جلال‌الدین محمد دوانی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''جلال‌الدین محمد دوانی''': یکی از حکمای قرن نهم قمری و مورد اعتنای امام‌خمینی جلال‌الدین محمد دوانی (۸۳۰ –۹۰۷ق) در دوان، از آبادی‌های اطراف کازرون، زاده شد و نخست در زادگاه خود نزد پدر خود سعدالدین اسعد دوانی به تحصیل پرداخت. پدر وی از عال...» ایجاد کرد)
 
 
خط ۱۰: خط ۱۰:
# اصالت وجود: دوانی قائل به اصالت وجود در واجب تعالی و اصالت ماهیت در ممکنات است<ref>← ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۶/۶۵–۸۵.</ref>؛ اما به اعتقاد امام‌خمینی این نظریه خلاف قانون سنخیت است؛ زیرا اگر اثر با مؤثر سنخیت نداشته باشد، نشان‌دهنده عدم تأثیر مؤثر است<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۳/۵۵۵.</ref>؛ بر این اساس، اصالت به وجود است و ماهیت امری اعتباری است {{ببینید|متن=ببینید|اصالت وجود}}.
# اصالت وجود: دوانی قائل به اصالت وجود در واجب تعالی و اصالت ماهیت در ممکنات است<ref>← ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۶/۶۵–۸۵.</ref>؛ اما به اعتقاد امام‌خمینی این نظریه خلاف قانون سنخیت است؛ زیرا اگر اثر با مؤثر سنخیت نداشته باشد، نشان‌دهنده عدم تأثیر مؤثر است<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۳/۵۵۵.</ref>؛ بر این اساس، اصالت به وجود است و ماهیت امری اعتباری است {{ببینید|متن=ببینید|اصالت وجود}}.
# انقسام جسم: حکما بر این اعتقادند که انقسام جسم بالقوه بوده و در حدی توقف ندارد؛ مانند عدد که تا هرجا فرض فرض‌کننده باشد امکان عدد هست و هرکجا که فرض فرض‌کننده نباشد متوقف می‌شود؛ بنابراین انقسام جسم غیر متناهی لایقفی است<ref>قطب‌الدین رازی، المحاکمات بین شرحی الاشارات، ۲/۱۴۸؛ امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۳۸–۴۳۹.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|جسم}}. دوانی به قطب‌الدین رازی اعتراض کرده، معتقد است عدم تناهی انقسام در مثل عدد فرض‌کردن، تنها در وهم است، نه در عقل؛ زیرا عدم تناهی انقسام در عقل، مانند عدد درست نیست و ادله بطلان تسلسل در آن جاری است؛ زیرا عقل زمانی که برای جسم اجزای غیر متناهی فرض می‌کند، چون بر احاطه پیداکردن بر غیر متناهی قدرت دارد، از این‌رو تمام اجزای غیر متناهی را به‌طور دفعی فرض می‌کند، ولی وهم از چنین احاطه‌ای ناتوان است.<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۴۹.</ref> قطب‌الدین رازی برای ابطال مذهب نظّام میان جزء تحلیلی و جزء ترکیبی خارجی در مقدار، فرق قائل نیست<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۴۰.</ref>؛ از همین‌رو به اعتقاد امام‌خمینی اشکالی که از طرف دوانی بیان شده، بر حکما وارد است و جواب صاحب محاکمات کافی نیست<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۴۰.</ref>؛ هرچند شاگرد دوانی، فاضل باغنوی به استاد خود پاسخ داده است؛ اما امام‌خمینی همسو با ملاهادی سبزواری معتقد است ایراد باغنوی بر دوانی نیز وارد نیست.<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۴۱–۴۴۰.</ref>
# انقسام جسم: حکما بر این اعتقادند که انقسام جسم بالقوه بوده و در حدی توقف ندارد؛ مانند عدد که تا هرجا فرض فرض‌کننده باشد امکان عدد هست و هرکجا که فرض فرض‌کننده نباشد متوقف می‌شود؛ بنابراین انقسام جسم غیر متناهی لایقفی است<ref>قطب‌الدین رازی، المحاکمات بین شرحی الاشارات، ۲/۱۴۸؛ امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۳۸–۴۳۹.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|جسم}}. دوانی به قطب‌الدین رازی اعتراض کرده، معتقد است عدم تناهی انقسام در مثل عدد فرض‌کردن، تنها در وهم است، نه در عقل؛ زیرا عدم تناهی انقسام در عقل، مانند عدد درست نیست و ادله بطلان تسلسل در آن جاری است؛ زیرا عقل زمانی که برای جسم اجزای غیر متناهی فرض می‌کند، چون بر احاطه پیداکردن بر غیر متناهی قدرت دارد، از این‌رو تمام اجزای غیر متناهی را به‌طور دفعی فرض می‌کند، ولی وهم از چنین احاطه‌ای ناتوان است.<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۴۹.</ref> قطب‌الدین رازی برای ابطال مذهب نظّام میان جزء تحلیلی و جزء ترکیبی خارجی در مقدار، فرق قائل نیست<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۴۰.</ref>؛ از همین‌رو به اعتقاد امام‌خمینی اشکالی که از طرف دوانی بیان شده، بر حکما وارد است و جواب صاحب محاکمات کافی نیست<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۴۰.</ref>؛ هرچند شاگرد دوانی، فاضل باغنوی به استاد خود پاسخ داده است؛ اما امام‌خمینی همسو با ملاهادی سبزواری معتقد است ایراد باغنوی بر دوانی نیز وارد نیست.<ref>امام‌خمینی، تقریرات، ۲/۴۴۱–۴۴۰.</ref>
[[رده:مقاله های نیازمند ارزیابی]]