موسوعة الامام‌الخمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

| تصویر =

| نام‌های دیگر = مجموعه آثار امام‌خمینی

| ترجمه‌به‌دیگرزبان‌ها =

| موضوع =

«موسوعه»، اثر جامع، دایرةالمعارف، فرهنگ جامع و دانشنامه، تعریف شده است.<ref>آذرنوش، فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، تهران، ۷۴۸.</ref> بر همین اساس، در زبان عربی امروزی برابر نهاد دایرةالمعارف است. همچنین به کتاب‌هایی که انبوهی از مطالب گوناگون در حوزه‌های مختلف را در اختیار خواننده قرار می‌دهند، موسوعه گفته می‌شود. موسوعه‌ها یا ساختاری دانشنامه‌ای دارند که به صورت موضوعی تدوین می‌شوند یا از کنار هم قرارگرفتن مجموعه آثار شخصی که تألیفات پرشماری در حوزه‌های مختلف دارد، شکل می‌گیرد.<ref>رودگر، رواج موسوعه‌نویسی در عصر ممالیک، ۵۱–۵۲.</ref> موسوعه جرجی زیدان لبنانی و مصطفی عقاد مصری از کنار هم قرارگرفتن آثار پرشمار آنان به وجود آمده است؛ چنان‌که مجموعه آثار [[شیخ مفید]] و [[شیخ‌مرتضی انصاری]] نیز به همین شکل و با نام موسوعه از سوی کنگره بزرگداشت این دو عالم تدوین و منتشر شده‌اند.

[[امام‌خمینی]] ازجمله شخصیت‌های علمی برجسته‌ای است که افزون برداشتن کارنامه‌ای پربار در عرصه تدریس، کتاب‌های پرشمار و گوناگونی نوشته است. آثار امام‌خمینی در رشته‌های گوناگون علوم اسلامی، شامل [[عرفان]]، [[اخلاق]]، [[تفسیر]]، [[اصول فقه]] و [[فقه]]، طی سالیانی به شکل‌های مختلفی چاپ و نشر یافته‌اند. [[کشف اسرار (کتاب)|کشف اسرار]] نخستین کتاب از آثار قلمی ایشان است که در سال ۱۳۲۳ منتشر گردیده است و در دهه ۱۳۴۰، کتاب‌های فقه فتوایی و فقه استدلالی ایشان، به همت بعضی از شاگردان‌شان نشر یافته است.{{ببینید|تدریس امام‌خمینی|تألیفات و آثار امام‌خمینی|کشف اسرار}}

در سال‌های نخست پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]]، شماری از کتاب‌های عرفانی و اخلاقی امام‌خمینی را برخی از [[شاگردان امام‌خمینی|شاگردان]] ایشان منتشر کرده‌اند. بخشی از این آثار نیز پس از درگذشت ایشان به دست [[سیداحمد خمینی]] بر اساس اختیاراتی که امام‌خمینی در سال ۱۳۶۷ به وی واگذار کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۲۷.</ref> منتشر شده است؛ برخی برای نخستین بار مانند [[مناهج الوصول الی علم الاصول (کتاب)|مناهج الوصول الی علم الاصول]] و برخی بدون هر گونه شرح و توضیح اضافه، مانند [[آداب الصلاة]] و [[شرح حدیث جنود عقل و جهل]].{{ببینید|آداب الصلاة|شرح حدیث جنود عقل و جهل}}

 

کار بر روی تألیفات امام‌خمینی و آماده‌سازی آن در قالب موسوعة الامام‌الخمینی، از سال ۱۳۸۱ آغاز گردید و در سال ۱۳۹۲ این مجموعه به چاپ رسیده و در سال ۱۳۹۳ از آن رونمایی شد. برای انجام و به فرجام‌رسیدن این مجموعه، این کارها صورت گرفته است:

# بازخوانی متن و تصحیح و مقابله آن با نسخه‌های اصلی مؤلف یا مطمئن‌ترین نسخه چاپ‌شده؛

# تکمیل استخراج مصادر و مآخذ و اقوال و یکدست‌کردن آنها و تکمیل عناوین اصلی و فرعی؛

# آماده‌کردن فهرست‌های فنی هر مجلد؛

# ویرایش علمی و فنی با رعایت قواعد ویرایشی؛

# نگارش مقدمه برای هر کتاب. چینش موسوعة الامام‌الخمینی، بر اساس دسته‌بندی متداول علوم اسلامی و نوعی توافق در جلسات تصمیم‌گیری بوده و به این ترتیب آمده است: کتاب‌های اصولی، کتاب‌های فقه استدلالی، کتاب‌های فقه فتوایی، کتاب‌های عرفانی ـ اخلاقی.

# '''کتاب‌های اصولی:''' جلدهای اول تا هفتم این مجموعه، شامل این کتاب‌ها است: جلد اول و دوم: [[مناهج الوصول الی علم الاصول (کتاب)|مناهج الوصول الی علم الاصول]] و [[الطلب و الاراده]]؛ جلد سوم و چهارم: [[انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایه]]، [[بدائع الدرر فی قاعدة نفی الضرر]]؛ جلد پنجم: [[الاستصحاب]]؛ جلد ششم: [[التعادل و الترجیح]] و [[الاجتهاد و التقلید]]؛ جلد هفتم: [[لمحات الاصول]]؛

# '''کتاب‌های فقهی استدلالی:''' جلدهای هشتم تا بیست‌ویکم این مجموعه شامل این کتاب‌ها است: [[کتاب الطهاره]]: جلد ۸–۱۱؛ [[الخلل فی الصلاة (کتاب)|الخلل فی الصلاة]]: جلد ۱۲؛ [[المکاسب المحرمه (کتاب)|المکاسب المحرمه]]: جلد ۱۳–۱۴؛ [[کتاب البیع]]: جلد ۱۵–۱۹؛ [[الرسالات الفقهیة و الاصولیه]]: جلد ۲۰؛ [[ولایت فقیه (کتاب)|ولایت فقیه (حکومت اسلامی)]]: جلد ۲۱؛

# '''کتاب‌های فقهی فتوایی:''' جلدهای بیست‌ودو تا سی‌ویک این مجموعه شامل این کتاب‌ها است: [[تحریر الوسیله]]: ۲۲–۲۳؛ العروة الوثقی مع تعالیق الامام‌الخمینی: ۲۴–۲۵؛ وسیلة النجاة مع تعالیق الامام‌الخمینی: ۲۶–۲۷؛ [[رساله نجاة العباد]]، [[حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانی|حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم]]: ۲۸؛ رساله توضیح المسائل: ۲۹؛ [[حاشیه بر رساله توضیح المسائل|حاشیه بر توضیح المسائل]]: ۳۰؛ [[مناسک حج امام‌خمینی|مناسک حج]] (فارسی و عربی): ۳۱؛

# '''استفتائات:''' جلدهای سی‌ودو تا چهل‌ویک این مجموعه شامل ده جلد استفتائات است؛

# '''کتاب‌های عرفانی و اخلاقی:''' جلدهای چهل‌ودو تا پنجاه این مجموعه شامل این کتاب‌ها است: [[شرح دعاء السحر]]: ۴۲؛ [[التعلیقة علی الفوائد الرضویه]]: ۴۳؛ [[مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایه]]: ۴۴؛ [[تعلیقات علی شرح فصوص الحکم]] و مصباح الانس: ۴۵؛ [[سر الصلاة (کتاب)|سرّ الصلاة (معراج السالکین و صلاة العارفین)]]: ۴۶؛ [[آداب الصلاة]] (آداب نماز): ۴۷؛ [[شرح چهل حدیث]] (اربعین حدیث): ۴۸؛ [[شرح حدیث جنود عقل و جهل]]: ۴۹؛ [[تفسیر سوره حمد]]، [[جهاد اکبر]]، [[نامه‌های عرفانی امام‌خمینی|نامه‌های عرفانی]]: ۵۰.

 

== پانویس ==

 

== منابع ==

* آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، تهران، نشر نی، چاپ دوم، ۱۳۸۴ش.

* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.

* رودگر، قنبرعلی، رواج موسوعه‌نویسی در عصر ممالیک، مجله معارف، شماره ۶۶، ۱۳۸۵ش.

* محمدکاظم تقوی، [https://books.khomeini.ir/books/10009/586/ موسوعة الامام‌الخمینی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۹، ص۵۸۶–۵۸۸.