confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==چگونگی دستگیری== | ==چگونگی دستگیری== | ||
در شب پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ش/ دوازدهم محرم ۱۳۸۳ق پس از نیمهشب تعداد زیادی کماندو و سرباز گارد، مسلح به سلاحهای گرم و سرد به قم آمدند و خانه امامخمینی را در محلّه یخچالقاضی محاصره کردند | در شب پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ش/ دوازدهم محرم ۱۳۸۳ق پس از نیمهشب تعداد زیادی کماندو و سرباز گارد، مسلح به سلاحهای گرم و سرد به قم آمدند و خانه امامخمینی را در محلّه یخچالقاضی محاصره کردند.<ref>روحانی، نهضت امامخمینی، ۵۰۷/۱ ـ ۵۱۰.</ref> مأموران از بام و دیوار وارد خانه شدند؛ ولی ایشان را پیدا نکردند. آنان خادم خانه و چند نفر از کارکنانی را که روزها از میهمانان پذیرایی میکردند و شبها آنجا میخوابیدند، برای یافتن امامخمینی بیدار کردند و کتک زدند. امامخمینی به جهت برگزاری مراسم سوگواری امامحسین(ع) در دهه محرم در منزل، شبها در خانه فرزند خود سیدمصطفی ـ که در مقابل خانه ایشان بود ـ استراحت میکرد. ایشان که هنگام بیداری برای نماز شب، متوجه هیاهو شده بود، فرزندش را بیدار کرد و به او اطلاع داد که برای دستگیری ایشان آمدهاند؛ سپس با پوشیدن لباس و خروج از خانه و معرفی خود و گفتن این جمله که «روحالله خمینی منم، به کسی کاری نداشته باشید» به مأموران اعتراض کرد و کار آنان را وحشیانه و غیر انسانی خواند<ref>روحانی، نهضت امامخمینی، ۵۰۹/۱ ـ ۵۱۰؛ مقدم، خشونت قانونی، ۱۰۰.</ref> و با آگاهی از خواست آنان و برداشتن لباس و قرآن همراه آنان حرکت کرد.<ref>جعفری، مصاحبه، ۱۲۲/۲.</ref> | ||
مأموران امامخمینی را در فولکس واگن سیاهرنگی نشاندند و ماشین را به صورت خاموش تا روبهروی بیمارستان فاطمی حرکت دادند و از آنجا ایشان را با خودروی سواری دیگری به تهران بردند | مأموران امامخمینی را در فولکس واگن سیاهرنگی نشاندند و ماشین را به صورت خاموش تا روبهروی بیمارستان فاطمی حرکت دادند و از آنجا ایشان را با خودروی سواری دیگری به تهران بردند<ref>روحانی، نهضت امامخمینی، ۵۱۰/۱ ـ ۵۱۱؛ ذاکری، طلوع خورشید، ۲۳۲.</ref> و سیدمصطفی خمینی که نتوانسته بود از دستگیری پدر جلوگیری کند با فریاد رسا دستگیری ایشان را به گوش همسایهها و مردم رساند.<ref>روحانی، نهضت امامخمینی، ۵۱۱/۱؛ حسینیان، ستاره صبح انقلاب آیتالله سیدمصطفی خمینی، ۴۰.</ref> در گزارشی از ساواک آمدهاست که این خودرو از آن یکی از کارمندان ساواک قم و به رانندگی خود وی بودهاست و چون از در خانه تا خیابان هشت نفر از افراد گارد و در مجموع ده نفر را حمل کرده حدود سه هزار ریال خسارت دیدهاست و برای وی تقاضای پنج هزار ریال به عنوان پاداش و هزینه تعمیر درخواست شدهاست.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۲۱۳/۲.</ref> | ||
امامخمینی در مسیر حرکت به تهران، ضمن دلداری به مأموران وحشتزده و مضطرب، از آنان خواست برای انجام نماز صبح توقف کنند؛ ولی آنان نپذیرفتند و تنها اجازه دادند از داخل ماشین روی خاک کنار جاده تیمم کرده، نماز صبح را در حال حرکت و پشت به قبله بخواند.<ref>روحانی، نهضت امامخمینی، ۵۱۱/۱</ref> همان روز، اداره دادرسی ارتش قرار بازداشت موقت امامخمینی را به اتهام اقدام بر ضد امنیت داخلی کشور صادر کرد و ایشان به آن اعتراض کرد.<ref>امامخمینی، صحیفه، ۵۰۴/۲۱؛ زهیری، عصر پهلوی به روایت اسناد، ۲۳۲.</ref> همزمان با دستگیری امامخمینی، گروه زیادی از علما و روحانیان مبارز ازجمله سیدحسن قمی، بهاءالدین محلاتی، مرتضی مطهری، ناصر مکارم شیرازی، محمدتقی فلسفی و سیدابراهیم ابطحینژاد نیز در سراسر کشور دستگیر شدند.<ref>روحانی، نهضت امامخمینی، ۵۰۷/۱ ـ ۵۰۸ و ۵۱۵؛ زهیری، عصر پهلوی به روایت اسناد، ۲۳۵؛ فلسفی، خاطرات و مبارزات حجةالاسلام فلسفی، ۲۸۰ ـ ۲۸۱.</ref> از این افراد، محلاتی از شیراز و قمی از مشهد، در زندان و حصر همراه امامخمینی بودند.<ref>مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اسناد انقلاب اسلامی، ۱۷/۳و ۱۶۵؛ عاقلی، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ۱۵۹/۲.</ref> | |||
==واکنش علما و مردم== | ==واکنش علما و مردم== | ||
خبر دستگیری امامخمینی و تشکیل پرونده جهت محاکمه ایشان ساعت دو بعد از ظهر روز پانزدهم خرداد از طرف رژیم پهلوی اعلام شد (منصوری، سیر تکوینی، ۱۸۴)؛ در حالیکه پیش از آن، این خبر در اکثر شهرهای ایران انتشار یافته بود. مردم قم در واکنش به دستگیری امامخمینی، اول صبح پانزدهم خرداد در خانه ایشان جمع شدند و همراه سیدمصطفی خمینی، به رغم ممانعت مأموران پلیس، در صحن حرم فاطمه معصومه(س) اجتماع کردند. علما و روحانیانِ حوزه علمیه قم نیز در صحن به مردم ملحق شدند. این اجتماع به راهپیمایی و درگیری با نیروهای انتظامی و کشته و زخمیشدن عدهای منجر شد (روحانی، ۱/۵۱۵ ـ ۵۲۲؛ مدنی، ۲/۵۵ ـ ۵۶). افزون بر قم، مردم تهران و برخی شهرهای دیگر نیز قیام کردند. وزارت جنگ رژیم مأمور شد با اعلام حکومتنظامی، قیام مردم تهران را سرکوب کند (زهیری، ۲۳۲ ـ ۲۳۴؛ منصوری، سیر تکوینی، ۱۸۲) {{ببینید|پانزده خرداد| حکومتنظامی}} | خبر دستگیری امامخمینی و تشکیل پرونده جهت محاکمه ایشان ساعت دو بعد از ظهر روز پانزدهم خرداد از طرف رژیم پهلوی اعلام شد (منصوری، سیر تکوینی، ۱۸۴)؛ در حالیکه پیش از آن، این خبر در اکثر شهرهای ایران انتشار یافته بود. مردم قم در واکنش به دستگیری امامخمینی، اول صبح پانزدهم خرداد در خانه ایشان جمع شدند و همراه سیدمصطفی خمینی، به رغم ممانعت مأموران پلیس، در صحن حرم فاطمه معصومه(س) اجتماع کردند. علما و روحانیانِ حوزه علمیه قم نیز در صحن به مردم ملحق شدند. این اجتماع به راهپیمایی و درگیری با نیروهای انتظامی و کشته و زخمیشدن عدهای منجر شد (روحانی، ۱/۵۱۵ ـ ۵۲۲؛ مدنی، ۲/۵۵ ـ ۵۶). افزون بر قم، مردم تهران و برخی شهرهای دیگر نیز قیام کردند. وزارت جنگ رژیم مأمور شد با اعلام حکومتنظامی، قیام مردم تهران را سرکوب کند (زهیری، ۲۳۲ ـ ۲۳۴؛ منصوری، سیر تکوینی، ۱۸۲) {{ببینید|پانزده خرداد| حکومتنظامی}} |