۲۱٬۱۷۵
ویرایش
(+ 3 categories; ±رده:مقالههای آماده ارزیابی←رده:مقالههای ارزیابیشده using HotCat) |
جز (انتقال از رده:حوادث پس از انقلاب به رده:رویدادهای بعد از انقلاب ردهانبوه) |
||
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات واقعه | {{جعبه اطلاعات واقعه | ||
|عنوان = کودتای نوژه | |عنوان = کودتای نوژه | ||
|تصویر = | |تصویر =کودتای نوژه.jpg | ||
|اندازه تصویر= | |اندازه تصویر= | ||
|توضیح تصویر = | |توضیح تصویر = | ||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
}} | }} | ||
'''کودتای نوژه'''، توطئه براندازی [[جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی ایران]] از طریق نظامی، تیر ۱۳۵۹. | '''کودتای نوژه'''، توطئه براندازی [[جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی ایران]] از طریق نظامی، تیر ۱۳۵۹. | ||
کودتا به معنای توطئه و اقدام ناگهانی شماری از نظامیان یک کشور برای براندازی حکومت است. وضعیت بحرانی روزهای آغازین بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] و ازهمپاشیدگی [[قوای مسلح|ارتش]]، موجب شد دشمنان انقلاب به گمان براندازی نظام، به طراحی کودتا اقدام کنند. برنامهریزی کودتا برای ۱۹ تیر ۱۳۵۹ و در دو مرحلۀ هوایی و زمینی صورت گرفته بود. بمباران بیت امامخمینی و کشتن ایشان، همچنین ایجاد حکومتی با ریاست [[شاپور بختیار|بختیار]]، جزء اهداف اصلی کودتاگران بود. | |||
در بامداد ۱۸تیر، خلبان مأمور بمباران بیت امامخمینی، شبانه [[مسئولان و کارگزاران|مسئولان]] را از کودتا آگاه کرد و موجب خنثیسازی کودتا در عصر همان روز شد. حدود پانصد نفر از عوامل کودتای نوژه دستگیر و محاکمه شدند. | |||
در تحلیل [[امامخمینی]]، کودتاگران بهاشتباه [[حکومت اسلامی]] را با حکومتهای بیریشه جهان مقایسه کرده بودند. ایشان برخی علل ناکامی کودتا در [[جمهوری اسلامی|جمهوری اسلامی ایران]] را پیوند دولت و ملت، حضور [[مردم]] در صحنه و امداد و عنایات الهی عنوان کرد. | |||
== معرفی == | == معرفی == | ||
خط ۳۹: | خط ۴۵: | ||
== کشف و مقابله == | == کشف و مقابله == | ||
برخی شخصیتهای انقلاب از سیطره اطلاعاتی بر کودتا پیش از دستگیری کودتاچیان خبر دادهاند.<ref>اطلاعات، روزنامه، ۲۲/۴/۱۳۵۹، ۲.</ref> [[حزب توده]] نیز مدعی کشف کودتا بود؛<ref>بایرامی، کشف توطئه کودتا در پایگاه هوایی شهید نوژه، ۱۶۳.</ref> اما احسان طبری این ادعا را تکذیب کرده است.<ref>طبری، کژراهه، ۳۰۹.</ref> همه برنامههای کودتا تا روز دوشنبه، سه روز پیش از کودتا، بنابر برنامه پیش رفت.<ref>مؤسسه مطالعات، کودتا، ۲۴۷.</ref> به گفته [[سیدعلی خامنهای]]، نماینده وقت امامخمینی در [[شورای عالی دفاع ملی|شورای عالی دفاع]]، در بامداد چهارشنبه ۱۸/۴/۱۳۵۹، خلبان مأمور بمباران بیت امامخمینی، از همکاری با دشمنان انقلاب اسلامی پشیمان شد و به تشویق مادرش، شبانه ایشان را از کودتا آگاه کرد. (۳۰/۱/۱۳۷۴، ۱۴؛ مؤسسه مطالعات، کودتا، ۲۶۴–۲۶۶) | برخی شخصیتهای انقلاب از سیطره اطلاعاتی بر کودتا پیش از دستگیری کودتاچیان خبر دادهاند.<ref>اطلاعات، روزنامه، ۲۲/۴/۱۳۵۹، ۲.</ref> [[حزب توده]] نیز مدعی کشف کودتا بود؛<ref>بایرامی، کشف توطئه کودتا در پایگاه هوایی شهید نوژه، ۱۶۳.</ref> اما احسان طبری این ادعا را تکذیب کرده است.<ref>طبری، کژراهه، ۳۰۹.</ref> همه برنامههای کودتا تا روز دوشنبه، سه روز پیش از کودتا، بنابر برنامه پیش رفت.<ref>مؤسسه مطالعات، کودتا، ۲۴۷.</ref> به گفته [[سیدعلی خامنهای]]، نماینده وقت امامخمینی در [[شورای عالی دفاع ملی|شورای عالی دفاع]]، در بامداد چهارشنبه ۱۸/۴/۱۳۵۹، خلبان مأمور بمباران بیت امامخمینی، از همکاری با دشمنان انقلاب اسلامی پشیمان شد و به تشویق مادرش، شبانه ایشان را از کودتا آگاه کرد.<ref>(خامنهای، نرمافزار حدیث ولایت، ۳۰/۱/۱۳۷۴، ۱۴؛ مؤسسه مطالعات، کودتا، ۲۶۴–۲۶۶)</ref> اندکی بعد نیز یکی از درجهداران ارتش، بخش دیگری از برنامههای معارضان را فاش کرد.<ref>محمدی ریشهری، خاطرهها، ۱/۱۴۳–۱۴۵.</ref> خنثیسازی کودتا عصر همان روز به دست تیمهای عملیاتی آغاز شد. پارک لاله تهران، پایگاه نوژه و جادههای منتهی به آن در نظارت نیروهای عملیاتی قرار گرفت. تعدادی از عوامل عملیاتی ماجرا در پارک لاله دستگیر شدند و شماری خود را به نزدیکی پایگاه رساندند و عوامل اصلی فرار کردند<ref>مؤسسه مطالعات، کودتا، ۳۲۵.</ref> و پنج نفر از کودتاچیان در نزدیکی پایگاه در درگیری کشته شدند.<ref>کیهان، روزنامه، ۲۳/۴/۱۳۵۹، ۱۶.</ref> همچنین بنیعامری و قربانیفر و قادسی، از عناصر اصلی کودتا، به کمک [[ضد انقلاب|ضدانقلاب]] به خارج از کشور گریختند<ref>پورجباری، مروری بر کتاب کودتای نوژه (کودتای شبکه نقاب)، ۲۰۳.</ref> و بدینسان طرح خطرناک کودتا به دست عناصر [[مؤمن]] ارتش خنثی شد.<ref>(خامنهای، نرمافزار حدیث ولایت، ۳۰/۱/۱۳۷۴، ۱۴)</ref> طرح ناموفق کودتای نوژه و حوادث پس از آن برای سیا هزینههای سنگینی دربرداشت. بنیاد هریتیج در پی شکستهای متوالی آمریکا از ایران، انقلاب ایران را انقلابی پایدار خواند که در آینده نزدیک، انقلاب و کودتا علیه آن ممکن نیست.<ref>کیهان هوایی، مجله، ۱۲/۱۲/۱۳۶۶، ۲۳.</ref> | ||
== موضعگیری امامخمینی == | == موضعگیری امامخمینی == | ||
خط ۹۳: | خط ۹۹: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* مقصود رنجبر، [https://books.khomeini.ir/books/10008/543/ کودتای نوژه]، [[دانشنامه امامخمینی]]، ج۸، ص۵۴۳–۵۴۸ | * مقصود رنجبر، [https://books.khomeini.ir/books/10008/543/ کودتای نوژه]، [[دانشنامه امامخمینی]]، ج۸، ص۵۴۳–۵۴۸ | ||
{{حوادث تاریخی}} | |||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای تأییدشده]] | ||
[[رده:مقالههای جلد هشتم دانشنامه]] | [[رده:مقالههای جلد هشتم دانشنامه امامخمینی]] | ||
[[رده:مقالههای دارای جعبه اطلاعات]] | [[رده:مقالههای دارای جعبه اطلاعات]] | ||
[[رده:مقالههای | [[رده:مقالههای دارای تصویر]] | ||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:رویدادهای بعد از انقلاب]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |