Image-reviewer، emailconfirmed، مدیران
۴٬۵۲۶
ویرایش
کاربر:Salehi/صفحه تمرین۸: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: برگردانده‌شده |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: برگردانده‌شده |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
گلپایگانی از دیرباز با امام‌خمینی ارتباط صمیمی داشت که سابقه آن به سال ۱۲۹۸ در حوزه علمیه اراک، زمان حضور حائری یزدی در آنجا می‌رسد.<ref>(گلپایگانی، مصاحبه، مجله حریم امام، ۷)</ref> این همدلی پس از رحلت بروجردی بیشتر شد و گلپایگانی برای حمایت از نهضت امام‌خمینی و جلوگیری از توطئه‌های رژیم پهلوی، همکاری جدی را با رهبری این قیام آغاز کرد.<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۱۹، ۲۵ ـ ۲۶، ۳۴ و ۳۶)</ref> وی در جریان مخالفت امام‌خمینی با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در ۱۶ مهر ۱۳۴۱، همگام با دیگر مراجع اعلامیه‌ای صادر کرد. او ضمن تلگرامی به محمدرضا پهلوی و اسدالله علم نخست‌وزیر وقت، مخالفت خود را با آن اعلام کرد و علمای استان‌های مختلف، دراین‌باره خطاب به وی اعلامیه دادند.<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۲۵ ـ ۲۶، ۲۸، ۳۴، ۳۶، ۴۴ و ۵۶)</ref> گلپایگانی در اول بهمن ۱۳۴۱ رفراندوم رژیم پهلوی برای تصویب لوایح شش‌گانه با عنوان انقلاب سفید را تحریم کرد<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۵۷)</ref> و محمدرضا پهلوی که برای کاهش سطح مقاومت‌های انقلابی، در این روز به قم رفته بود و قصد داشت با مراجع دیدار کند، با امتناع شدید گلپایگانی روبه‌رو شد.<ref>(امامی، زندگی‌نامه، ۱۱۱)</ref> | گلپایگانی از دیرباز با امام‌خمینی ارتباط صمیمی داشت که سابقه آن به سال ۱۲۹۸ در حوزه علمیه اراک، زمان حضور حائری یزدی در آنجا می‌رسد.<ref>(گلپایگانی، مصاحبه، مجله حریم امام، ۷)</ref> این همدلی پس از رحلت بروجردی بیشتر شد و گلپایگانی برای حمایت از نهضت امام‌خمینی و جلوگیری از توطئه‌های رژیم پهلوی، همکاری جدی را با رهبری این قیام آغاز کرد.<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۱۹، ۲۵ ـ ۲۶، ۳۴ و ۳۶)</ref> وی در جریان مخالفت امام‌خمینی با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در ۱۶ مهر ۱۳۴۱، همگام با دیگر مراجع اعلامیه‌ای صادر کرد. او ضمن تلگرامی به محمدرضا پهلوی و اسدالله علم نخست‌وزیر وقت، مخالفت خود را با آن اعلام کرد و علمای استان‌های مختلف، دراین‌باره خطاب به وی اعلامیه دادند.<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۲۵ ـ ۲۶، ۲۸، ۳۴، ۳۶، ۴۴ و ۵۶)</ref> گلپایگانی در اول بهمن ۱۳۴۱ رفراندوم رژیم پهلوی برای تصویب لوایح شش‌گانه با عنوان انقلاب سفید را تحریم کرد<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۵۷)</ref> و محمدرضا پهلوی که برای کاهش سطح مقاومت‌های انقلابی، در این روز به قم رفته بود و قصد داشت با مراجع دیدار کند، با امتناع شدید گلپایگانی روبه‌رو شد.<ref>(امامی، زندگی‌نامه، ۱۱۱)</ref> | ||
:{{ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی|انقلاب سفید}} | :{{ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی|انقلاب سفید}} | ||
در روز دوم فروردین ۱۳۴۲ که مصادف با ۲۵ شوال و سالروز شهادت امام‌صادق(ع) بود، از طرف گلپایگانی و با حضور وی در مدرسه فیضیه، مجلس عزاداری برگزار شد. مأموران رژیم پهلوی به این مجلس حمله کردند و فاجعه خونین فیضیه به وجود آمد و علمای سراسر کشور به این واقعه واکنش نشان دادند ( | در روز دوم فروردین ۱۳۴۲ که مصادف با ۲۵ شوال و سالروز شهادت امام‌صادق(ع) بود، از طرف گلپایگانی و با حضور وی در مدرسه فیضیه، مجلس عزاداری برگزار شد. مأموران رژیم پهلوی به این مجلس حمله کردند و فاجعه خونین فیضیه به وجود آمد و علمای سراسر کشور به این واقعه واکنش نشان دادند.<ref>(امامی، زندگی‌نامه، ۹۸ ـ ۹۹)</ref> | ||
با مهاجرت علما و مراجع به تهران در اعتراض به بازداشت امام‌خمینی، گروهی از طلاب به خواست گلپایگانی و برای اعتراض، به تهران سفر کردند (مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۲/۲۷۹) | :{{ببینید|حمله به مدرسه فیضیه}} | ||
با مهاجرت علما و مراجع به تهران در اعتراض به بازداشت امام‌خمینی، گروهی از طلاب به خواست گلپایگانی و برای اعتراض، به تهران سفر کردند.<ref>(مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۲/۲۷۹)</ref> امام‌خمینی پس از آزادی، در سخنرانی ۲۰/۱/۱۳۴۳ از همراهی همه مراجع تقلید، اعم از مهاجران به تهران و فعال در قم تشکر کرد.<ref>(امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۳۰۵ ـ ۳۰۶)</ref> ایشان چند تن از شاگردان را نزد گلپایگانی فرستاد و درباره تشدید مبارزات و تغییر مخاطبِ اعلامیه‌ها از درباریانی چون اسدالله علم به شخص محمدرضا پهلوی، نظر وی را جویا شد و گفته شده وی به امام‌خمینی پیام داد از حالا تا آخر عمر خود، با تمام نوشته‌ها، حرکت‌ها و تصمیم‌های ایشان موافق است و با ایشان هیچ‌گونه مخالفتی نخواهد کرد.<ref>(علم‌الهدی، بررسی شخصیت آیت‌الله گلپایگانی و ارتباط ایشان با امام‌خمینی، ۱۰)</ref> | |||
محمدرضا پهلوی با تبعید امام‌خمینی در صدد شکستن استقلال حوزه علمیه و مهار آن بود؛ ولی گلپایگانی در حفظ و حراست از استقلال حوزه علمیه قم، نقش مهمی ایفا کرد و وی که شهریه به روحانیان مرتبط با رژیم را تحریم کرده بود با دسیسه و تحریک رژیم پهلوی، برخی روحانیان مرتبط با سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک)، به بهانه شهریه به خانه گلپایگانی حمله کردند (امامی، زندگی‌نامه، ۱۱۱ ـ ۱۱۲؛ صافی گلپایگانی، سخنرانی، مجله حریم امام، ۸) | محمدرضا پهلوی با تبعید امام‌خمینی در صدد شکستن استقلال حوزه علمیه و مهار آن بود؛ ولی گلپایگانی در حفظ و حراست از استقلال حوزه علمیه قم، نقش مهمی ایفا کرد و وی که شهریه به روحانیان مرتبط با رژیم را تحریم کرده بود با دسیسه و تحریک رژیم پهلوی، برخی روحانیان مرتبط با سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک)، به بهانه شهریه به خانه گلپایگانی حمله کردند.<ref>(امامی، زندگی‌نامه، ۱۱۱ ـ ۱۱۲؛ صافی گلپایگانی، سخنرانی، مجله حریم امام، ۸)</ref> در روزهای تبعید امام‌خمینی به ترکیه، گلپایگانی در نامه‌ها و اعلامیه‌های خود این عمل رژیم پهلوی را محکوم کرد و توهین به روحانیت را تأثرآور دانست<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۶۶ و ۱۱۶)</ref> و فرزند خود سیدمهدی را برای دیدار با امام‌خمینی به ترکیه فرستاد؛<ref>(امامی، زندگی‌نامه، ۱۰۸)</ref> چنان‌که در یکی از نامه‌های خود در سال ۱۳۴۴، تجدید ارادت صمیمانه دیرینه خود به ایشان را یادآور شده است.<ref>(حاضری، مراجع رفیق، ۲۳)</ref> همچنین در سندی از ساواک (خرداد ۱۳۴۶) به نقل از یکی از شنوندگان سخنرانی گلپایگانی، آمده است که اگر وی در زمان حضور (امام)خمینی در ایران فعالیتی نداشته به این دلیل بوده است که مبارزه ایشان به عنوان یک مرجع کفایت می‌کرد؛ اما اکنون که ایشان از ایران دور است، اگر لازم شود، وظیفه خود را نسبت به روحانیت ادا خواهد کرد. این سند همچنین به نظری از گلپایگانی درباره لایحه حمایت از خانواده، اشاره کرده که وی دلیل سکوت خود در برابر آن را تعهد دولت به اجرانکردن لایحه بدون موافقت او دانسته است و تا زمانی که دولت به قول خود وفادار باشد، مشکلی نیست؛ در غیر این صورت به وظیفه خود عمل خواهد کرد.<ref>(مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۹/۳۸۳ ـ ۳۸۴)</ref> طبق همین سند، لایحه حمایت از خانواده، پیش از اجرا به نظر گلپایگانی رسیده و او سه مورد اساسی از این لایحه را مخالف با اسلام تشخیص داده است.<ref>(مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۹/۳۸۴)</ref> | ||
بر اساس اسناد ساواک، تمامی حرکات گلپایگانی زیر نظر بود؛ ازجمله در سال ۱۳۴۶ در خانه وی، نمونه اعلامیه امام‌خمینی را که از مدرسه فیضیه جمع‌آوری شده بود، یافتند (مرکز بررسی اسناد، حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ۱/۴۳۵) | بر اساس اسناد ساواک، تمامی حرکات گلپایگانی زیر نظر بود؛ ازجمله در سال ۱۳۴۶ در خانه وی، نمونه اعلامیه امام‌خمینی را که از مدرسه فیضیه جمع‌آوری شده بود، یافتند.<ref>(مرکز بررسی اسناد، حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ۱/۴۳۵)</ref> در سندی دیگر از برخورد گلپایگانی با فردی روحانی که در جشن تاجگذاری پهلوی شرکت کرده بود، گزارش شده و ساواک از این برخورد اظهار ناراحتی کرده است.<ref>(مرکز بررسی اسناد، حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ۱/۵۱۲ و ۵۲۹)</ref> گلپایگانی به علت هم‌زمانی جشن نیمه شعبان با سالروز تولد محمدرضا پهلوی در ۴ آبان ۱۳۴۸، دستور برچیدن چراغانی و آذین‌بندی بیمارستان گلپایگانی در قم را داد و این امر سبب شد تا ساواک قم دستور دهد موقعیت وی را در میان مردم تضعیف کنند.<ref>(مرکز بررسی اسناد، حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ۲/۶۲۲)</ref> همچنین گلپایگانی با اعتراض شدید به تغییر تاریخ هجری شمسی، آن را رواج آتش‌پرستی و تضعیف اسلام دانست.<ref>(امامی، زندگی‌نامه، ۱۳۳)</ref> با درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در اول آبان ۱۳۵۶، گلپایگانی نخستین جلسه ختم در ایران را در مسجد اعظم قم برگزار کرد.<ref>(مرکز بررسی اسناد، حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ۳/۴۸۶)</ref> | ||
:{{ببینید|تغییر تاریخ هجری}} | |||
در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۷ به مناسبت برگزاری چهلم شهدای یزد و برخی دیگر از شهرهای ایران عوامل رژیم پهلوی به خانه گلپایگانی هجوم بردند و به زدن و شکستن و اهانت‌کردن و ایجاد ترس پرداختند و عده‌ای مجروح شدند و وی نیز دچار حمله قلبی گردید و به بیمارستان منتقل شد.<ref>(مؤسسه تنظیم، کوثر، ۱/۳۷۳)</ref> امام‌خمینی در سخنرانی خود در نجف، این حمله را به‌شدت محکوم و از اینکه این حمله موجب انتقال گلپایگانی به بیمارستان شده ابراز ناراحتی کرد و عوامل رژیم را به عاملان چنگیز مغول تشبیه کرد و این عمل را جنون‌آمیز شمرد که دیکتاتورها در اواخر عمر خود مرتکب می‌شوند.<ref>(امام‌خمینی، صحیفه امام، ۳/۳۸۳)</ref> در پی این حادثه، استادان حوزه علمیه با صدور اعلامیه، با گلپایگانی ابراز همدردی کردند<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۹۷)</ref> | |||
در پی زلزله مهیب طبس در شهریور ۱۳۵۷، بسیاری از انقلابیان برای کمک‌رسانی به زلزله‌زدگان تلاش کردند. گلپایگانی نیز فرزند خود سیدمهدی را برای یاری‌رساندن به زلزله‌زدگان فرستاد و وی در نزدیکی طبس بر اثر تصادف خودرو، جان خود را از دست داد.<ref>(مرکز بررسی اسناد، حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ۳/۷۴۷ ـ ۷۴۹؛ گلپایگانی، مصاحبه، مجله حریم امام، ۶)</ref> در پی این حادثه، جعفر شریف‌امامی، نخست‌وزیر وقت، تسلیت‌نامه‌ای خطاب به گلپایگانی فرستاد؛ ولی وی در پاسخ، مصیبت‌هایی را که دربار پهلوی بر ملت ایران تحمیل کرده است و رفتار دولت در پایمال‌کردن احکام دینی و از میان‌بردن شرف، عفت و حیثیت اجتماع را تأسف‌بارتر از مرگ فرزند خود دانست.<ref>(مرکز بررسی اسناد، حضرت آیت‌الله العظمی حاج‌سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ۱/بیست و سه و بیست و چهار)</ref> | |||
:{{ببینید|زلزله طبس}} | |||
در پی زلزله مهیب طبس در شهریور ۱۳۵۷، بسیاری از انقلابیان برای کمک‌رسانی به زلزله‌زدگان تلاش کردند | با ورود امام‌خمینی از فرانسه به ایران در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ گلپایگانی در ۱۶ بهمن در پیام تبریکی، بازگشت ایشان به ایران را از الطاف و نصرت الهی شمرد و بر پیوند دین و سیاست و ضرورت تشکیل حکومت اسلامی تأکید کرد.<ref>(امامی، اندیشه‌های فقهی، ۲۳۰)</ref> اعلامیه‌ها، بیانیه‌ها، پیام‌ها و تلگرام‌های گلپایگانی از آغاز نهضت انقلاب اسلامی تا پیروزی آن، در جلد نخست کتاب اسناد انقلاب اسلامی گردآوری شده است که فراوانی آنها، در همه حوادث انقلاب و حساسیت گلپایگانی درباره سرنوشت امام‌خمینی، قابل توجه است.<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱۹، ۲۵ ـ ۲۶، ۲۸، ۳۴ ـ ۳۸، ۴۴ و...)</ref> | ||
:{{ببینید|بازگشت امام‌خمینی}} | |||
با ورود امام‌خمینی از فرانسه به ایران در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ | امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷ به شهر قم بازگشت و گلپایگانی تا ورودی شهر به استقبال امام‌خمینی رفت.<ref>(انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۵)</ref> امام‌خمینی پس از استقرار در قم، نخستین بازدید خود را با حضور در خانه گلپایگانی آغاز کرد.<ref>(امامی، اندیشه‌های فقهی، ۱۳۱)</ref> گلپایگانی همواره در جهت تقویت نهضت و تأیید مواضع امام‌خمینی و تثبیت موقعیت رهبری ایشان و فراخواندن مردم به پیروی از ایشان تلاش می‌کرد و با طرح مباحث مورد نیاز جمهوری اسلامی در درس خارج فقه، با شرکت در تمامی انتخابات و صدور پیام‌های گوناگون مبنی بر مشارکت مردم در امور اجتماعی و سیاسی، حمایت مادی و معنوی از رزمندگان و تأیید دولت جمهوری اسلامی و اقدامات گوناگون دیگر، برای پشتیبانی از انقلاب اسلامی فعال بود.<ref>(انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۳ ـ ۱۱۵۵)</ref> وی در موضوع ولایت فقیه و اختیارات و شرایط ولی فقیه، مباحث فقهی و نظری خود را در حوزه علمیه ارائه کرد تا نهضت امام‌خمینی با تشکیل نظام مبتنی بر قوانین اسلام تقویت و تثبیت شود؛<ref>(صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۴۵ ـ ۱۴۶؛ امامی، اندیشه‌های فقهی، ۲۵۵ ـ ۲۶۱)</ref> چنان‌که از موضع دلسوزی و غیرت دینی چندین بار نگرانی خود را از تحریکات ضد انقلاب، اختلافات برخی مسئولان، غائله سیدابوالحسن بنی‌صدر، عملکرد عوامل اجرایی و کسالت امام‌خمینی ابراز کرد.<ref>(حاضری، مراجع رفیق، ۲۳ ـ ۲۴)</ref> | ||
امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷ به شهر قم بازگشت و گلپایگانی تا ورودی شهر به استقبال امام‌خمینی رفت (انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۵) | |||
امام‌خمینی نیز با استقبال از تذکرات و مراقبت‌ها و حمایت‌های گلپایگانی، سلامتی و عزت آن مرجع را از پیشگاه خداوند خواستار شده است. ایشان در این نامه‌ها با بیانی صمیمی، به نقش گلپایگانی و خدمات ارزنده وی اشاره کرده و تحمل بسیار وی در سختی‌ها در طول مبارزات گذشته را یادآور شده است؛ همچنین به اهمیت راهنمایی‌های گلپایگانی برای مردم اشاره کرده و تذکر داده است ملت باید همچون گذشته از راهنمایی‌های وی بهره‌مند شود؛ زیرا این راهنمایی‌ها، به آرامش، امنیت و برادری اسلامی جامعه کمک می‌کند.<ref>(امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۱۱۳؛ ۱۲/۱۸۹؛ ۱۳/۲۱۵ و ۱۴/۱۹۴)</ref> چنان‌که با عنایت به لزوم توجه به دیدگاه‌های فقهی گلپایگانی در تصویب قوانین به رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی تذکر داد<ref>(امام‌خمینی، صحیفه امام، ۹/۳۲۱)</ref> و لطف‌الله صافی گلپایگانی داماد وی را به عضویت در فقهای شورای نگهبان منصوب کرد. امام‌خمینی در ۳۱ مرداد ۱۳۵۸، در پاسخ به تلگرام گلپایگانی مبنی بر اعلام حمایت از سرکوب ضد انقلاب در کردستان، از وی تشکر کرد.<ref>(امام‌خمینی، صحیفه امام، ۹/۳۱۸)</ref> همچنین در سال ۱۳۵۹ در پاسخ نامه حسینعلی منتظری درباره تشکیل شورای مدیریت حوزه علمیه قم، امور مهم حوزه را به نظرخواهی از گلپایگانی سپرد و بر زعامت او بر حوزه علمیه قم تأکید کرد.<ref>(امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۴/۱۶۰)</ref> محمدرضا توسلی از اعضای دفتر امام‌خمینی گفته است امام‌خمینی در اواخر عمر خود با تاکید بر اینکه پرسش‌های شرعی موجود را نمی‌توان پاسخ نداد، از وی خواست که مطابق نظر گلپایگانی پاسخ دهد؛ چون ایشان می‌داند وی انسان محتاطی است و مطابق موازین پاسخ می‌دهد.<ref>(شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۴/۶۳۴)</ref> | |||
:{{ببینید|لطف‌الله صافی}} | |||
از سوی دیگر، گلپایگانی در مواردی دغدغه‌های خود در اجرای دستورهای شرع را صادقانه و صریح با امام‌خمینی در میان می‌گذاشت و ایشان نیز با احترام به نظر وی به آن پاسخ می‌داد (← ۱۵/۲۲۹ و ۱۷/۵۰۸ ـ ۵۰۹)؛ ازجمله وی در نامه‌ای به امام‌خمینی از اختیاراتی که به مجلس شورای اسلامی درباره مصادره اموال سرمایه‌داران داده شده است، ابراز نگرانی کرد (← مقاله مصادره اموال) و ایشان در پاسخ، ضمن اشاره به انحصار اختیارات در حوزه تشخیص موضوع که به عهده عرف بوده و مجلس هم نماینده عرف می‌باشد، اظهار کرد در صورت خطای در حکم، نظارت شورای نگهبان وجود دارد. ایشان به گلپایگانی اطمینان داد به مسئولان اخطار کرده است اگر خلاف شرعی صورت بگیرد، سکوت نخواهد کرد و علمای شهرها نیز عهده‌دار نظارت در امور خواهند بود و از ایشان خواست که به هر دو طرف قضیه توجه داشته باشد، هم به حفظ مالکیت سرمایه‌داران و هم مفت‌خواری عده‌ای اندک و فقر و استثمار عده زیادی از توده مردم. ایشان جلوگیری از سوء استفاده و ممانعت از پایمال‌کردن حق فقرا را وظیفه دانسته و اظهار کرد مایل نیست در میان مردم تهمت طرفداری از زمین‌خواران و سرمایه‌داران به علما و مراجع، شاهد پیدا کند (۱۵/۳۱۱ ـ ۳۱۲) (← مقاله هیئت‌های هفت‌نفره)؛ همچنین امام‌خمینی در پاسخ به نامه دیگر گلپایگانی درباره نگرانی از سپردن مراکز کلیدی به افرادِ دارای نظریات التقاطی، اطمینان داد که چنین افرادی زمینه نفوذ نخواهند داشت و یادآور شد برخی احکام حکومتی را برای نظام اسلامی و سامان‌بخشیدن به امور مسلمانان و حفظ اسلام، نباید از نظر دور داشت و باید متوجه تغییرات عظیم عالم نسبت به صدر اسلام نیز بود (۲۰/۲۸۲). در مواردی نیز نامه‌های شخصی و بیان تبریک و تسلیت میان امام‌خمینی و گلپایگانی رد و بدل شده است (← ۱۳/۴۰۵؛ ۱۵/۲۳۱، ۲۶۷؛ ۱۶/۴۱۷ و ۲۰/۲۷۴). گفته شده گلپایگانی پس از درگذشت سیدکاظم شریعتمداری، تلگرام ناخوشایندی برای امام‌خمینی فرستاده است (رحیمیان، ۴۸). | از سوی دیگر، گلپایگانی در مواردی دغدغه‌های خود در اجرای دستورهای شرع را صادقانه و صریح با امام‌خمینی در میان می‌گذاشت و ایشان نیز با احترام به نظر وی به آن پاسخ می‌داد (← ۱۵/۲۲۹ و ۱۷/۵۰۸ ـ ۵۰۹)؛ ازجمله وی در نامه‌ای به امام‌خمینی از اختیاراتی که به مجلس شورای اسلامی درباره مصادره اموال سرمایه‌داران داده شده است، ابراز نگرانی کرد (← مقاله مصادره اموال) و ایشان در پاسخ، ضمن اشاره به انحصار اختیارات در حوزه تشخیص موضوع که به عهده عرف بوده و مجلس هم نماینده عرف می‌باشد، اظهار کرد در صورت خطای در حکم، نظارت شورای نگهبان وجود دارد. ایشان به گلپایگانی اطمینان داد به مسئولان اخطار کرده است اگر خلاف شرعی صورت بگیرد، سکوت نخواهد کرد و علمای شهرها نیز عهده‌دار نظارت در امور خواهند بود و از ایشان خواست که به هر دو طرف قضیه توجه داشته باشد، هم به حفظ مالکیت سرمایه‌داران و هم مفت‌خواری عده‌ای اندک و فقر و استثمار عده زیادی از توده مردم. ایشان جلوگیری از سوء استفاده و ممانعت از پایمال‌کردن حق فقرا را وظیفه دانسته و اظهار کرد مایل نیست در میان مردم تهمت طرفداری از زمین‌خواران و سرمایه‌داران به علما و مراجع، شاهد پیدا کند (۱۵/۳۱۱ ـ ۳۱۲) (← مقاله هیئت‌های هفت‌نفره)؛ همچنین امام‌خمینی در پاسخ به نامه دیگر گلپایگانی درباره نگرانی از سپردن مراکز کلیدی به افرادِ دارای نظریات التقاطی، اطمینان داد که چنین افرادی زمینه نفوذ نخواهند داشت و یادآور شد برخی احکام حکومتی را برای نظام اسلامی و سامان‌بخشیدن به امور مسلمانان و حفظ اسلام، نباید از نظر دور داشت و باید متوجه تغییرات عظیم عالم نسبت به صدر اسلام نیز بود (۲۰/۲۸۲). در مواردی نیز نامه‌های شخصی و بیان تبریک و تسلیت میان امام‌خمینی و گلپایگانی رد و بدل شده است (← ۱۳/۴۰۵؛ ۱۵/۲۳۱، ۲۶۷؛ ۱۶/۴۱۷ و ۲۰/۲۷۴). گفته شده گلپایگانی پس از درگذشت سیدکاظم شریعتمداری، تلگرام ناخوشایندی برای امام‌خمینی فرستاده است (رحیمیان، ۴۸). | ||
پس از رحلت امام‌خمینی، گلپایگانی در پیامی، ایشان را با اوصافی مانند برگرداننده مجد و عظمت مسلمانان، فقیهی بزرگ و مرجع مسلّم ستود و ایشان را کسی خواند که در زهد و عبادت، شب‌زنده‌داری، خوف از خدا و حقگویی و حقیقت‌طلبی سرآمد و از آیات الهی بوده است. به اعتقاد او امام‌خمینی با فداکاری‌ها و رهبری قاطع و استوار خویش توانست اسلام را در جهان معاصر زنده کند (انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۶). گلپایگانی با وجود کسالت و هشدار نزدیکان درباره بروز خطر برای سلامتی وی، برای نماز بر پیکر امام‌خمینی به مصلای تهران رفت و بر پیکر ایشان نماز خواند (مقتدایی، ۲۱؛ حاضری، ۲۲ ـ ۲۳). وی که با همه فرزندان و نزدیکان خود در این نماز حاضر شده بود، اظهار کرد از زمان حضور حائری یزدی در قم با امام‌خمینی همراه و همگام بوده و خاطرات زیادی با ایشان داشته است و نمازخواندن بر پیکر ایشان را آخرین عهد لازم با ایشان برشمرد (علم‌الهدی، بررسی شخصیت آیت‌الله گلپایگانی و ارتباط ایشان با امام‌خمینی، ۱۰). پس از درگذشت امام‌خمینی و تشکیل مجلس خبرگان رهبری برای انتخاب رهبر، به پیشنهاد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که عضو مجلس خبرگان بودند، نخست گلپایگانی برای رهبری مطرح شد و حدود چهارده نفر به وی رأی دادند (هاشمی رفسنجانی، ۱۵۰). | پس از رحلت امام‌خمینی، گلپایگانی در پیامی، ایشان را با اوصافی مانند برگرداننده مجد و عظمت مسلمانان، فقیهی بزرگ و مرجع مسلّم ستود و ایشان را کسی خواند که در زهد و عبادت، شب‌زنده‌داری، خوف از خدا و حقگویی و حقیقت‌طلبی سرآمد و از آیات الهی بوده است. به اعتقاد او امام‌خمینی با فداکاری‌ها و رهبری قاطع و استوار خویش توانست اسلام را در جهان معاصر زنده کند (انصاری قمی، اختران فقاهت، ۲/۱۱۵۶). گلپایگانی با وجود کسالت و هشدار نزدیکان درباره بروز خطر برای سلامتی وی، برای نماز بر پیکر امام‌خمینی به مصلای تهران رفت و بر پیکر ایشان نماز خواند (مقتدایی، ۲۱؛ حاضری، مراجع رفیق، ۲۲ ـ ۲۳). وی که با همه فرزندان و نزدیکان خود در این نماز حاضر شده بود، اظهار کرد از زمان حضور حائری یزدی در قم با امام‌خمینی همراه و همگام بوده و خاطرات زیادی با ایشان داشته است و نمازخواندن بر پیکر ایشان را آخرین عهد لازم با ایشان برشمرد (علم‌الهدی، بررسی شخصیت آیت‌الله گلپایگانی و ارتباط ایشان با امام‌خمینی، ۱۰). پس از درگذشت امام‌خمینی و تشکیل مجلس خبرگان رهبری برای انتخاب رهبر، به پیشنهاد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که عضو مجلس خبرگان بودند، نخست گلپایگانی برای رهبری مطرح شد و حدود چهارده نفر به وی رأی دادند (هاشمی رفسنجانی، ۱۵۰). | ||
سیدمحمدرضا گلپایگانی در شامگاه پنجشنبه ۱۸ آذر ۱۳۷۲/ ۲۴ جمادی‌الثانی ۱۳۱۴ق در ۹۴سالگی در بیمارستان شهید رجایی تهران درگذشت. پیکر وی روز بعد با حضور مردم تهران و علما تشییع و به قم منتقل شد و در این شهر نیز پس از تشییع باشکوهی، در مسجد بالاسر حرم فاطمه معصومه(س) در کنار قبر استاد خود حائری یزدی به خاک سپرده شد (فاضلی، ۱۴۱؛ داودی، ۴). | سیدمحمدرضا گلپایگانی در شامگاه پنجشنبه ۱۸ آذر ۱۳۷۲/ ۲۴ جمادی‌الثانی ۱۳۱۴ق در ۹۴سالگی در بیمارستان شهید رجایی تهران درگذشت. پیکر وی روز بعد با حضور مردم تهران و علما تشییع و به قم منتقل شد و در این شهر نیز پس از تشییع باشکوهی، در مسجد بالاسر حرم فاطمه معصومه(س) در کنار قبر استاد خود حائری یزدی به خاک سپرده شد (فاضلی، ۱۴۱؛ داودی، ۴). | ||