انجمن‌های ایالتی و ولایتی: تفاوت میان نسخه‌ها

پس از انتشار خبر تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی به پیشنهاد امام‌خمینی، جلسه‌ای برای تبادل نظر در خانه [[مرتضی حائری یزدی|مرتضی حائری]] با حضور مراجع و علما ازجمله [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] و سیدمحمد یزدی معروف به [[سیدمحمد محقق‌داماد|محقق‌داماد]]، [[سیداحمد زنجانی]]، [[میرزاهاشم آملی]] و [[عبدالنبی عراقی]] تشکیل شد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۷۲؛ فردوسی‌پور، همگام با خورشید از ایران تا ایران، ۳۵؛ فراتی، تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی از مرجعیت امام‌خمینی تا تبعید، ۴۸.</ref> امام‌خمینی در این جلسه به اهداف رژیم از این لایحه اشاره و دربارهٔ تصویب آن اعلام خطر کرد و مقابله قاطع با آن را لازم دانست،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۷۲.</ref> ولی در مجموع همه بر این تصمیم صحه گذاشتند که طی تلگرامی به محمدرضا پهلوی، مخالفت علمای اسلام را با مفاد تصویب‌نامه اعلام کنند و لغو فوری آن را بخواهند. آنان طی نامه و پیغام به علمای مرکز و شهرستان‌ها، جریان تصویب‌نامه و خطرهایی را که اسلام و ملت [[ایران]] را تهدید می‌کند، بازگو کردند و آنان را به مقابله و مبارزه با آن فرا خواندند. افزون بر موارد یادشده تصمیم گرفته شد علمای [[حوزه علمیه قم]] جلسه مشورتی به صورت هفته‌ای و در صورت لزوم چند روز یک‌بار دایر کنند تا موضع‌گیری‌ها با وحدت نظر و عمل همراه باشد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۷۲–۱۷۴؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱/۷۴–۷۵.</ref>{{سخ}}

امام‌خمینی در جلسه یادشده پیشنهاد کرد متن تلگرام‌هایی که علما به هیئت حاکمه مخابره می‌کنند، چاپ شود و در دسترس عموم قرار گیرد تا مردم از اقدامات و نظریات پیشوایان اسلامی دربارهٔ تصویب‌نامه آگاه شوند. این پیشنهاد را نخست برخی علما، به دلیل اینکه ممکن است موجب خشم و واکنش منفی دولت شود، رد کردند؛ ولی پافشاری امام‌خمینی سبب تصویب آن شد.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۷۴.</ref> امام‌خمینی برابر با توافق علما در این جلسه، تلگرامی همراه با احترام و با تعبیر «اعلیحضرت» به محمدرضا پهلوی مخابره کرد و در آن مصوبه دولت را موجب نگرانی علما و مردم دانست و از او خواست مطالب مخالف دیانت و مذهب رسمی مملکت از برنامه‌های دولتی و حزبی حذف شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۷۸؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱/۸۴.</ref> سیدمحمدرضا گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری نیز دراین‌باره پیامی به وی فرستادند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۲۶ و ۵/۱۷.</ref>{{سخ}}

به دلیل احاله مسئله به [[اسدالله علم]] توسط پهلوی، علما با [[مشورت]] یکدیگر تصمیم گرفتند به وی تلگرامی مخابره کنند و خواهان لغو لایحه ضداسلامی و مخالف قانون اساسی انجمن‌های ایالتی و ولایتی بشوند. از این‌رو [[سید محمدرضا گلپایگانی|گلپایگانی]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی|مرعشی نجفی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری|شریعتمداری]] در ۱۳۴۱/۷/۲۸ به وی تلگرام زدند و خواهان لغو لایحه شدند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۲۸–۲۹ و ۵/۱۸.</ref> امام‌خمینی نیز در همین تاریخ تلگرامی خطاب به علم فرستاد و به مصوبات دولت در زمان تعطیلی مجلسین و مشخصاً مصوبه قانون انجمن‌ها اشاره کرد و آن را مخالف [[شرع اسلام]] و صریح قانون اساسی خواند و وی را در پیشگاه خداوند و ملت مسلمان و قانون مسئول دانست و تأکید کرد این قوانین مخالف اسلام است و فقیهان اسلام و مراجع مسلمین به حرمت آن [[فتوا]] داده‌اند و می‌دهند. ایشان در پایان اخطار کرد علمای ایران و اعتاب مقدسه و سایر مسلمین، در امور مخالف با شرع ساکت نمی‌نشینند و این‌گونه قوانین رسمیت نخواهد یافت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۸۰–۸۱؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱/۸۷–۸۸.</ref> ایشان همچنین از علم خواست به [[قم]] بیاید تا حضوری ابهامات برطرف شود و مطالبی که به صلاح کشور است و در نامه نمی‌توان به آنها اشاره کرد، تذکر داده شود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۸۱.</ref> [[سیدابوالقاسم خویی]] نیز دراین‌باره تلگرامی از [[نجف]] به [[محمدرضا پهلوی]]<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۳۰.</ref> و در ۱۳۴۱/۷/۲۶ تلگرام دیگری به [[سیدمحمد بهبهانی]] از علمای شاخص تهران مخابره کرد.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۲۷.</ref> [[سیدمحسن حکیم]] نیز در ۱۳۴۱/۸/۱۴ از نجف تلگرامی به بهبهانی فرستاد.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۳۳.</ref>