سیدهادی خسروشاهی: تفاوت میان نسخه‌ها

| تصویر            =سیدهادی خسروشاهی.jpg

| استادان          =[[امام‌خمینی]]، [[سیدکاظم شریعتمداری]]، و...

| محل تحصیل        =تبریز و قم

| وبگاه رسمی        =https://www.rahe-hadi.ir/fa

سیدهادی خسروشاهی در سال ۱۳۱۷ش در تبریز و در خانواده‌ای با پیشینه درخشان علمی به دنیا آمد. پدرش سیدمرتضی خسروشاهی از عالمان برجسته و بنام آذربایجان و تبریز بود که پس از سال‌ها تحصیل در عراق و [[حوزه علمیه نجف]] و رسیدن به [[اجتهاد|مقام اجتهاد]] و انتشار رساله عملیه، در تبریز مقیم شده و به ارشاد مردم و تدریس دروس عالی حوزوی مشغول بود. جدش سیداحمد خسروشاهی نیز از عالمان برجسته نجف بود و در جریان انقلاب مشروطه و به‌ویژه در انتقال پیام‌های مراجع تقلید نجف به ایران سهم داشت. سیداحمد خسروشاهی همچنین تقریرات پدرش را از بحث التعادل و التراجیح شیخ مرتضی انصاری منتشر کرده بود و علاوه بر آن، رسالاتی در فقه و اصول از او انتشار یافته است .<ref>واعظ خیابانی، علمای معاصرین، ص۳۵۳ـ۳۵۴.</ref> برادر بزرگ‌تر سیدهادی خسروشاهی هم‌نام جدش بود و در دوره زعامت [[عبدالکریم حائری یزدی|آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] بر [[حوزه علمیه قم]]، از معاریف حوزه به شمار می‌رفت و سپس با اقامت در تبریز، از روحانیان برجسته آن سامان شد و نقشی محوری در [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]] در آن شهر ایفا کرد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۳۰۸؛ خسروشاهی، ۱۳۹۲، ص۱۴.</ref>

سیدهادی خسروشاهی در کودکی پدرش را از دست داد و زیر نظر برادرانش تربیت شد. او پس از پایان دوران ابتدایی در تبریز، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در تبریز خواند.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۳۵۸.</ref> خسروشاهی در سال ۱۳۳۲ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی [[قم]] شد و دروس سطح را در آن حوزه و نزد استادان آنجا خواند. آنگاه مدت چند ماه در درس خارج فقه [[سیدحسین بروجردی|آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی]] شرکت جست. با استناد به این گزارش می‌توان گفت که وی از اواخر سال ۱۳۳۹ش به درس خارج فقه و اصول مشغول شد و از همان تاریخ در درس‌های خارج آیات [[امام‌خمینی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] شرکت کرد و از آن دو مرجع و همچنین آیات [[سیدابوالقاسم خویی|سیدابوالقاسم موسوی خویی]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی|سیدشهاب‌الدین نجفی مرعشی]]، [[سیدمحمدهادی میلانی|سیدمحمدهادی حسینی میلانی]]، سیدمحمدصادق حسینی روحانی شریعتمداری، شیخ آقابزرگ تهرانی، [[مرتضی حائری یزدی|شیخ مرتضی حائری]]، سیداحمد حسینی زنجانی، [[عبدالجواد جبل‌عاملی|میرزا عبدالجواد جبل‌عاملی]] و [[میرزا ابوالفضل زاهدی قمی]] اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه و همچنین روایات دریافت کرد .<ref>خسروشاهی، اجازات، ص۱۲-۳۰.</ref>

سیدهادی خسروشاهی فعالیت‌های سیاسی را از سال ۱۳۳۲ش پس از آشنایی نزدیک با [[سیدابوالقاسم کاشانی|آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی]]، [[سیدمحمود طالقانی]] و شهید نواب صفوی که از روحانیان سیاسی فعال در آن زمانه بودند آغاز کرد.<ref>خاطرات قیام ۱۵ خرداد، ص۱۸.</ref> او ازجمله ارادتمندان و پیروان [[سیدمجتبی نواب صفوی]] رهبر [[جمعیت فدائیان اسلام]] بود و تلاش زیادی در معرفی اندیشه‌ها و آرای او داشت. با آغاز [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]] به رهبری [[امام‌خمینی]] در سال ۱۳۴۱ش مبارزات خود را ادامه داد و در جریان انجمن‌های ایالتی و ولایتی از سوی امام‌خمینی مأمور ابلاغ فرمان ایشان به علمای آذربایجان شد. او با همین هدف به شهرهایی چون خوی، ارومیه، مرند و… سفر کرد و روحانیان آن شهرها را در جریان فرمان امام‌خمینی درباره مبارزه علیه تصویب‌نامه‌های فوق قرار داد. پس از آن تلگرافاتی را همراه با روحانیان مبارز آذربایجان تهیه و به امام‌خمینی و دیگر مراجع تقلید در مخالفت با [[انجمن‌های ایالتی و ولایتی|تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] ارسال می‌کرد.<ref>خاطرات قیام ۱۵ خرداد، ص۲۲.</ref> در جریان چهلمین روز رحلت آیت‌الله‌العظمی بروجردی، وقتی جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های تهران برای تسلیت و شرکت در مراسم فوق به قم رفتند، در مراسم استقبال از دانشجویان شرکت داشت.<ref>خاطرات قیام ۱۵ خرداد، ص۲۷.</ref> خسروشاهی در [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲]] در شهر قم حضور داشت و در تظاهرات مردم آن شهر حضور یافت.<ref>خاطرات قیام ۱۵ خرداد، ص۴۶.</ref> یکی از اقدامات روحانیان مبارز سراسر کشور در اعتراض به [[دستگیری امام‌خمینی]]، مهاجرت به تهران و تحصن در آن شهر بود و سیدهادی خسروشاهی هم ازجمله روحانیانی بود که در تهران در تحصن روحانیان مبارز سراسر کشور حضور داشت.<ref>خاطرات قیام ۱۵ خرداد، ص۴۷.</ref> پس از آزادی امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۳، در ابلاغ پیام‌های ایشان به روحانیان آذربایجان می‌کوشید و به همین سبب در همان سال دستگیر و زندانی شد. دستگیری او واکنش روحانیان تبریز را در پی داشت و پس از وساطت عبدالله مجتهدی آزاد شد.<ref>خاطرات قیام ۱۵ خرداد، ص۵۰.</ref> پس از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] به مبارزات خود تداوم داد و پس از ترور [[حسنعلی منصور]] در بهمن ۱۳۴۳ دستگیر و بازجویی شد.<ref>خاطرات قیام ۱۵ خرداد، ص۶۰.</ref> همچنین ازجمله افرادی بود که در شکل‌گیری تحصن طلاب و روحانیان علیه [[حکومت پهلوی]] و در اعتراض به تبعید امام‌خمینی در ۸ اسفند ۱۳۴۳ در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) نقش داشت.<ref> آیت‌الله‌العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۴۶۲-۴۶۳.</ref> خسروشاهی به سبب این فعالیت‌ها بارها توسط [[ساواک]] تحت نظر قرار گرفت و در نهایت در ۱۳۵۷ دستگیر و به انارک نائین تبعید شد.<ref>یاران امام…، ص۱۰۸ .</ref>

سیدهادی خسروشاهی ازجمله عالمانی بود که در کنار مبارزه عملی با حکومت پهلوی، به فعالیت‌های علمی نیز می‌پرداخت. او ازجمله روحانیانی بود که با تأسیس [[دارالتبلیغ اسلامی]] توسط [[سیدکاظم شریعتمداری|آیت‌الله شریعتمداری]]، به تدریس در آنجا پرداخت و با آن مؤسسه علمی و تبلیغی همکاری می‌کرد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۳۱۰.</ref> سپس در تأسیس برخی نشریات مذهبی نقش داشت و با تألیف مقالات در نشریات مختلف به فعالیت‌های فکری هم می‌پرداخت. ازجمله می‌توان به مقالات او در نشریات مکتب اسلام، مکتب تشیع، معارف جعفری، راه حق، ندای حق، وظیفه، مجموعه حکمت، نور دانش، آیین اسلام، مسلمین، آستان قدس، نسل نو، نسل جوان، استوار، پیکار اندیشه، مهد آزادی و... اشاره کرد که بالغ بر صد مقاله در آن نشریات منتشر کرد. او در سال ۱۳۵۲ش «مرکز بررسی‌های اسلامی قم» را تأسیس و آن را به یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های علمی حوزه علمیه قم تبدیل کرد.

خسروشاهی پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] از بانیان [[حزب جمهوری خلق مسلمان|حزب خلق مسلمان]] بود. وی به پیشنهاد آیت‌ﷲ شریعتمداری به همراه شیخ غلامرضا گلسرخی در قم به نزد [[امام‌خمینی]] رفت و موضوع تأسیس حزب را با ایشان در میان گذاشت. تشکیل حزب به عهده خسروشاهی افتاد و او مرامنامه حزب را نوشت و آن را با عبارت «ما چه می‌خواهیم» منتشر کرد؛ در این متن آمده بود که «تجربه‌های گذشته نهضت اسلامی در ایران و همه [[جهان اسلام]]، به‌ویژه از دوران سیدجمال‌الدین اسدآبادی تا به امروز به‌خوبی نشان داده است که عامل اصلی شکست نهضت‌های مسلمانان، همواره فقدان تشکیلات، سازمان‌دهی و رهبری جمعی بوده است؛ بنابراین، به وجود آوردن تشکیلاتی که متناسب با روح انقلاب اسلامی معاصر ایران باشد، برای همه کسانی که احساس مسئولیت می‌کردند و می‌کنند، یک وظیفه عینی بوده و هست و ما به نوبه خود در کنار دیگر احزاب اسلامی برادر، به انجام این رسالت تاریخی و وظیفه عینی برخاستیم و با تأسیس حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان ایران می‌خواهیم افراد و گروه‌هایی را که می‌توانیم جذب کنیم و سازمان دهیم، گرد هم آوریم». حزب خلق مسلمان اما نتوانست به فعالیت خود ادامه دهد و خسروشاهی بعدها کتابی را در خصوص این حزب نوشت و ماجرا را توضیح داد.<ref>«[https://www.iscq.ir/%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85-%d9%88-%d9%81%d8%aa%d9%86%d9%87-%d8%ae%d9%84%d9%82-%d9%85%d8%b3%d9%84%d9%85%d8%a7%d9%86-%d9%82%d8%b3%d9%85%d8%aa-%d8%a7%d9%88%d9%84/ امام و فتنه خلق مسلمان-۱]»، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز بررسی‌های اسلامی؛ «[https://mobahesat.ir/22690 نگاهی به زندگی و زمانه: سیدهادی خسروشاهی عطشانِ بحرِ تحقیق]»، مباحثات.</ref>

خسروشاهی پس از آن به نمایندگی از امام‌خمینی در وزارت ارشاد ملی (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) در قسمت مطبوعات و تبلیغات داخلی و خارجی و دایره روابط بین‌المللی اسلامی منصوب شد.<ref>خسروشاهی، اجازات، ص۳۱.</ref> سپس به سمت سفیر ایران در واتیکان منصوب و راهی ایتالیا شد. او در مدت ۵ سال اقامت در واتیکان، علاوه بر چاپ و نشر ترجمه [[قرآن|قرآن مجید]] و [[نهج‌البلاغه]] به زبان ایتالیایی و نشر ماهنامه‌ای به نام جهان نو به ایتالیایی، بالغ بر ده‌ها کتاب به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی، ایتالیایی و فرانسوی منتشر کرد. سپس مرکز فرهنگی اسلامی اروپا را در رم تأسیس کرد و دو ماهنامه به انگلیسی به نام‌های انکوائری و امریکن ایونتس و مجله‌ای هفتگی به زبان عربی با عنوان العالم را با همکاری وزارت ارشاد اسلامی در لندن انتشار داد. خسروشاهی سپس به سمت نمایندگی سیاسی ایران در مصر منصوب شد و مدت سه سال در آن سمت بود. در آنجا علاوه بر وظایف سیاسی، با حضور در محافل علمی ـ سیاسی و سخنرانی و مصاحبه تلویزیونی و مطبوعاتی، به بحث درباره انقلاب اسلامی و جریان‌های فکری در اسلام می‌پرداخت و در این زمینه دیدارهایی با ده‌ها شخصیت سیاسی و مذهبی ازجمله شیخ الازهر و مقامات علمی ـ سیاسی مصر داشت. در کنار این فعالیت‌ها، از انتشار آثار علمی به زبان‌های عربی و فارسی هم غافل نبود و بالغ بر ۵۰ جلد کتاب و نشریه در آن کشور درباره انقلاب اسلامی ایران، تشیع و اهل‌بیت همچون نهج‌البلاغه با مقدمه استاد و شرح شیخ محمد عبده، اهل‌البیت فی مصر، صحیفه سجادیه، حقیقة علاقة عبدالناصر بالثورة الاسلامیة فی ایران، عبدالله‌بن‌سبا بین الواقع و الخیال، ادعیة اهل البیت، الامام علی بن ابیطالب، الامام الحسین، الامام جعفر الصادق و الطریق الی مذهب آل البیت و عقیدتنا انتشار داد که همه همسو با سیاست تقریب بین المذاهب جمهوری اسلامی ایران بود.

سیدهادی خسروشاهی در ۸ اسفند ۱۳۹۸ براثر ابتلا به ویروس کرونا در تهران درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط علی‌اکبر مهدی‌پور در قبرستان بهشت معصومه(س) قم به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: استاد سیدهادی خسروشاهی»، ص۲۶۳.</ref> او وصیت کرده بود پیکرش در کتابخانه مرکز بررسی‌های اسلامی پریسان قم که خودش تاسیس کرده بود به خاک سپرده شود ولی به سبب بیماری کرونا و تشریفات خاص خاکسپاری بیماران کرونایی، در سال ۱۴۰۱ و بر اساس وصیت نامه‌اش پیکر او به پریسان منتقل شد و کتابخانه فوق به خاک سپرده شد.

* «[https://www.iscq.ir/%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85-%d9%88-%d9%81%d8%aa%d9%86%d9%87-%d8%ae%d9%84%d9%82-%d9%85%d8%b3%d9%84%d9%85%d8%a7%d9%86-%d9%82%d8%b3%d9%85%d8%aa-%d8%a7%d9%88%d9%84/ امام و فتنه خلق مسلمان-۱]»، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز بررسی‌های اسلامی، مشاهده ۱۹ خرداد ۱۴۰۳ش.