۵۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
در قرآن کریم، خداوند از مؤمنان میخواهد که هنگام نماز جمعه به سوی ذکر خدا بشتابند و خرید و فروش را رها کنند<ref> جمعه، 9.</ref>. بنا به نقلی نخستین نماز جمعه را سعدبنابیزراره در مدینه خواند و خداوند آیه نماز جمعه را نازل فرمود<ref> ابوحیان، البحر المحیط، 10/174.</ref> و سپس نخستین نماز جمعه پیامبر اکرم(ص) در آغاز ورود ایشان در میانه راه قبا به مدینه به همراهی قبیله بنیسالم برپا شد<ref> ابنعبدالبر، الاستیعاب، 1/42؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، 4/302؛ ابنخلدون، تاریخ ابنخلدون، 2/422.</ref>. امروزه در آن مکان مسجد الجمعه بنا شده است<ref> صدر، ماوراء الفقه، 2/247.</ref>. با گسترش اسلام به سرزمینهای دیگر، پیامبر(ص) علاوه بر آنکه خود به برپایی نماز جمعه میپرداخت، برخی از صحابه را نیز برای برپایی نماز جمعه به شهرها میفرستاد<ref> ابنماجه، سنن ابنماجه، 1/344؛ شوکانی، نیل الأوطار، 3/283.</ref>. پس از رحلت پیامبر(ص) نماز جمعه و نماز عید را حاکمان و منصوبان آنان برپا میکردند<ref> ابنسعد، ترجمة الامامالحسین، 38؛ جعفریان، دوازده رساله، 22 ـ 23.</ref> امیرالمؤمنین علی(ع) نیز در دوره زمامداری خود نماز جمعه برپا میکرد<ref> ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، 4/92؛ طالقانی، پرتوی از نهج البلاغه، 287.</ref>. و امامان معصوم(ع) در نمازهای حاکمان شرکت<ref> ابنسعد، ترجمة الامامالحسین، 38.</ref> و یاران خود را نیز به شرکت در آن توصیه<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، 7/309 ـ 310.</ref> میکردند. | در قرآن کریم، خداوند از مؤمنان میخواهد که هنگام نماز جمعه به سوی ذکر خدا بشتابند و خرید و فروش را رها کنند<ref> جمعه، 9.</ref>. بنا به نقلی نخستین نماز جمعه را سعدبنابیزراره در مدینه خواند و خداوند آیه نماز جمعه را نازل فرمود<ref> ابوحیان، البحر المحیط، 10/174.</ref> و سپس نخستین نماز جمعه پیامبر اکرم(ص) در آغاز ورود ایشان در میانه راه قبا به مدینه به همراهی قبیله بنیسالم برپا شد<ref> ابنعبدالبر، الاستیعاب، 1/42؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، 4/302؛ ابنخلدون، تاریخ ابنخلدون، 2/422.</ref>. امروزه در آن مکان مسجد الجمعه بنا شده است<ref> صدر، ماوراء الفقه، 2/247.</ref>. با گسترش اسلام به سرزمینهای دیگر، پیامبر(ص) علاوه بر آنکه خود به برپایی نماز جمعه میپرداخت، برخی از صحابه را نیز برای برپایی نماز جمعه به شهرها میفرستاد<ref> ابنماجه، سنن ابنماجه، 1/344؛ شوکانی، نیل الأوطار، 3/283.</ref>. پس از رحلت پیامبر(ص) نماز جمعه و نماز عید را حاکمان و منصوبان آنان برپا میکردند<ref> ابنسعد، ترجمة الامامالحسین، 38؛ جعفریان، دوازده رساله، 22 ـ 23.</ref> امیرالمؤمنین علی(ع) نیز در دوره زمامداری خود نماز جمعه برپا میکرد<ref> ابنابیالحدید، شرح نهج البلاغه، 4/92؛ طالقانی، پرتوی از نهج البلاغه، 287.</ref>. و امامان معصوم(ع) در نمازهای حاکمان شرکت<ref> ابنسعد، ترجمة الامامالحسین، 38.</ref> و یاران خود را نیز به شرکت در آن توصیه<ref> حر عاملی، وسائل الشیعة، 7/309 ـ 310.</ref> میکردند. | ||
فقیهان شیعه همواره در مباحث نماز به بررسی احکام شرعی و شرایط نماز جمعه پرداختهاند<ref>طوسی، النهایه، 103؛ حلی، علامه، نهایة الاحکام، 2/9 ـ 11؛ نجفی، جواهر الکلام، 11/130.</ref> و رسالههای متعددی نیز نگاشتهاند<ref>آقابزرگ، الذریعة، 15/63.</ref>. امامخمینی نخست در تعلیقه بر کتاب وسیلة النجاة<ref>امامخمینی، وسیلة النجاة، 123 و 222.</ref> و تعلیقه بر عروة الوثقی<ref> 272.</ref> اصل وجوب تخییری نماز جمعه را در عصر غیبت پذیرفته و سپس در کتاب تحریر الوسیله به صورت مفصل شرایط و احکام نماز جمعه و فروع آن را در باب مستقلی ذکر کرده است. ایشان پس از انقلاب اسلامی نیز در استفتائات به پرسشهای متعددی در این زمینه پاسخ داده<ref> 1/267 ـ 268.</ref> و در سخنرانیها بر آن تأکید کرده است<ref> امامخمینی، صحیفه، 9/333، 492 و 10/16، 341.</ref>. | فقیهان شیعه همواره در مباحث نماز به بررسی احکام شرعی و شرایط نماز جمعه پرداختهاند<ref>طوسی، النهایه، 103؛ حلی، علامه، نهایة الاحکام، 2/9 ـ 11؛ نجفی، جواهر الکلام، 11/130.</ref> و رسالههای متعددی نیز نگاشتهاند<ref>آقابزرگ، الذریعة، 15/63.</ref>. امامخمینی نخست در تعلیقه بر کتاب وسیلة النجاة<ref>امامخمینی، وسیلة النجاة، 123 و 222.</ref> و تعلیقه بر عروة الوثقی<ref>امامخمینی، التعلیقة، 272.</ref> اصل وجوب تخییری نماز جمعه را در عصر غیبت پذیرفته و سپس در کتاب تحریر الوسیله به صورت مفصل شرایط و احکام نماز جمعه و فروع آن را در باب مستقلی ذکر کرده است. ایشان پس از انقلاب اسلامی نیز در استفتائات به پرسشهای متعددی در این زمینه پاسخ داده<ref>امامخمینی، استفتائات، 1/267 ـ 268.</ref> و در سخنرانیها بر آن تأکید کرده است<ref> امامخمینی، صحیفه، 9/333، 492 و 10/16، 341.</ref>. | ||
در عصر غیبت به دلیل نبود حکومت شیعی، شیعیان از اقامه این فریضه جز در موارد خاص محروم بودند<ref>جعفریان، دوازده رساله، 27 ـ 28.</ref> اما با رسمیتیافتن مذهب شیعه در زمان صفویه، نماز جمعه نیز به امامت عالمانی همچون محقق کرکی برپا گردید<ref> الگار، 2/431.</ref>. با روی کار آمدن قاجار در بیشتر شهرهای مهم ایران ازجمله تهران، اصفهان، تبریز، قم و مشهد نماز جمعه اقامه شد؛ اما اینکه خطیب جمعه را پادشاه و افراد دربار بر میگزیدند، سبب شد از اهمیت نماز جمعه کاسته شود<ref> جعفریان، صفویه، 1/270 ـ 272.</ref>. در دوران رژیم پهلوی، نماز جمعه به صورت نیمهتعطیل درآمد و تنها در برخی نقاط خوانده میشد<ref> یزدی، 84.</ref>؛ اما پس از برپایی نظام جمهوری اسلامی به رهبری امامخمینی با فرمان ایشان نماز جمعه در سطح وسیعی احیا شد. | در عصر غیبت به دلیل نبود حکومت شیعی، شیعیان از اقامه این فریضه جز در موارد خاص محروم بودند<ref>جعفریان، دوازده رساله، 27 ـ 28.</ref> اما با رسمیتیافتن مذهب شیعه در زمان صفویه، نماز جمعه نیز به امامت عالمانی همچون محقق کرکی برپا گردید<ref> الگار، حیاء نماز جمعه، 2/431.</ref>. با روی کار آمدن قاجار در بیشتر شهرهای مهم ایران ازجمله تهران، اصفهان، تبریز، قم و مشهد نماز جمعه اقامه شد؛ اما اینکه خطیب جمعه را پادشاه و افراد دربار بر میگزیدند، سبب شد از اهمیت نماز جمعه کاسته شود<ref> جعفریان، صفویه، 1/270 ـ 272.</ref>. در دوران رژیم پهلوی، نماز جمعه به صورت نیمهتعطیل درآمد و تنها در برخی نقاط خوانده میشد<ref> یزدی، نقش روحانیت، 84.</ref>؛ اما پس از برپایی نظام جمهوری اسلامی به رهبری امامخمینی با فرمان ایشان نماز جمعه در سطح وسیعی احیا شد. | ||
==حکم نماز جمعه== | ==حکم نماز جمعه== |
ویرایش