ستاد تبلیغات جنگ: تفاوت میان نسخه‌ها

==معنی==

در [[جنگ‌های صدر اسلام]]، دو طرف برای تقویت روحیه نیروهای خود رجز می‌خواندند <ref>منقری، وقعة صفین ، ۲۸۹ ـ ۲۹۰؛ طوسی، الامالی، ۴.</ref>. در [[جنگ احد]]، هواداران [[کفار قریش]] <ref>قمی، تفسیر القمی، ۱/۱۲۲ ـ ۱۲۶.</ref> از همداستانی دشمنان علیه مسلمانان سخن گفتند <ref>آل عمران، ۱۷۳.</ref> و مسلمانان برای جلوگیری از هجوم سپاه [[قریش]] به [[مدینه]] و نشان‌دادن کثرت سپاه خود پس از این جنگ در پانصد نقطه آتش برافروختند <ref>ابن‌سعد، طبقات الکبری، ۲/۳۸.</ref>. معبدبن‌ابی‌معبد خزاعی از مشرکان هم‌پیمان با پیامبر اکرم(ص) در دیدار با قریش از آمادگی مسلمانان برای رویارویی با آنان سخن گفت <ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایه ، ۴/۴۹ ـ ۵۰.</ref> و با این برنامه، حمله سپاه [[ابوسفیان]] به مسلمانان خنثی شد. در سال پنجم هجری در جریان [[جنگ خندق]] و محاصره مدینه، عوامل نفوذی کفار <ref>قمی، تفسیر القمی، ۲/۱۷۱ ـ ۱۸۸.</ref> برای درهم‌شکستن روحیه مسلمانان، دشمن را بزرگ جلوه می‌دادند <ref>احزاب، ۱۳.</ref>.

در دوره معاصر، در جنگ اول و دوم جهانی، دو طرف جنگ، برای پیروزی خود بر رقیبان، از موضوع تبلیغات بهره بردند <ref>مرادی و قاسم‌زاده، فرایند تدوین تم‌سازی درعملیات روانی ، ۹۹.</ref>؛ چنان‌که در اواخر [[جنگ جهانی دوم]]، با وجود ویران‌شدن شهرهای [[آلمان]] به دست متفقین، روان‌شناسان پس از انجام تحقیقاتی درباره مردم و اسرای آلمان، به این نتیجه رسیدند که [در پرتوی تبلیغات هیتلر] نزدیک به پنجاه درصد مردم و نظامیان آلمانی، با اهداف هیتلر موافق بودند <ref>منطقی، تهاجم تبلیغاتی ، ۵۳.</ref>.

در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران {{ببینید|جنگ تحمیلی}} نیز از تبلیغات استفاده شد. [[عراق]] افزون بر امکانات داخلی <ref>ویسی، مردم عراق هنوز هم می‌ترسند ، ۳۸ ـ ۳۹؛ مرادی و قاسم‌زاده، فرایند تدوین تم‌سازی درعملیات روانی ، ۱۰۷ ـ ۱۱۰.</ref>، از رسانه‌های عربی و خبرگزاری‌های بین‌المللی برای اهداف و تقویت نیروهای خود بهره می‌گرفت <ref>کریمیان و طباطبایی، تابناک.</ref>.

ایجاد اختلاف میان [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] و [[ارتش]] <ref>ادیبی سده، جنگ ایران و عراق ، ۱۱۸.</ref>، پخش [[شایعه]] برای تضعیف روحیه [[رزمندگان]] <ref>هاشمی رفسنجانی، به سوی سرنوشت، ۵۲.</ref>، ازجمله شایعه [[رحلت امام‌خمینی]] <ref>خامه‌یار، اولین‌های دفاع مقدس، ۵۲.</ref>، در شمار تبلیغات روانی دشمن بود. بسیاری از خبرگزاری‌های بزرگ جهانی، ازجمله سیستم تبلیغاتی [[امریکا]] عمدتاً به نفع عراق موضع‌گیری می‌کردند <ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۳۶.</ref>. گروه‌های [[ضد انقلاب]]، مانند [[سازمان خلق عرب]] و [[سازمان مجاهدین خلق]] در داخل کشور، برای تضعیف روحیه رزمندگان ایرانی در این ماجرا با عراق هم‌صدا بودند <ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۱۱۳ ـ ۱۱۵؛ خامه‌یار، اولین‌های دفاع مقدس، ۲۳۹ ـ ۲۴۰.</ref> {{ببینید|خلق عرب؛ سازمان مجاهدین خلق ایران}}. ایران نیز تلاش داشت حقانیت خود و تجاوزگری رژیم عراق را به دنیا نشان دهد؛ اما به‌سبب پراکندگی نهادهای تبلیغی در اوایل جنگ، موفقیت چندانی کسب نکرد؛ از این‌رو ضرورت هماهنگی میان نهادهای مرتبط از سوی مسئولان ارشد شورای عالی دفاع احساس و سبب شد ستاد تبلیغات جنگ تأسیس شود.

پس از حمله عراق به ایران (۳۱ [[شهریور]] ۱۳۵۹)، در سال نخست جنگ، تمرکز مسئولان نظام اسلامی ایران و مردم بر چگونگی دفاع از کشور بود و به شیوه اطلاع‌رسانی و هماهنگی اخبار جنگ کمتر فکر می‌شد و ارتش و سپاه هر کدام به شکل جداگانه اخبار جنگ را منتشر می‌کردند <ref>کریمیان و طباطبایی، تابناک.</ref>. نهاد‌های تبلیغی دیگری، ازجمله واحد تبلیغات جبهه و جنگ قرارگاه‌ها، شورای هماهنگی تبلیغات <ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۳۳ ـ ۲۳۴.</ref>، [[جهاد سازندگی]] <ref>جهاد، ارگان جهاد سازندگی ، ۶۷/۳۵.</ref>، دفتر تبلیغات اسلامی {{ببینید|دفترتبلیغات اسلامی}} و [[ائمه جمعه]] نیز به فعالیت مشغول بودند؛ ولی بر اساس [[حکم امام‌خمینی]]، کلیه بیانیه‌ها و نوشته‌ها و اطلاع‌رسانی جنگ به شورای عالی دفاع واگذار شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۶۳ ـ ۲۶۴.</ref> {{ببینید|شورای عالی دفاع ملی}}. این نهاد در صدد ساماندهی تبلیغات جنگ برآمد و با توجه به پیش‌قدمی و آمادگی و انسجام خبرگزاری پارس، وظیفه تدوین و پخش اخبار جنگ به آن واگذار شد <ref>هوشنگی، گفتگو، ۸ ـ ۹؛ قاسم‌پور، ستاد تبلیغات جنگ ، ۱۶۲ ـ ۱۶۳.</ref>.

در جلسه ۲۵ [[اردیبهشت]] ۱۳۶۰ شورای عالی دفاع ملی، مقرر شد ستاد تبلیغات شورای عالی دفاع، از آن پس با عنوان ستاد تبلیغات جنگ در ارتباط با دفتر فرماندهی کل قوا در [[نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران]]، کار خود را ادامه دهد <ref>جمهوری اسلامی، ۲۷/۲/۱۳۶۰، ۲.</ref>. ریاست ستاد به پیشنهاد [[سیدعلی خامنه‌ای]] از اعضای شورای عالی دفاع، بر عهده [[سیدکمال خرازی]] <ref>خرازی، سیدصادق، اطلاعات.</ref> و معاونت آن بر عهده حمید هوشنگی <ref>هوشنگی، گفتگو، ۸.</ref> گذاشته شد. رئیس ستاد در جلسات شورای عالی دفاع شرکت می‌کرد <ref>هاشمی رفسنجانی، به سوی سرنوشت، ۵۲؛ خرازی، سیدکمال، تابناک.</ref>.

[[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]]، [[ارتش]]، [[صدا و سیما]]، [[وزارت خارجه]]، [[وزارت ارشاد]]، [[خبرگزاری جمهوری اسلامی]] <ref>خرازی، سیدکمال، تابناک.</ref>، شورای عالی تبلیغات اسلامی، [[جهاد سازندگی]]، [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه (قم)]]، معاونت وزارت کشور و بعدها معاونت وزارت اطلاعات، اعضای اصلی این ستاد بودند <ref>خرازی، سیدصادق، اطلاعات.</ref> و [[سازمان تبلیغات اسلامی]] در تنظیم محورهای تبلیغی، با ستاد هماهنگی می‌کرد <ref>خرازی، سیدصادق، اطلاعات .</ref>. ستاد کمیته‌هایی، ازجمله کمیته جنگ روانی <ref>هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست، ۴۹۵؛ نایینی، راهبردها و محور عملیات روانی جمهوری اسلامی در جنگ تحمیلی ، ۳۰۱.</ref>، شورای اخبار جنگ <ref>روغنی‌ها، مصاحبه، ۱۴.</ref> و مرکز اسناد تبلیغات جنگ <ref>داودی، همشهری.</ref> داشت. جلسه سردبیران مطبوعات از جلسات تابعه ستاد بود و افزون بر معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، مدیر واحد مرکزی خبر و مدیر اخبار [[رادیو]] و [[تلویزیون]] و نمایندگانی از روزنامه‌های مطرح کشور در آن شرکت می‌کردند <ref>هوشنگی، گفتگو، ۸.</ref>. مسئولیت نهایی پخش اخبار جنگ به حمید هوشنگی، گفتگو، هادی نژادحسینیان، احمد عزیزی و برخی افراد دیگر واگذار شد <ref>هوشنگی، گفتگو، ۸.</ref>.

اخبار به صورت یک بسته‌ خبری در اختیار اتاق اخبار قرار می‌گرفت و هر روز خبرها میان مطبوعات توزیع می‌شد <ref>خرازی، سیدصادق، جماران.</ref>. تولید محصولات هنری، مانند ادبیات منظوم، موسیقی (مارش نظامی) و سینمای دفاع مقدس با انگیزه جنگی، از اولویت‌های ستاد بود <ref>درویشی، جنگ ایران و عراق، ۲۴۹.</ref>. پخش اخبار مهم و حساس، مانند خبر صدور اعلامیه در مقابل تهدید امریکایی‌ها در جریان درگیری ایران و امریکا در [[مهر]] ۱۳۶۶ با مشورت مسئولان انجام می‌گرفت <ref>هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست، ۳۱۵.</ref>. پس از واگذاری جانشینی فرماندهی کل نیروهای مسلّح از سوی امام‌خمینی به [[هاشمی رفسنجانی]] در سال ۱۳۶۷ <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۵۶ ـ ۵۷.</ref>، ستاد به صورت روزانه با فرماندهی جنگ در ارتباط بود و به‌ویژه در زمینه اخبار جنگ، با وی مشورت می‌کرد <ref>خرازی، سیدکمال، تابناک.</ref>.

ستاد تبلیغات افزون بر گردآوری اخبار و اطلاعات از طریق فرماندهان جنگ و خبرنگاران مقیم در منطقه، ایجاد هماهنگی تبلیغی میان نیروهای مسلح اعم از سپاه و ارتش و دستگاه‌های اطلاع‌رسانی و تبلیعی مانند [[صدا و سیما]]، روزنامه‌ها و وزارت خارجه را بر عهده داشت <ref>کریمان و طباطبایی، تابناک.</ref>؛ همچنین وظیفه انتشار و نظارت دقیق بر اخبار در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون داخلی، جمع‌آوری اطلاعات و اخبار سری از عملیات‌های داخلی و برون‌مرزی از طریق تهیه فیلم و عکس، جمع‌آوری اسناد موجود جنگ، تهیه و ارسال اخبار و عکس برای دفترهای خبرگزاری پارس (خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران) و [[سفارتخانه‌های ایران]] در خارج از کشور، دعوت از خبرنگاران رسانه‌های مهم دنیا برای حضور در عملیات‌های مهم جنگی و ساماندهی آنان، تشویق مردم برای حضور در جبهه‌های جنگ با بهره‌گیری روش‌های گوناگون تبلیغاتی بر عهده این ستاد بود <ref>خرازی، سیدکمال، تابناک.</ref>. ستاد تبلیغات جنگ در ۲۵/۲/۱۳۶۰، طی اطلاعیه‌ای با تأکید بر لزوم هماهنگی اطلاعات و تبلیغات مربوط به [[جنگ]] و ضرورت آگاهی مردم از واقعیات جنگ از همه نهادها و سازمان‌ها درخواست کرد با این ستاد همکاری کنند و تأکید کرد همه اخبار و مسائل مربوط به جنگ باید از طریق این ستاد پخش شود <ref>جمهوری اسلامی، ۲۷/۲/۱۳۶۰، ۲.</ref>. هدف تبلیغات در درجه نخست، تقویت روحیه و بسیج مردم برای حضور در جبهه‌ها، اطلاع مردم از واقعیت‌های جنگ، بازتاب مظلومیت مردم ایران و افشای جنایات دشمن در رسانه‌های خارجی و دفاع از حقوق ملت ایران در مجامع بین‌المللی بود <ref>خرازی، سیدکمال، تابناک.</ref>.

امام‌خمینی در [[شهریور]] ۱۳۶۲، در جمع اعضای کمیته برگزاری مراسم سالگرد جنگ‏، ازجمله اعضای ستاد تبلیغات، با اشاره به جنایات بسیار [[صدام حسین]] به‌ویژه خسارت‌های روحی و مصیبت‌های واردشده برخانواده [[شهدا]]، آنان را به این نکته متوجه ساخت که [[ابرقدرت‌ها]] با همه توان در صدد نگه‌داشتن صدام حسین در مسند قدرت‌اند و با اشاره به جنایت‌های رژیم عراق در تبعید و کشتار علمای عراق، یادآور شد جنایت‌های جنگی وی را باید در حد توان به مردم جهان نشان داد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۳۰ ـ ۱۳۱.</ref>. ایشان جنگ را به سبب بعد تبلیغاتی و معرفی اسلام به جهان، دارای برکت و عامل شناخت دوستان و دشمنان اسلام به مردم جهان خواند و دوباره از حاضران خواست [[جنایت‌های رژیم عراق]] و پشتیبانان جنایتکار وی را برای ثبت در تاریخ منعکس سازند و نیز از آنان خواست به قدرت‌های پشتیبان رژیم عراق ازجمله [[امریکا]] و [[فرانسه]] هشدار دهند در صورت ادامه کمک به وی دست آنان از نفت کوتاه خواهد شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۳۱.</ref>. ایشان در آستانه [[هفته جنگ]] در سال ۱۳۶۲، تأکید کرد برای مقابله با صدام که از پشتیبانی همه قدرت‌های جهانی برخوردار است، باید با استفاده از تبلیغات، ملت عراق را بیدار کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۳۷.</ref>.

تبلیغات در [[جنگ]]، از عوامل مهم و تأثیرگذار در پیروزی و شکست است و تأثیربخشی آن سبب شده در جهان کنونی، جنگ روانی و تبلیغاتی یکی از چهار عنصر اصلی قدرت تعریف شود که در دوران جنگ و نیز [[صلح]] برای پشتیبانی از سیاست‌ها و افزایش احتمال پیروزی به کار گرفته می‌شود <ref>مصطفوی و دیگران، کلیات و مفاهیم جنگ روانی، ۲۸.</ref>.

امام‌خمینی، تبلیغات را موضوعی پراهمیت و حساس شمرده، بر آن است دنیا بر اساس تبلیغات حرکت می‌کند و آن قدری که دشمنان (اسلام و ایران) از حربه تبلیغات استفاده می‌کنند، از طریق دیگری استفاده نمی‏‌کنند. مسئولان کشور نیز باید به این مسئله اهمیت داده، از آن بیشتر و بهتر استفاده کنند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۴۳.</ref>. تبلیغات جنگی و ساماندهی آن برای امام‌خمینی، بسیار بااهمیت بود. ایشان سلاح تبلیغات، را برنده‌‏تر از کاربرد سلاح در میدان‌های جنگ می‌دانست و با اشاره به ضعف تبلیغات ایران به‌ویژه در حوزه تبلیغات جنگ، تأکید می‌کرد باید روحیه [[رزمندگان]] را با تبلیغات درست تقویت کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۱۳ ـ ۱۱۴.</ref>.

ستاد تبلیغات جنگ با [[امام‌خمینی]] در ارتباط بود و در مواقع حساس اخبار جنگی لحظه به لحظه به ایشان، [[سیدعلی خامنه‌ای]] و [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] و دیگر مسئولان منتقل می‌شد <ref>خرازی، سیدصادق، مدیریت ارتباطات، ۲۹.</ref>. سیدکمال خرازی، به صورت متناوب، امام‌خمینی را در جریان امور جنگ قرار می‌داد <ref>خرازی، سیدصادق، مدیریت ارتباطات، ۲۹؛ خرازی، سیدصادق، جماران.</ref> و نیز همه‌ساله پیش از برگزاری [[هفته دفاع مقدس]]، امام‌خمینی رهنمودهایی درباره شیوه تبلیغات در جنگ را برای دست‌اندرکاران ستاد تبلیغات جنگ بیان می‌کرد و به اعضای ستاد و دیگر مخاطبان روحیه می‌داد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۱۳ ـ ۱۱۴.</ref>. نوع کلمات و [[سخنرانی‌ها|سخنرانی‌های]] ایشان که معمولاً با مفاهیم معنوی همراه بود <ref>نایینی، راهبردها و محور عملیات روانی جمهوری اسلامی در جنگ تحمیلی ، ۳۰۶.</ref>، در جهت‌گیری مردم به جنگ مؤثر بود <ref>خرازی، سیدکمال، تابناک.</ref>.

امام‌خمینی با اشاره به حمایت‌های قدرت‌های جهانی از [[رژیم عراق]] در جنگ، با تأکید بر ضرورت آگاه‌کردن مردم جهان از اهداف [[حزب بعث]]، یادآور شد در صورت تبلیغ دست‌اندرکاران [امور جنگ] درباره حمله عراق به ایران و جنایات رژیم عراق در حق مسلمانان، شرایط جهانی و موضع‌گیری‌های دولت‌ها در خصوص ایران متفاوت می‌شد. ایشان تبلیغات [[جمهوری اسلامی ایران]] درباره مواضع صادقانه خود را ضعیف می‌‌دانست و بر این باور بود که رژیم عراق با اعزام گروه‌های تبلیغی به کشورهای اسلامی و وارونه جلوه‌دادن ماجرای جنگ در جهان، ایران را شروع‌کننده جنگ معرفی کرد و مسئولان ایران نتوانستند واقعیت‌ها را چنان‌که هست به دنیا نشان دهند و با وجود روشن‌بودن تجاوز و حمله غافلگیرانه عراق به ایران، متجاوزبودن وی را به دنیا ثابت کنند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۶ ـ ۵۷.</ref>. ایشان در [[شهریور]] ۱۳۶۱، با امیددادن به پیروزی نزدیک مدافعان ایرانی بر متجاوزان بعثی، ‏لازم شمرد عموم مردم به‌ویژه [[دولت‌مردان]]، ‎‏[[گویندگان]]، [[نویسندگان]]، [[شاعران]] و [[هنرمندان]]، از نیروهای فداکار [نظامی] قدردانی کنند، و ضمن بیان مراحل پیروزی‏ حماسه‌آفرینان، پیامدهای مقاومت را با گفتار و نوشتار و کردار خود در هفته جنگ در معرض نمایش‎‏ گذارند. ایشان از مردم خواست به شکرانه پیروزی اسلام، حضور خود را در ‎‏صحنه جنگ اثبات کنند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۵۲۰ ـ ۵۲۱.</ref>.

===جنگ روانی علیه نیروهای دشمن===

عملیات روانی به سبب نشانه‌رفتن عقل، عقاید و روان رزمنده، مؤثرترین نوع تبلیغات است <ref>مرادی و قاسم‌زاده، فرایند تدوین تم‌سازی درعملیات روانی ، ۹۴ و ۱۰۳.</ref>. در [[دفاع مقدس]] با استفاده از فرستنده‌های رادیویی، بلندگو و نشر اعلامیه، در صحنه‌های جنگ برابر نیروی‌های دشمن، تبلیغ می‌شد <ref>نایینی، راهبردها و محور عملیات روانی جمهوری اسلامی در جنگ تحمیلی ، ۳۰۲.</ref>. پخش [[پیام‌های امام‌خمینی]] در مواردی موجب پیوستن افرادی از ارتش عراق به لشکر [[جمهوری اسلامی ایران]] شد <ref>خامه‌یار، اولین‌های دفاع مقدس، ۲۲۵.</ref>. ستاد تبلیغات توطئه‌های دشمن علیه جمهوری اسلامی را نیز خنثی می‌کرد؛ ازجمله در مورد وارونه جلوه‌دادن ماجرای حمله اسرای بعثی به اسرای تواب در اردوگاه [[گرگان]] <ref>کیهان، روزنامه، شماره، ۲۰۹۳۳، ۹/۹/۱۳۹۳ش.</ref>. پس از آزادی بستان نیز عراق سعی کرد با تبلیغات منفی، شکست خود را پیروزی و پیروزی رزمندگان اسلام را شکست جلوه دهد تا آثار پیروزی را از میان ببرد <ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۳۹۶.</ref> که ستاد با پخش مستندات پیروزی، توطئه دشمن را از میان برد <ref>هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران، ۳۹۱.</ref>. عراقی‌ها با تطمیع فیلمساز ایتالیایی فیلمی با نام «شیرین و وحشی» با هدف نشان‌دادن بدرفتاری ایرانیان با اسرا ساختند. متخصصان ستاد تبلیغات جنگ با تحلیل اجزای فیلم و مصاحبه با اسیری که در فیلم ادعا شده بود تکه‌تکه شده است، ساختگی‌بودن آن را روشن و علیه فیلم‌ساز در دادگاه اقامه دعوا کرد <ref>خرازی، سیدکمال، تابناک.</ref>.

در حوزه تبلیغات خارجی نیز تلاش شد خبرنگاران خارجی با حضور در جبهه‌های جنگ، گزارش تهیه کنند <ref>روغنی‌ها، مصاحبه، ۱۴؛ هاشمی رفسنجانی، به سوی سرنوشت، ۳۳ ـ ۳۴؛ جهاد ۲۴/۱۴.</ref>؛ ازجمله در [[عملیات فتح‌المبین]] <ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۹ ـ ۱۰.</ref>، در عملیات قادر <ref>هاشمی رفسنجانی، امید و دلواپسی، ۲۴۶.</ref> و در عملیات نصر ۷ <ref>جمهوری اسلامی، ۲۰/۵/۶۶، ۲.</ref>. بهره‌گیری از گزارش کارشناسان سازمان ملل در استفاده دشمن از سلاح شیمیایی و گزارش خبرنگاران خارجی از منطقه عملیاتی، آثار مثبتی داشت و رسانه‌های گروهی منطقه و بین‌المللی پس از انتشار گزارش سازمان ملل در استفاده عراق از [[سلاح شیمیایی]] در جنگ، آن را پوشش دادند <ref>خامه‌یار، اولین‌های دفاع مقدس، ۱۳۷ ـ ۱۳۹ و ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ جمهوری اسلامی، ۷/۲/۱۳۶۴، ۲.</ref>. ستاد در سال ۱۳۶۲، خبرنگاران را برای مشاهده جنایت‌های موشکی رژیم بعثی عراق به دزفول برد <ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، ۵۰.</ref>.

فضای جنگ، خبرنگاران بیگانه را تحت تأثیر قرار می‌داد و در لابه‌لای گزارش‌ها اخباری به سود ایران بازتاب می‌یافت <ref>خرازی، سیدکمال، تابناک.</ref>؛ از این‌رو وضع تبلیغات ایران در جنگ به‌ویژه در خصوص به‌کارگیری سلاح شیمیایی از سوی عراق، خوب گزارش شده است <ref>هاشمی رفسنجانی، به سوی سرنوشت، ۴۳.</ref>؛ همچنین ستاد تبلیغات جنگ، اطلاعات موجود در نشریات جهان درباره جنگ را گرد‌آوری و ترجمه می‌کرد و در مرکز اسناد، بخشی را با عنوان «بانک اطلاعات» به وجود آورد <ref>داودی، همشهری.</ref>. اعزام مجروحان شیمیایی برای درمان به کشورهایی چون [[آلمان]] و [[انگلیس]]، علاوه بر درمان <ref>جمهوری اسلامی، ۲۵/۱/۱۳۶۴/۲؛ ۱۴/۲/۱۳۶۴، ۲.</ref>، به سبب تبلیغاتی نیز مؤثر بود <ref>خرازی، سیدکمال، تابناک؛ روغنی‌ها، مصاحبه، ۱۴.</ref>. رژیم عراق در [[عملیات خیبر]] از سلاح شیمیایی استفاده کرد و با اعزام مجروحان ایرانی بمب‌های شیمیایی به [[اروپا]]، محافل غربی به جنایات این رژیم توجه نشان دادند <ref>هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش، ۵۲۷.</ref>.

مأموریت و ساختار ستاد تبلیغات جنگ پس از پذیرش [[قطعنامه ۵۹۸]] شورای امنیت تغییر کرد و به معاونت فرهنگی ستاد فرماندهی کل قوا منتقل شد و ریاست آن به عهده [[سیدمحمد خاتمی]] وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته شد <ref>خرازی، سیدکمال، اطلاعات؛ صفار هرندی، ۸.</ref>.

==پانویس==

==منابع==

* جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۵/۱/۱۳۶۴.

* جمهوری اسلامی، روزنامه، ۷/۲/۱۳۶۴.

* جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۴/۲/۱۳۶۴.

* جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۱/۱/۱۳۶۵ و ۲۰/۵/۱۳۶۶ش.

* جهاد، مجله، ارگان جهاد سازندگی، شماره ویژه، گزارشی از فعالیت های پشتیبانی جنگ جهاد در هفته جنگ، آبان ۱۳۶۴ش.

* ویسی، مراد، مردم عراق هنوز هم می‌ترسند (رسانه های جمعی عراق پس از رژیم بعث)، مجله سوره اندیشه، شماره ۳۱، ۱۳۸۶ش.

* هاشمی رفسنجانی‌، اکبر، کارنامه‌ و خاطرات‌، سال ۱۳۶۰‌، عبور از بحران‌، به اهتمام یاسر هاشمی، تهران، دفتر نشر معارف‌ انقلاب، چاپ‌ششم، ۱۳۷۸ش.

* هاشمی رفسنجانی‌، اکبر، کارنامه و خاطرات، سال ۱۳۶۱، پس از بحران، به اهتمام فاطمه هاشمی، تهران، دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.

* هاشمی رفسنجانی‌، اکبر، کارنامه و خاطرات، سال ۱۳۶۲، آرامش و چالش، به کوشش مهدی هاشمی، تهران، دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.

* هاشمی رفسنجانی‌، اکبر، کارنامه و خاطرات، سال ۱۳۶۳، به سوی سرنوشت، به کوشش محسن هاشمی، تهران، دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.

* هاشمی رفسنجانی‌، اکبر، کارنامه و خاطرات، سال ۱۳۶۴، امید و دلواپسی، به اهتمام سارا لاهوتی، تهران، دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.

* هاشمی رفسنجانی‌، اکبر، کارنامه و خاطرات، سال ۱۳۶۶، دفاع و سیاست، به کوشش علیرضا هاشمی، تهران، دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.

==پیوند به بیرون==

سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/10006/176/ ستاد تبلیغات جنگ]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۱۷۶-۱۸۴.