Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
E.shahabi
۱۴ آذر ۱۴۰۱ عضو شد
جز
←فرماندهی و مدیریت امام‌خمینی
جز (←پذیرش قطعنامه ۵۹۸) |
|||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
==فرماندهی و مدیریت امام‌خمینی== | ==فرماندهی و مدیریت امام‌خمینی== | ||
کارشناسان جنگ، نقش امام‌خمینی را در فرماندهی جنگ نقشی حیاتی و تعیین‌کننده شمرده‌اند.<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۲۶۴ـ۲۶۵؛ نورمفیدی، مصاحبه، ۴.</ref> ایشان که بر اساس اصل ۱۱۰ [[قانون اساسی]] فرمانده کل قوا بود اختیارات فرماندهی خود را در بهمن ۱۳۵۸ به سیدابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور وقت واگذار کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۵۷.</ref> و پس از آشکارشدن عدم صلاحیت وی، در ۲۰/۳/۱۳۶۰ این جایگاه را از وی گرفت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۲۰.</ref> امام‌خمینی از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی درباره توطئه‌های دشمنان به‌ویژه امریکا علیه مردم ایران هشدار می‌داد و در کنار نیروهای ارتش و سپاه پاسداران و نیروهای انتظامی، فرمان تأسیس [[بسیج مردمی]] را صادر کرد که از مهم‌ترین عوامل بازدارنده دشمن بود.<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۱۸ـ۲۱۹.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|بسیج مستضعفین}} | کارشناسان جنگ، نقش امام‌خمینی را در فرماندهی جنگ نقشی حیاتی و تعیین‌کننده شمرده‌اند.<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۲۶۴ـ۲۶۵؛ نورمفیدی، مصاحبه، ۴.</ref> ایشان که بر اساس اصل ۱۱۰ [[قانون اساسی]] فرمانده کل قوا بود اختیارات فرماندهی خود را در بهمن ۱۳۵۸ به سیدابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور وقت واگذار کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۵۷.</ref> و پس از آشکارشدن عدم صلاحیت وی، در ۲۰/۳/۱۳۶۰ این جایگاه را از وی گرفت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۲۰.</ref> امام‌خمینی از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی درباره توطئه‌های دشمنان به‌ویژه امریکا علیه مردم ایران هشدار می‌داد و در کنار نیروهای ارتش و سپاه پاسداران و نیروهای انتظامی، فرمان تأسیس [[بسیج مردمی]] را صادر کرد که از مهم‌ترین عوامل بازدارنده دشمن بود.<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۱۸ـ۲۱۹.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|بسیج مستضعفین}}{{سخ}} | ||
امام‌خمینی با توجه به بی‌ثباتی اولیه حاصل از پیامدهای تجاوز عراق به ایران در آغاز جنگ<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۲۰؛ هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۲۳۰.</ref>، ضمن هشدار به عراق و به شایعه‌سازان، مهار اوضاع را در دست گرفت و به مردم اطمینان داد دولت بر اوضاع مسلط است و صدام حسین را به دزدی تشبیه کرد که سنگی انداخته و فرار کرده است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۲۳؛ درودیان، انقلاب اسلامی، ۱۲۲.</ref> ایشان با به‌کارگیری تعبیر «الخیرُ فی ما وَقَعَ» درباره جنگ،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۴۶.</ref> تهدید را تبدیل به فرصت کرد و در همه حال حتی در اوج پیشروی دشمن و سقوط خرمشهر آرامش داشت<ref>رسولی محلاتی، مصاحبه، ۶۷ـ۶۸.</ref> نقش ایشان در روحیه‌دادن و آوردن مردم به صحنه فوق‌العاده بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، جمهوری اسلامی، ۱۲.</ref> ایشان در همان آغاز جنگ از نزدیک‌بودن پایان عمر صدام حسین سخن گفت<ref>هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۲۱۸.</ref> و ابراز امیدواری کرد که [[رزمندگان اسلام]] با همه قدرت از ایران دفاع می‌کنند و مردم عراق را نیز نجات می‌دهند و در نهایت بعثی‌ها از عراق خواهند رفت و در عراق دولت اسلامی تشکیل خواهد شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۶۱ـ۲۶۲ و ۳۴۵.</ref> | امام‌خمینی با توجه به بی‌ثباتی اولیه حاصل از پیامدهای تجاوز عراق به ایران در آغاز جنگ<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۲۰؛ هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۲۳۰.</ref>، ضمن هشدار به عراق و به شایعه‌سازان، مهار اوضاع را در دست گرفت و به مردم اطمینان داد دولت بر اوضاع مسلط است و صدام حسین را به دزدی تشبیه کرد که سنگی انداخته و فرار کرده است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۲۳؛ درودیان، انقلاب اسلامی، ۱۲۲.</ref> ایشان با به‌کارگیری تعبیر «الخیرُ فی ما وَقَعَ» درباره جنگ،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۴۶.</ref> تهدید را تبدیل به فرصت کرد و در همه حال حتی در اوج پیشروی دشمن و سقوط خرمشهر آرامش داشت<ref>رسولی محلاتی، مصاحبه، ۶۷ـ۶۸.</ref> نقش ایشان در روحیه‌دادن و آوردن مردم به صحنه فوق‌العاده بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، جمهوری اسلامی، ۱۲.</ref> ایشان در همان آغاز جنگ از نزدیک‌بودن پایان عمر صدام حسین سخن گفت<ref>هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۲۱۸.</ref> و ابراز امیدواری کرد که [[رزمندگان اسلام]] با همه قدرت از ایران دفاع می‌کنند و مردم عراق را نیز نجات می‌دهند و در نهایت بعثی‌ها از عراق خواهند رفت و در عراق دولت اسلامی تشکیل خواهد شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۶۱ـ۲۶۲ و ۳۴۵.</ref>{{سخ}} | ||
امام‌خمینی افزون بر حل مشکلات فقهی مرتبط با جبهه و جنگ مانند جواز دفاع از کشور در ماه‌های حرام<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۱/۵۱۵.</ref> و برخی احکام فقهی جنگ و شهادت<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۱/۷۹، ۸۳، ۵۰۵ و ۵۰۸.</ref> در سست‌کردن اراده دشمن برای ادامه تجاوز و آماده‌کردن نیروهای رزمی برای مقابله با آنان نقشی ممتاز داشت. ایشان در چهارم مهر ۱۳۵۹ از ارتش عراق خواست به نسبت‌های ناروای صدام حسین درباره ایران توجه نشان ندهند و با ایران اسلامی جنگ نکنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۳۶.</ref>، و در ۲۴/۷/۱۳۵۹ در پیامی رادیویی با معرفی صدام به عنوان نوکر شیطان، مردم مؤمن عراق را به قیام علیه وی فرا خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۶۸ و ۲۷۲؛ مکی، ایرانی‌ها، ایران، اسلام و روح یک ملت، ۳۲۵.</ref> ایشان دفاع در برابر متجاوز را وظیفه‌ای اسلامی خواند و با یادآوری ارزش و فضیلت [[جهاد]] در اسلام<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۵۰.</ref>، جنگ را در رأس امور کشور شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۵۴.</ref> و افزون بر تهییج و تشویق نیروهای مسلح برای دفاع از کشور<ref>هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۲۱۸.</ref>، به روحانیان سفارش کرد رزمندگان را ارشاد و مسائل مورد نیاز را برای آنان بیان کنند.<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۳/۴۷.</ref> | امام‌خمینی افزون بر حل مشکلات فقهی مرتبط با جبهه و جنگ مانند جواز دفاع از کشور در ماه‌های حرام<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۱/۵۱۵.</ref> و برخی احکام فقهی جنگ و شهادت<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۱/۷۹، ۸۳، ۵۰۵ و ۵۰۸.</ref> در سست‌کردن اراده دشمن برای ادامه تجاوز و آماده‌کردن نیروهای رزمی برای مقابله با آنان نقشی ممتاز داشت. ایشان در چهارم مهر ۱۳۵۹ از ارتش عراق خواست به نسبت‌های ناروای صدام حسین درباره ایران توجه نشان ندهند و با ایران اسلامی جنگ نکنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۳۶.</ref>، و در ۲۴/۷/۱۳۵۹ در پیامی رادیویی با معرفی صدام به عنوان نوکر شیطان، مردم مؤمن عراق را به قیام علیه وی فرا خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۶۸ و ۲۷۲؛ مکی، ایرانی‌ها، ایران، اسلام و روح یک ملت، ۳۲۵.</ref> ایشان دفاع در برابر متجاوز را وظیفه‌ای اسلامی خواند و با یادآوری ارزش و فضیلت [[جهاد]] در اسلام<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۵۰.</ref>، جنگ را در رأس امور کشور شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۵۴.</ref> و افزون بر تهییج و تشویق نیروهای مسلح برای دفاع از کشور<ref>هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۲۱۸.</ref>، به روحانیان سفارش کرد رزمندگان را ارشاد و مسائل مورد نیاز را برای آنان بیان کنند.<ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۳/۴۷.</ref>{{سخ}} | ||
از سوی دیگر، نفوذ امام‌خمینی بر دل‌ها نقش محوری در نبرد داشت<ref>ذوالنوری، مصاحبه، ۱۰.</ref> ایشان در وقت پیروزی، با پیام و سخنرانی، فرماندهان و رزمندگان را تشویق می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۵۴.</ref> و همواره رزمندگان را برای دیدار می‌پذیرفت و برای آنان دعا می‌کرد<ref>هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست، ۴۶۷.</ref>؛ همچنین در وقت بمباران روستاها و شهرهای بی‌دفاع با مردم همدردی می‌کرد و از شهادت مردم در بمباران‌ها به‌شدت متأثر می‌شد و به پدران، فرزندان و همسران شهیدان<ref>میرشکاری، خاطراتی از جلوه‌های ممتاز شخصیت امام‌خمینی، ۱/۱۷ـ۱۸.</ref> و خانواده‌های [[اسیران]] و [[مفقودالاثرها]] و خویشان اسرای جنگ و نیز جنگ‌زدگان توجه ویژه داشت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۶ـ۳۸، ۴۸ و ۶۲.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|بنیاد شهید انقلاب اسلامی| شهدا| اسرا}} و نیز از دولت و ملت می‌خواست به تکلیف شرعی‌شان در خدمت به جنگ‌زدگان عمل کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۸۳ـ۳۸۵.</ref> | از سوی دیگر، نفوذ امام‌خمینی بر دل‌ها نقش محوری در نبرد داشت<ref>ذوالنوری، مصاحبه، ۱۰.</ref> ایشان در وقت پیروزی، با پیام و سخنرانی، فرماندهان و رزمندگان را تشویق می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۵۴.</ref> و همواره رزمندگان را برای دیدار می‌پذیرفت و برای آنان دعا می‌کرد<ref>هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست، ۴۶۷.</ref>؛ همچنین در وقت بمباران روستاها و شهرهای بی‌دفاع با مردم همدردی می‌کرد و از شهادت مردم در بمباران‌ها به‌شدت متأثر می‌شد و به پدران، فرزندان و همسران شهیدان<ref>میرشکاری، خاطراتی از جلوه‌های ممتاز شخصیت امام‌خمینی، ۱/۱۷ـ۱۸.</ref> و خانواده‌های [[اسیران]] و [[مفقودالاثرها]] و خویشان اسرای جنگ و نیز جنگ‌زدگان توجه ویژه داشت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۶ـ۳۸، ۴۸ و ۶۲.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|بنیاد شهید انقلاب اسلامی| شهدا| اسرا}} و نیز از دولت و ملت می‌خواست به تکلیف شرعی‌شان در خدمت به جنگ‌زدگان عمل کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۸۳ـ۳۸۵.</ref>{{سخ}} | ||
دید راهبردی نظامی و درایت امام‌خمینی از عوامل اصلی شکست نقشه‌های رژیم عراق در طول دوره جنگ بود.<ref>رضایی، مصاحبه، ۴/۱۴۱.</ref> ایشان همیشه از عملیات‌های نظامی اطلاع داشت. [[سیداحمد خمینی]] گزارش رویدادهای جنگ را از مسئولان می‌گرفت و در اختیار ایشان می‌گذاشت<ref>هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست، ۶۶.</ref> و اعضای شورای عالی دفاع گاه در حضور ایشان جلسه برگزار می‌کردند و رهنمود می‌گرفتند.<ref>درودیان، جنگ بازیابی ثبات، ۱۰۴.</ref> رهنمودهای ایشان همواره مطابق با واقعیت و امیدآفرین بود<ref>خامنه‌ای، روزنامه اطلاعات، ۱۲.</ref> خود ایشان عمدتاً در مسائل راهبردی جنگ تصمیم می‌گرفت.<ref>رضایی، آشنای غریب، ۸۹؛ درودیان، جنگ بازیابی ثبات، ۱۲۶.</ref> ازجمله در آبان ۱۳۵۹، به فرماندهان دستور داد باید با دادن امکانات لازم به رزمندگان، سوسنگرد آزاد شود<ref>خامنه‌ای، خاطرات، ۴/۱۰۸.</ref> شکست محاصره آبادان در مهر ۱۳۶۰ با فرمان امام‌خمینی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۳۳.</ref> و پیگیری ایشان انجام شد {{ببینید|متن=ببینید|شکست حصر آبادان}} و رزمندگان با بسیج همه‌جانبه، فرمان ایشان برای آزادسازی مهران در مرداد ۱۳۶۵ را عملی کردند<ref>ذوالنوری، مصاحبه، ۱۱.</ref>؛ چنان‌که با رهنمودهای ایشان رزمندگان عملیات پیروز کربلای ۵ را در شلمچه انجام دادند<ref>فضلی، ۱۱۹.</ref> ایشان با ارائه راهبرد «[[راه قدس از کربلا می‌گذرد]]»، با یک خطای راهبردی مخالفت کرد و رزمندگانی را که برای مبارزه با اسرائیل به لبنان رفته بودند به کشور بازگرداند.<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۲۱.</ref> | دید راهبردی نظامی و درایت امام‌خمینی از عوامل اصلی شکست نقشه‌های رژیم عراق در طول دوره جنگ بود.<ref>رضایی، مصاحبه، ۴/۱۴۱.</ref> ایشان همیشه از عملیات‌های نظامی اطلاع داشت. [[سیداحمد خمینی]] گزارش رویدادهای جنگ را از مسئولان می‌گرفت و در اختیار ایشان می‌گذاشت<ref>هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست، ۶۶.</ref> و اعضای شورای عالی دفاع گاه در حضور ایشان جلسه برگزار می‌کردند و رهنمود می‌گرفتند.<ref>درودیان، جنگ بازیابی ثبات، ۱۰۴.</ref> رهنمودهای ایشان همواره مطابق با واقعیت و امیدآفرین بود<ref>خامنه‌ای، روزنامه اطلاعات، ۱۲.</ref> خود ایشان عمدتاً در مسائل راهبردی جنگ تصمیم می‌گرفت.<ref>رضایی، آشنای غریب، ۸۹؛ درودیان، جنگ بازیابی ثبات، ۱۲۶.</ref> ازجمله در آبان ۱۳۵۹، به فرماندهان دستور داد باید با دادن امکانات لازم به رزمندگان، سوسنگرد آزاد شود<ref>خامنه‌ای، خاطرات، ۴/۱۰۸.</ref> شکست محاصره آبادان در مهر ۱۳۶۰ با فرمان امام‌خمینی<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۳۳.</ref> و پیگیری ایشان انجام شد {{ببینید|متن=ببینید|شکست حصر آبادان}} و رزمندگان با بسیج همه‌جانبه، فرمان ایشان برای آزادسازی مهران در مرداد ۱۳۶۵ را عملی کردند<ref>ذوالنوری، مصاحبه، ۱۱.</ref>؛ چنان‌که با رهنمودهای ایشان رزمندگان عملیات پیروز کربلای ۵ را در شلمچه انجام دادند<ref>فضلی، ۱۱۹.</ref> ایشان با ارائه راهبرد «[[راه قدس از کربلا می‌گذرد]]»، با یک خطای راهبردی مخالفت کرد و رزمندگانی را که برای مبارزه با اسرائیل به لبنان رفته بودند به کشور بازگرداند.<ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۲۱.</ref>{{سخ}} | ||
امام‌خمینی افزون بر ایمان به خدا<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۴۱.</ref> و [[اخلاص]] و عشق به شهادت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۹۴ـ۳۹۵.</ref>، امداد‌های الهی را از مهم‌ترین عوامل موفقیت ایران در جنگ شمرده است. ایشان فتح موفقیت‌آمیز خرمشهر، به دست رزمندگان ایرانی در خرداد ۱۳۶۱ را معجزه<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۷۵.</ref>، [[رحمت]]، نعمت و توفیق خداوند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۱۴ـ۳۱۶.</ref> و عنایت الهی خواند که در صدر اسلام هم نظیر داشت و خداوند در دل‌های دشمنان اسلام رعب و وحشتی می‌افکند که با همه تجهیزات، در برابر غریو الله اکبر مسلمانان تسلیم می‌شدند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۹۴ـ۲۹۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|خرمشهر، آزادسازی}} | امام‌خمینی افزون بر ایمان به خدا<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۴۱.</ref> و [[اخلاص]] و عشق به شهادت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۹۴ـ۳۹۵.</ref>، امداد‌های الهی را از مهم‌ترین عوامل موفقیت ایران در جنگ شمرده است. ایشان فتح موفقیت‌آمیز خرمشهر، به دست رزمندگان ایرانی در خرداد ۱۳۶۱ را معجزه<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۷۵.</ref>، [[رحمت]]، نعمت و توفیق خداوند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۱۴ـ۳۱۶.</ref> و عنایت الهی خواند که در صدر اسلام هم نظیر داشت و خداوند در دل‌های دشمنان اسلام رعب و وحشتی می‌افکند که با همه تجهیزات، در برابر غریو الله اکبر مسلمانان تسلیم می‌شدند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۹۴ـ۲۹۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|خرمشهر، آزادسازی}}{{سخ}} | ||
از سوی دیگر، حضور فرماندهان ایرانی در خط مقدم جبهه در مقایسه با فرماندهان دشمن ممتاز بود. شمار بسیاری از فرماندهان سپاه و ارتش همچون [[مصطفی چمران]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۷۸.</ref>، [[محمدابراهیم همت]]<ref>همت، تحلیل شهید همت، ۴۲.</ref>، [[مهدی باکری]]، [[محمد بروجردی]]، [[حسین خرازی]]، [[حسن باقری]]، [[مجید بقایی]]<ref>کیهان، ۳۰/۷/۱۳۹۲؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۶۳ و ۲۷۸.</ref>، [[محمود کاوه]]<ref>کیهان، روزنامه، ۱۴/۶/۱۳۹۴، ۱۰.</ref>، [[حسن آبشناسان]]<ref>مدیون، روزنامه ایران، ۱۴؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۸۵.</ref>، [[حسن اقارب‌پرست]]، [[مسعود منفرد نیاکی]]<ref>مظفری، خاطراتی از شهیدان، ۸.</ref>، [[ولی‌الله فلاحی]]، [[یوسف کلاهدوز]]، [[سیدموسی نامجو]] و [[جواد فکوری]]<ref>خامه‌یار، حسن، سرلشکر جواد فکوری از ولادت تا شهادت، ۱۲.</ref> در این راه به شهادت رسیدند. امام‌خمینی نیز به مناسبت شهادت برخی فرماندهان پیام‌هایی صادر کرده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۷۸ و ۱۵/۲۶۳.</ref> | از سوی دیگر، حضور فرماندهان ایرانی در خط مقدم جبهه در مقایسه با فرماندهان دشمن ممتاز بود. شمار بسیاری از فرماندهان سپاه و ارتش همچون [[مصطفی چمران]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۷۸.</ref>، [[محمدابراهیم همت]]<ref>همت، تحلیل شهید همت، ۴۲.</ref>، [[مهدی باکری]]، [[محمد بروجردی]]، [[حسین خرازی]]، [[حسن باقری]]، [[مجید بقایی]]<ref>کیهان، ۳۰/۷/۱۳۹۲؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۶۳ و ۲۷۸.</ref>، [[محمود کاوه]]<ref>کیهان، روزنامه، ۱۴/۶/۱۳۹۴، ۱۰.</ref>، [[حسن آبشناسان]]<ref>مدیون، روزنامه ایران، ۱۴؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۸۵.</ref>، [[حسن اقارب‌پرست]]، [[مسعود منفرد نیاکی]]<ref>مظفری، خاطراتی از شهیدان، ۸.</ref>، [[ولی‌الله فلاحی]]، [[یوسف کلاهدوز]]، [[سیدموسی نامجو]] و [[جواد فکوری]]<ref>خامه‌یار، حسن، سرلشکر جواد فکوری از ولادت تا شهادت، ۱۲.</ref> در این راه به شهادت رسیدند. امام‌خمینی نیز به مناسبت شهادت برخی فرماندهان پیام‌هایی صادر کرده است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۷۸ و ۱۵/۲۶۳.</ref> | ||
==نیروهای رزمنده== | ==نیروهای رزمنده== | ||
نیروهای رزمنده ایران شامل [[ارتش جمهوری اسلامی]]، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، [[ژاندارمری]]، شهربانی، [[کمیته‌های انقلاب]]، جهاد سازندگی و نیروهای بسیج بودند. ارتش جمهوری اسلامی شامل نیروی زمینی، هوایی، دریایی و هوانیروز از مهم‌ترین سازمان‌های اداره‌کننده جنگ بود؛<ref>اطلاع‌یابی و اطلاع‌رسانی، اطلس نبردهای ماندگار، ۵.</ref> و با حضور در جبهه‌های غرب و جنوب به مقابله با دشمن پرداخت. با هجوم عراق، نیروی هوایی ارتش در اول مهر ۱۳۵۹ با اعزام ۱۴۰ فروند هواپیمای جنگی، مراکز نظامی و فرودگاهی دشمن را بمباران کرد.<ref>رضایی، جنگ به روایت، ۶۴.</ref> و نیروی زمینی توانست با ایجاد خاکریزی سراسری در جنوب، دشمن را متوقف کند،<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۱۹۷ـ۱۹۸.</ref> و نیروی دریایی ضربات کاری به دشمن وارد ساخت<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۲/۲۹۳ و ۴۰۴ـ۴۰۵.</ref> | نیروهای رزمنده ایران شامل [[ارتش جمهوری اسلامی]]، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، [[ژاندارمری]]، شهربانی، [[کمیته‌های انقلاب]]، جهاد سازندگی و نیروهای بسیج بودند. ارتش جمهوری اسلامی شامل نیروی زمینی، هوایی، دریایی و هوانیروز از مهم‌ترین سازمان‌های اداره‌کننده جنگ بود؛<ref>اطلاع‌یابی و اطلاع‌رسانی، اطلس نبردهای ماندگار، ۵.</ref> و با حضور در جبهه‌های غرب و جنوب به مقابله با دشمن پرداخت. با هجوم عراق، نیروی هوایی ارتش در اول مهر ۱۳۵۹ با اعزام ۱۴۰ فروند هواپیمای جنگی، مراکز نظامی و فرودگاهی دشمن را بمباران کرد.<ref>رضایی، جنگ به روایت، ۶۴.</ref> و نیروی زمینی توانست با ایجاد خاکریزی سراسری در جنوب، دشمن را متوقف کند،<ref>صیاد شیرازی، ناگفته‌های جنگ، ۱۹۷ـ۱۹۸.</ref> و نیروی دریایی ضربات کاری به دشمن وارد ساخت<ref>بهروزی، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ۲/۲۹۳ و ۴۰۴ـ۴۰۵.</ref> | ||