۲۱٬۳۵۲
ویرایش
اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
مسئله نفس و چگونگی آن یکی از مسائل مهم فلسفی است. اندیشمندان در شناخت نفس بسیار کوشیده‌اند و کتاب‌های مستقلی در این زمینه نگاشته‌اند. [[حکما]] شناخت نفس را هم رتبه علم [[توحید (فلسفه و کلام)|توحید]] می‌شمارند و نیل به سعادت اخروی را در گرو شناخت نفس و کلید معرفت معاد می‌دانند. | مسئله نفس و چگونگی آن یکی از مسائل مهم فلسفی است. اندیشمندان در شناخت نفس بسیار کوشیده‌اند و کتاب‌های مستقلی در این زمینه نگاشته‌اند. [[حکما]] شناخت نفس را هم رتبه علم [[توحید (فلسفه و کلام)|توحید]] می‌شمارند و نیل به سعادت اخروی را در گرو شناخت نفس و کلید معرفت معاد می‌دانند. | ||
هرچند غالب حکمای پیش | هرچند غالب حکمای پیش از [[ملاصدرا]]، مبحث نفس را در بحث طبیعیات مطرح می‌کنند، اما ملاصدرا به کمک اصولی چند، مانند [[اصالت وجود]] و [[تشکیک در وجود|تشکیک]] و حرکت جوهری، آن را از طبیعیات به الهیات منتقل ساخت؛ زیرا به مباحثی، چون شناخت مبداء و معاد مرتبط می‌شود. | ||
[[امام‌خمینی]] راه رسیدن به معارف الهی، بلکه تمام حقایق را در شناخت نفس می‌داند و در مسئله نفس به دو رویکرد عقلی و نقلی توجه کرده و در انطباق احادیث با مباحث فلسفی و عرفانی بسیار کوشیده است ایشان براهین تجرد را در دو حوزه براهین عقلی و نقلی مورد بحث قرار داده است و بر تجرد عقلی و برزخی نفس تأکید | [[امام‌خمینی]] راه رسیدن به معارف الهی، بلکه تمام حقایق را در شناخت نفس می‌داند و در مسئله نفس به دو رویکرد عقلی و نقلی توجه کرده و در انطباق احادیث با مباحث فلسفی و عرفانی بسیار کوشیده است ایشان براهین تجرد را در دو حوزه براهین عقلی و نقلی مورد بحث قرار داده است و بر تجرد عقلی و برزخی نفس تأکید کرده است از جمله این براهین عبارتند از: ۱- صدور افعال نامتناهی ۲- امتناع انطباع صور معقوله در جسم ۳- درک صور کلی نفس ۴- ضعف جسم در پیری. | ||
امام خمینی به بحث حدوث و قدم نفس، حدوث جسمانی نفس، حرکت اشتدادی نفس، رابطه نفس با بدن و قوا و اتحاد نفس با عقل فعّال پرداخته است و براهین منکرین اتحاد نفس با عقل فعال را نقد کرده است. | |||
== معنای لغوی و اصطلاحی == | == معنای لغوی و اصطلاحی == | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
== حدوث جسمانی نفس == | == حدوث جسمانی نفس == | ||
بیشتر [[حکما]] پیش از ملاصدرا نفس را روحانیة الحدوث می‌دانند و برای نفس شأن جسمانیة الحدوث قائل نبودند، اما ملاصدرا در خصوص حدوث جسمانی نفس عقیده‌ای دارد که او را از سایر حکمای سابق متمایز می‌گرداند. وی روحانی‌بودن حدوث نفس را به دلیل مشکلاتی که داشت نپذیرفته است<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۸/۳۸۴–۳۸۵ و ۳۳۳–۳۳۴.</ref> و از همین‌رو [[ | بیشتر [[حکما]] پیش از ملاصدرا نفس را روحانیة الحدوث می‌دانند و برای نفس شأن جسمانیة الحدوث قائل نبودند، اما ملاصدرا در خصوص حدوث جسمانی نفس عقیده‌ای دارد که او را از سایر حکمای سابق متمایز می‌گرداند. وی روحانی‌بودن حدوث نفس را به دلیل مشکلاتی که داشت نپذیرفته است<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۸/۳۸۴–۳۸۵ و ۳۳۳–۳۳۴.</ref> و از همین‌رو [[خواجهنصیرالدین طوسی|خواجه‌نصیر]] پس از بحث دربارهٔ حدوث نفس، خواستار حل مسئله شده است؛ زیرا برای او روشن نشده که چگونه ممکن است جسمی مادی؛ مانند بدن حامل امکانِ جوهری مفارق مانند نفس باشد.<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۸/۳۹۰؛ ملاصدرا، مجموعه رسائل فلسفی، ۱۶۵–۱۶۶.</ref> ازجمله مسائل مترتب بر این نظریه، بساطت، ذومراتب بودن و نشآت مختلف نفس می‌باشد.<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۸/۳۴۳ و ۳۴۷–۳۴۶.</ref> | ||
[[امام‌خمینی]] نیز بر این باور است که قول به حدوث روحانی نفس دارای اشکالات فراوانی است و طبق براهین مسلم و قطعی یا باید از بساطت نفس دست برداشت یا از حدوث نفس.<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۳/۱۰۱.</ref> ایشان در تقریر اینکه نفس جسمانی الحدوث است<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۳/۸۰.</ref> به بیان مراتب و نشآت مختلف‌داشتن نفس می‌پردازد: | [[امام‌خمینی]] نیز بر این باور است که قول به حدوث روحانی نفس دارای اشکالات فراوانی است و طبق براهین مسلم و قطعی یا باید از بساطت نفس دست برداشت یا از حدوث نفس.<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۳/۱۰۱.</ref> ایشان در تقریر اینکه نفس جسمانی الحدوث است<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۳/۸۰.</ref> به بیان مراتب و نشآت مختلف‌داشتن نفس می‌پردازد: | ||