سیدمحمدعلی موسوی جزایری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
او در سال ۱۳۲۲ ش در خانواده‌ای با پیشینه درخشان علمی به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد موسوی جزایری از علمای برجسته شوشتر و مادرش دختر سیدمهدی آل طیب از مجتهدان وقت بود (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۲) و نسب پدری و مادری او هر دو به سیدنعمت‌الله جزایری، محدث نامی عصر صفویه می‌رسد (رشیدی، ۴۲۲). سیدمحمد موسوی جزایری فردی بسیار متشرع و محتاط بود و به همین سبب از فرستادن فرزندش به مدرسه دولتی ـ که از نظر او اشکال شرعی داشت‌ـ امتناع کرد؛ در عوض او را به مکتب‌خانه‌ای فرستاد که متعلق به مرحوم ملا محمدعلی حقانی بود (همان). دروس آن مکتب‌خانه مخلوطی از درس‌های قدیم و جدید بود (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۳) و سیدمحمدعلی موسوی جزایری ادبیات فارسی، انشا، ریاضیات، قرآن و مسائل دینی (همان) و دروس متفرقه‌ای نظیر زبان انگلیسی را در آن مکتب‌خانه آموخت. او در ۱۴ سالگی به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در شوشتر و نزد پدر و دایی‌اش محمدحسن آل طیب، از مراجع تقلید و رئیس‌العلمای شوشتر خواند (رشیدی، ۴۲۳). آنگاه به فراگیری دروس سطح پرداخت و علاوه بر استفاده از درس پدر و دایی‌اش، مدتی هم در درس علامه شیخ محمدتقی شوشتری حضور یافت (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۳). منظومه و کفایه‌الاصول را هم نزد طیب فراگرفت و آنگاه برای ادامه تحصیل راهی عراق شد.
او در سال ۱۳۲۲ ش در خانواده‌ای با پیشینه درخشان علمی به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد موسوی جزایری از علمای برجسته شوشتر و مادرش دختر سیدمهدی آل طیب از مجتهدان وقت بود (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۲) و نسب پدری و مادری او هر دو به سیدنعمت‌الله جزایری، محدث نامی عصر صفویه می‌رسد (رشیدی، ۴۲۲). سیدمحمد موسوی جزایری فردی بسیار متشرع و محتاط بود و به همین سبب از فرستادن فرزندش به مدرسه دولتی ـ که از نظر او اشکال شرعی داشت‌ـ امتناع کرد؛ در عوض او را به مکتب‌خانه‌ای فرستاد که متعلق به مرحوم ملا محمدعلی حقانی بود (همان). دروس آن مکتب‌خانه مخلوطی از درس‌های قدیم و جدید بود (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۳) و سیدمحمدعلی موسوی جزایری ادبیات فارسی، انشا، ریاضیات، قرآن و مسائل دینی (همان) و دروس متفرقه‌ای نظیر زبان انگلیسی را در آن مکتب‌خانه آموخت. او در ۱۴ سالگی به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در شوشتر و نزد پدر و دایی‌اش محمدحسن آل طیب، از مراجع تقلید و رئیس‌العلمای شوشتر خواند (رشیدی، ۴۲۳). آنگاه به فراگیری دروس سطح پرداخت و علاوه بر استفاده از درس پدر و دایی‌اش، مدتی هم در درس علامه شیخ محمدتقی شوشتری حضور یافت (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۳). منظومه و کفایه‌الاصول را هم نزد طیب فراگرفت و آنگاه برای ادامه تحصیل راهی عراق شد.


او در نجف اشرف از درس و بحث آقایان سیدمحمدجعفر مروج، آقا سیدجعفر جزایری، سیدمحمدباقر صدر، سیدعلی حسینی سیستانی، سیدمحمد روحانی، میرزاعلی غروی تبریزی و آقا سیدعلی بهشتی بهره برد و سپس در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی شرکت کرد. در همان زمان بود که امام‌خمینی وارد نجف شد و درس خارج فقه (بیع مکاسب) را در مسجد شیخ انصاری آغاز کرد و سیدمحمدعلی موسوی جزایری ازجمله افرادی بود که در آن درس شرکت کرد (همان، ۴۷۴). او درباره حضور در درس امام‌خمینی و شیوه برخورد ایشان با اشکال‌های شاگردان می‌گوید: «حضرت امام‏ (س) مقید بودند بعد از درس حدود ربع ساعتی می‌نشستند تا اگر برای‎ ‏طلاب اشکال و ابهامی در درس پیدا شده باشد، مطرح کرده و امام روشن‎ ‏فرمایند. من هم که شبهه‌ای برایم پیدا شده بود، در جمع آن حلقه حضور‎ ‏یافتم... مقداری با خجالت و اضطراب شروع به صحبت کردم... با طراوت و نشاط و تبسم‎ ‏و چهره نورانی و محبت وصف‌ناشدنی، با من روبرو شدند که آناً ذهنیت‎ ‏من متحول شد. خود را در برابر استادی مهربان و متواضع یافتم و امام با‎ ‏یک کلمه جواب مرا دادند» (صحیفه دل، ج ۱، ۱۵۰-۱۵۱). به باور موسوی جزایری، «درس امام‌خمینی انصافاً بسیار عمیق و نیازمند مطالعه زیادی بود» (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۴). او درباره مدت حضور در درس امام‌خمینی به صراحت اظهارنظر نکرده، ولی با استناد به اتوبیوگرافی او، می‌توان احتمال داد که از بدو ورود امام‌خمینی به نجف اشرف و آغاز درس خارج فقه تا اخراج از عراق در ۱۳۵۰ ش، در آن درس شرکت داشته است. او گذشته از حضور در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله خویی و درس خارج فقه امام‌خمینی، در درس خارج اصول آیت‌الله میرزا باقر زنجانی هم شرکت می‌کرد (رشیدی، ۴۲۳). در همان زمان با شهید سیدعبدالصاحب حکیم از فرزندان آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم هم‌مباحثه بود (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۴).
او در نجف اشرف از درس و بحث آقایان سیدمحمدجعفر مروج، آقا سیدجعفر جزایری، سیدمحمدباقر صدر، سیدعلی حسینی سیستانی، سیدمحمد روحانی، میرزاعلی غروی تبریزی و آقا سیدعلی بهشتی بهره برد و سپس در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی شرکت کرد. در همان زمان بود که امام‌خمینی وارد نجف شد و درس خارج فقه (بیع مکاسب) را در مسجد شیخ انصاری آغاز کرد و سیدمحمدعلی موسوی جزایری ازجمله افرادی بود که در آن درس شرکت کرد (همان، ۴۷۴). او درباره حضور در درس امام‌خمینی و شیوه برخورد ایشان با اشکال‌های شاگردان می‌گوید: «حضرت امام‏ (س) مقید بودند بعد از درس حدود ربع ساعتی می‌نشستند تا اگر برای‎ ‏طلاب اشکال و ابهامی در درس پیدا شده باشد، مطرح کرده و امام روشن‎ ‏فرمایند. من هم که شبهه‌ای برایم پیدا شده بود، در جمع آن حلقه حضور‎ ‏یافتم... مقداری با خجالت و اضطراب شروع به صحبت کردم... با طراوت و نشاط و تبسم‎ ‏و چهره نورانی و محبت وصف‌ناشدنی، با من روبرو شدند که آناً ذهنیت‎ ‏من متحول شد. خود را در برابر استادی مهربان و متواضع یافتم و امام با‎ ‏یک کلمه جواب مرا دادند» (صحیفه دل، ج ۱، ۱۵۰-۱۵۱). به باور موسوی جزایری، «درس امام‌خمینی انصافاً بسیار عمیق و نیازمند مطالعه زیادی بود» (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۴). او درباره مدت حضور در درس امام‌خمینی به صراحت اظهارنظر نکرده، ولی با استناد به اتوبیوگرافی او، می‌توان احتمال داد که از بدو ورود امام‌خمینی به نجف اشرف و آغاز درس خارج فقه تا اخراج از عراق در ۱۳۵۰ ش، در آن درس شرکت داشته است. او گذشته از حضور در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله خویی و درس خارج فقه امام‌خمینی، در درس خارج اصول آیت‌الله میرزا باقر زنجانی هم شرکت می‌کرد (رشیدی، ۴۲۳). در همان زمان با شهید سیدعبدالصاحب حکیم از فرزندان آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم هم‌مباحثه بود (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۴).


اواخر سال ۱۳۵۰، زمانی که بسیاری از علما و طلاب ایرانی به‌صورت اجباری به ایران منتقل شدند، موسوی جزایری نیز به ایران بازگشت و این بار در حوزه علمیه قم تحصیلات خود را پی گرفت؛ در آن شهر در درس خارج فقه و اصول شیخ حسین وحید خراسانی حضور یافت و گاهی هم در درس‌های ایشان که در خانه‌اش برگزار می‌شد شرکت می‌کرد. مدتی هم از درس خارج اصول آیت‌الله شیخ محمدعلی اراکی در مدرسه فیضیه حاضر می‌شد. او که از شیخ آقابزرگ تهرانی اجازه روایت دریافت کرده بود، در سال ۱۳۵۳ ش به دعوت جمعی از اهالی اهواز، راهی آن شهر شد و به اقامه نماز جماعت در مسجد جزایری آنجا پرداخت (همان، ۴۷۵-۴۷۶). درباره فعالیت‌های سیاسی موسوی جزایری در سال‌های حضور در عراق گزارشی در دست نیست و او در اتوبیوگرافی‌اش اشاره‌ای به آن نکرده است. وی پس از استقرار در اهواز، توسط سیدمرتضی پسندیده (به وکالت از طرف امام‌خمینی)، از ایشان اجازه‌نامه‌ای در امور شرعیه و اخذ وجوهات شرعی دریافت کرد (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۶). در آن شهر مبارزات سیاسی خود را با جدیت بیشتری دنبال کرد و برای برگزاری مجالس سخنرانی و دعوت از خطبای بزرگ در بازار و دانشگاه بسیار کوشید (رشیدی، ۴۲۴). به‌ویژه جلساتی را با هدف آشنایی جوانان با مباحث دینی برگزار می‌کرد و از برخی از روحانیان برای سخنرانی دعوت می‌کرد که دعوت از محسن قرائتی از آن جمله است. او همچنین در هدایت جوانان برای مبارزه با گروه‌ها و جریان‌های مخالف مشی و رویکرد امام‌خمینی در مبارزه با حکومت پهلوی نقش داشت (علم، ج ۱، ۳۹۸-۳۹۹).  
اواخر سال ۱۳۵۰، زمانی که بسیاری از علما و طلاب ایرانی به‌صورت اجباری به ایران منتقل شدند، موسوی جزایری نیز به ایران بازگشت و این بار در حوزه علمیه قم تحصیلات خود را پی گرفت؛ در آن شهر در درس خارج فقه و اصول شیخ حسین وحید خراسانی حضور یافت و گاهی هم در درس‌های ایشان که در خانه‌اش برگزار می‌شد شرکت می‌کرد. مدتی هم از درس خارج اصول آیت‌الله شیخ محمدعلی اراکی در مدرسه فیضیه حاضر می‌شد. او که از شیخ آقابزرگ تهرانی اجازه روایت دریافت کرده بود، در سال ۱۳۵۳ ش به دعوت جمعی از اهالی اهواز، راهی آن شهر شد و به اقامه نماز جماعت در مسجد جزایری آنجا پرداخت (همان، ۴۷۵-۴۷۶). درباره فعالیت‌های سیاسی موسوی جزایری در سال‌های حضور در عراق گزارشی در دست نیست و او در اتوبیوگرافی‌اش اشاره‌ای به آن نکرده است. وی پس از استقرار در اهواز، توسط سیدمرتضی پسندیده (به وکالت از طرف امام‌خمینی)، از ایشان اجازه‌نامه‌ای در امور شرعیه و اخذ وجوهات شرعی دریافت کرد (خبرگان ملت، دفتر دوم، ۴۷۶). در آن شهر مبارزات سیاسی خود را با جدیت بیشتری دنبال کرد و برای برگزاری مجالس سخنرانی و دعوت از خطبای بزرگ در بازار و دانشگاه بسیار کوشید (رشیدی، ۴۲۴). به‌ویژه جلساتی را با هدف آشنایی جوانان با مباحث دینی برگزار می‌کرد و از برخی از روحانیان برای سخنرانی دعوت می‌کرد که دعوت از محسن قرائتی از آن جمله است. او همچنین در هدایت جوانان برای مبارزه با گروه‌ها و جریان‌های مخالف مشی و رویکرد امام‌خمینی در مبارزه با حکومت پهلوی نقش داشت (علم، ج ۱، ۳۹۸-۳۹۹).  
۲۱٬۳۲۴

ویرایش