انجمن حجتیه: تفاوت میان نسخه‌ها

نگاه یاران امام‌خمینی در شیوه تعامل با انجمن متفاوت بود. برخی از آنان با تأیید انحراف فکریِ رهبران آن، معتقد بودند در میان اعضای این تشکل، عناصر انقلابی، مؤمن، صادق، دلسوز انقلاب، معتقد به [[ولایت فقیه]] و خدمتگزار و هم افراد غیر انقلابی، منفی و بی‌اعتقاد به انقلاب وجود دارد و موضوع انجمن نباید موضوع اصلی [[جامعه]] قرار گیرد.<ref>خامنه‌ای، مصاحبه، ۳؛ خسروپناه، جریان‌شناسی، آشنایی با انجمن حجتیه، ۱۷۲.</ref> برخی نیز معتقد بودند اعضای انجمن افراد مسلمان و معتقدی هستند و نباید برایشان مزاحمت ایجاد کرد و باید از وجودشان استفاده کرد<ref>← هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۳۶۶؛ خسروپناه، جریان‌شناسی، آشنایی با انجمن حجتیه، ۱۷۲.</ref> و برخی انتقادهای مطرح‌شده علیه انجمن را [[شایعه|شایعه‌پراکنی]] می‌دانستند و با توجیه عملکرد گذشته آنان سکوت انجمن در برابر عملکرد رژیم پهلوی را حمل بر [[تقیه]] می‌کردند<ref>خزعلی، خاطرات آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی، ۱۴۵.</ref> و برخی آن را تبلیغات [[حزب توده ایران|حزب توده]] علیه انجمن می‌دانستند.<ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، ۶۵۱–۶۵۲.</ref>

بیشتر یاران امام‌خمینی افکار انجمن را خطرناک و از نفوذ اندیشه‌های آن در نهادها نگران بودند<ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۳۶۶.</ref> [[محمدعلی رجایی]] رئیس [[آموزش و پرورش]] وقت به‌شدت با حضور اعضای انجمن در آموزش و پرورش مخالف بود<ref>باقی، در شناخت حزب قاعدین، ۸۸.</ref> و [[احمد جنتی]] امام‌جمعه [[قم]]، در خطبه‌های نماز، علیه انجمن سخن گفت.<ref>باقی، در شناخت حزب قاعدین، ۸۸؛ سبحانی، درآمدی بر جربان‌شناسی اندیشه اجتماعی دینی در ایران معاصر، ۲۴۸.</ref> ابهام در مواضع انجمن بر دامنه تردیدها افزود و مخالفت‌ها با انجمن در دهه ۱۳۶۰ اوج گرفت. بیشترین حملات علیه انجمن را [[سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی]] انجام داد و نشر کتاب در شناخت حزب قاعدین نوشته [[عمادالدین باقی]] ضربه بزرگی بر جایگاه انجمن وارد کرد که البته نویسنده بعدها نوشته خود را کاری تحقیقی ندانست.<ref>حقیقت‌جو، نقدها را بود آیا که عیاری گیرند، ۵۱؛ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، ۶۵۳.</ref>{{سخ}}

امام‌خمینی همچنان به انجمن بدبین بود<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۲۲۹.</ref> چنان‌که ایشان در سال ۱۳۶۱ به [[سیدحمید روحانی]] دستور داده بود که سرپرستی [[مرکز اسناد انقلاب اسلامی]] را بر عهده بگیرد و از اعضای انجمن حجتیه در آن استفاده نشود.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۳/۱۷۰؛ هاشمی رفسنجانی، امام به روایت، ۴۰۳.</ref> با بالاگرفتن اختلاف میان نیروهای انقلابی و انجمن حجتیه، امام‌خمینی در سال ۱۳۶۲ ضمن سخنانی به‌طور غیر مستقیم با اشاره به اندیشه‌های منفی و بی‌توجهی آنان در برابر مسائل کشور، از آنان خواست دست از کج‌فهمی و دسته‌بندی بردارند و برخلاف موج حرکت نکنند و تهدید کرد در صورت ادامه کار، دست و پای آنان خواهد شکست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۳۴.</ref> ایشان در همین سال از تأیید ادامه نمایندگی [[ابوالقاسم خزعلی|خزعلی]] در انجمن خودداری کرد.<ref>باقی، در شناخت حزب قاعدین، ۲۳۷؛ سبحانی، درآمدی بر جربان‌شناسی اندیشه اجتماعی دینی در ایران معاصر، ۲۴۹.</ref>{{سخ}}

نظر امام‌خمینی این بود که افراد مؤثر انجمن در مناصب حساس و کلیدی حضور نداشته باشند؛ اگر خودشان خواستند منحل شود، وگرنه بر کار آنان [[نظارت]] گردد.<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۴۴.</ref> به گزارشی امام‌خمینی با تأکید بر منع عضویت اعضای احزاب در [[نیروهای مسلح]] با اشاره به انجمن حجتیه آن را جزو گروه‌های خطرناک خواند که می‌تواند مجلس و دولت را به [[انحراف]] بکشاند و به مسئولان نظام تصریح کرد در صورتی که اعضای آن در مسئولیت دولتی باشند، آنان را عزل کنند. مهدی طیب سخنگوی کمیسیون دفاع در مجلس دوم از آنجاکه سابقه عضویت در انجمن حجتیه داشت، با شنیدن سخنرانی امام‌خمینی از نمایندگی مجلس استعفا کرد و رئیس مجلس وقت امام‌خمینی را در جریان استعفای وی قرار داد و ایشان ابراز کرد در صورت عضونبودن در انجمن استعفایش را پس بگیرد.<ref>منتجب‌نیا، روزنامه اعتماد، ۸.</ref>{{سخ}}

به دنبال سخنرانی امام‌خمینی، انجمن که خود را در وضعیت نامناسبی می‌دید، در ۱۳۶۲/۵/۱ با صدور اعلامیه‌ای، خود را مصداق سخنان ایشان نشمرد، ولی رسماً تعطیلی فعالیت‌هایش را اعلام کرد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۳/۱۷۱–۱۷۲.</ref> انجمن در شوال ۱۴۰۳ق/ مرداد ۱۳۶۲ش ضمن بیانیه‌ای با اعلان تبعیت خود از «مقام معظم رهبری» و [[مرجعیت]] و حفظ وحدت و مصالح عالی کشور و دفع غرض‌ورزی دشمنان اسلام، اعلام کرد جلسات خود را تعطیل می‌کند و کسی مجاز نخواهد بود زیر عنوان انجمن جلسه برگزار کند،<ref>صدقی، جریان‌شناسی انجمن حجتیه، ۱۵۲–۱۵۴.</ref> ولی انقلابیان انجمن را متهم به [[نفاق]] کردند که پنهانی به کار گذشته مشغول است؛ از این‌رو امام‌خمینی در جلسه‌ای خصوصی با اشاره به اینکه انجمن خود را تعطیل کرده و نه منحل، آن را بی‌فایده خواند و افزود اطلاعیه این گروه بی‌اثر بوده و افراد فاسد به کار خود مشغول‌اند.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۲۲۹؛ کشاورز شکری و خدابخشی، انسان منتظر از دیدگاه انجمن حجتیه و امام‌خمینی، ۴/۱۰۹.</ref>{{سخ}}

طبق پیش‌بینی امام‌خمینی انجمن حجتیه با صدور این بیانیه گرچه فعالیت خود را رسماً متوقف کرد، اما تفکرات آنان از میان نرفت و عملاً ارتباطات و محافل خصوصی خود را حفظ کردند.<ref>علیانسب و علوی‌نیک، جریان‌شناسی انجمن حجتیه، جریان‌شناسی انجمن حجتیه، ۱۶۹–۱۷۰.</ref>{{سخ}}

دیدگاه امام‌خمینی دربارهٔ انجمن و رهبران آن تا پایان عمر ایشان باقی بود و دربارهٔ نفوذ تفکر جریان حجتیه به انقلابیان تذکر می‌داد؛ ازجمله در سال ۱۳۶۵ دربارهٔ انتقادهای بی‌مورد برخی از این افراد از جنگ، به ادعای دفاع از ولایت [[انتقاد]] کرد و بی‌تفاوتی در برابر سرنوشت سیاسی و اجتماعی مردم را با ادعای ولایتی‌بودن در تنافی می‌دید و تأکید می‌کرد امروز اسلام در خطر است و باید مانند [[پیامبر اکرم(ص)]]، و [[امیرالمؤمنین علی(ع)]]، به میدان آمد و از [[رزمندگان|رزمندگان اسلام]] حمایت کرد. ایشان بی‌تفاوتی این افراد به [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام اسلامی]] و [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ تحمیلی]] را نه تنها دلیل غیر ولایی‌بودن آنان بلکه نشانه بی‌دیانتی آنان می‌خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۳–۲۴ و ۲۱/۲۸۱.</ref>