نابسامانی‌های اجتماعی به عنوان وظیفه‌ای حاکمیتی، سخن گفته<ref>آل عمران، ۱۰۴؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۳/۵۴–۵۵.</ref> و ترک آن را در نابودی یک قوم، مؤثر شمرده‌است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲/۵۰۱–۵۰۲.</ref> [[امام‌خمینی]] نیز به تفصیل به مسائل و احکام فقهی آن پرداخته‌است.<ref>تحریر الوسیله، ۱/۴۳۹–۴۶۸.</ref> {{ببینید|امر به معروف و نهی از منکر}}