خط امام‌خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
تعبیر «خط امام‌خمینی» با تعبیرهای مختلف پیش از [[پیروزی انقلاب اسلامی|پیروزی انقلاب]] در برخی سخنرانی‌ها و بیان مواضع شخصیت‌های انقلابی ازجمله [[محمد منتظری]] به‌کار رفته‌است<ref>صادقی اردستانی، ۱۳۷–۱۴۶.</ref>؛ هرچند رواج همگانی آن در جریان تصرف [[سفارت آمریکا در سیزدهم آبان ۱۳۵۸]] بود<ref>حسینی بهشتی، او به تنهایی یک امت بود، ۲۵۴؛ تقوی، خط امام، ۱۱.</ref> تسخیرکنندگان سفارت که به پیروی از [[امام‌خمینی]] و به‌رغم سیاست دولتِ موقت، آمریکا را دشمن اصلی کشور و انقلاب می‌دانستند، خود را «دانشجویان مسلمان پیرو خط امام» نامیدند.<ref>دلدم، اسرار جاسوسی آمریکا در ایران، ۵۷–۵۸؛ نوازنی، درس‌هایی از وصیت نامه امام‌خمینی، ۱۱۳–۱۱۴.</ref> {{ببینید|تسخیر لانه جاسوسی آمریکا}}
تعبیر «خط امام‌خمینی» با تعبیرهای مختلف پیش از [[پیروزی انقلاب اسلامی|پیروزی انقلاب]] در برخی سخنرانی‌ها و بیان مواضع شخصیت‌های انقلابی ازجمله [[محمد منتظری]] به‌کار رفته‌است<ref>صادقی اردستانی، ۱۳۷–۱۴۶.</ref>؛ هرچند رواج همگانی آن در جریان تصرف [[سفارت آمریکا در سیزدهم آبان ۱۳۵۸]] بود<ref>حسینی بهشتی، او به تنهایی یک امت بود، ۲۵۴؛ تقوی، خط امام، ۱۱.</ref> تسخیرکنندگان سفارت که به پیروی از [[امام‌خمینی]] و به‌رغم سیاست دولتِ موقت، آمریکا را دشمن اصلی کشور و انقلاب می‌دانستند، خود را «دانشجویان مسلمان پیرو خط امام» نامیدند.<ref>دلدم، اسرار جاسوسی آمریکا در ایران، ۵۷–۵۸؛ نوازنی، درس‌هایی از وصیت نامه امام‌خمینی، ۱۱۳–۱۱۴.</ref> {{ببینید|تسخیر لانه جاسوسی آمریکا}}


خط امام‌خمینی دارای ویژگی‌هایی است که در بخش‌های مختلف اجتماعی، فکری، راهبردی و هر نوع راهکاری که به کار می‌رود، باید آن را شناخت<ref>حسینی بهشتی، او به تنهایی یک امت بود، ۲۵۴.</ref> شناخت دقیق ویژگی‌های اندیشه و عمل امام‌خمینی، در جایگاه رهبر انقلاب و بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]، مهم‌ترین عامل تداوم حرکت در مسیر دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی است. از این‌رو باید تلاش کرد تا خط امام‌خمینی به‌درستی شناخته شود و راه ایشان همواره زنده بماند و انعکاس فریاد ایشان در [[جهان اسلام]] حفظ شود تا مسلمانان و مستضعفان جهان بتوانند مسیر حرکت خود را بر اساس آن تنطیم کنند<ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۲/۳/۱۳۷۲.</ref> خط امام‌خمینی، خط اسلام راستین در همه ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی است<ref>تقوی، خط امام، ۴۵.</ref> و ویژگی‌های این خط تنها مربوط به گذشته نیست، بلکه از این به بعد هم مردم باید به این ویژگی‌ها توجه کنند<ref>بهشتی حسینی، او به تنهایی یک امت بود، ۲۴۵.</ref> نوع نگرش و نگاه امام‌خمینی به مسائل مختلف برخاسته از [[جهان‌بینی توحیدی]] بود که حوادث سیاسی را جزئی از نظام هستی و عرصه تقابل حق و باطل می‌دانست و خداوند تعالی را حاضر و ناظر و دست قدرتش را یاری‌گر اهل حق و ایمان در همه جبهه‌های حق علیه باطل می‌دید<ref>فارسی، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، ۳۵۶–۳۵۹.</ref> ایشان برای انجام وظیفه، [[امر به معروف و نهی از منکر]] را قیام به قسط، اقامه [[عدل]] و داد و دفاع از [[اسلام]] و مسلمین می‌دانست و تلاش می‌کرد آرمان‌های حاکمیت اسلامی در زمان حیاتش تحقق یابد. ایشان همواره بر اساس تکلیف الهی عمل می‌کرد و موفقیت خود را تابعی از عملکرد و تدابیر خویش یا مردمی که از او پیروی می‌کنند، نمی‌دانست و معتقد بود که همه این امور بسته به مشیت و [[تقدیر الهی]] است.<ref>(فارسی، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، ۳۵۶–۳۵۹.</ref>
خط امام‌خمینی دارای ویژگی‌هایی است که در بخش‌های مختلف اجتماعی، فکری، راهبردی و هر نوع راهکاری که به کار می‌رود، باید آن را شناخت<ref>حسینی بهشتی، او به تنهایی یک امت بود، ۲۵۴.</ref> شناخت دقیق ویژگی‌های اندیشه و عمل امام‌خمینی، در جایگاه رهبر انقلاب و بنیان‌گذار [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]، مهم‌ترین عامل تداوم حرکت در مسیر دستیابی به اهداف انقلاب اسلامی است. از این‌رو باید تلاش کرد تا خط امام‌خمینی به‌درستی شناخته شود و راه ایشان همواره زنده بماند و انعکاس فریاد ایشان در [[جهان اسلام]] حفظ شود تا مسلمانان و مستضعفان جهان بتوانند مسیر حرکت خود را بر اساس آن تنطیم کنند<ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۲/۳/۱۳۷۲.</ref> خط امام‌خمینی، خط اسلام راستین در همه ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی است<ref>تقوی، خط امام، ۴۵.</ref> و ویژگی‌های این خط تنها مربوط به گذشته نیست، بلکه از این به بعد هم مردم باید به این ویژگی‌ها توجه کنند<ref>بهشتی حسینی، او به تنهایی یک امت بود، ۲۴۵.</ref> نوع نگرش و نگاه امام‌خمینی به مسائل مختلف برخاسته از [[جهان‌بینی توحیدی]] بود که حوادث سیاسی را جزئی از نظام هستی و عرصه تقابل حق و باطل می‌دانست و خداوند تعالی را حاضر و ناظر و دست قدرتش را یاری‌گر اهل حق و ایمان در همه جبهه‌های حق علیه باطل می‌دید<ref>فارسی، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، ۳۵۶–۳۵۹.</ref> ایشان برای انجام وظیفه، [[امر به معروف و نهی از منکر]] را قیام به قسط، اقامه [[عدل]] و داد و دفاع از [[اسلام]] و مسلمین می‌دانست و تلاش می‌کرد آرمان‌های حاکمیت اسلامی در زمان حیاتش تحقق یابد. ایشان همواره بر اساس تکلیف الهی عمل می‌کرد و موفقیت خود را تابعی از عملکرد و تدابیر خویش یا مردمی که از او پیروی می‌کنند، نمی‌دانست و معتقد بود که همه این امور بسته به مشیت و [[تقدیر الهی]] است.<ref>فارسی، فرهنگ واژه‌های انقلاب اسلامی، ۳۵۶–۳۵۹.</ref>


== شاخصه‌های فکری خط امام ==
== شاخصه‌های فکری خط امام ==
خط ۱۳: خط ۱۳:


=== محوریت ارزش‌های اسلامی ===
=== محوریت ارزش‌های اسلامی ===
خط امام‌خمینی نفی هر گونه نظام غیر از نظام اسلام است؛ زیرا در پرتو اسلام و نظام اسلامی است که هم استقلال و نفی استعمار و استثمار حاصل می‌شود و هم [[آزادی]] و نفی استبداد<ref>حسینی بهشتی، او به تنهایی یک امت بود، ۲۵۸.</ref> امام‌خمینی اسلام را ضامن استقلال و آزادی کشور و راه رسیدن به [[سعادت]] دنیا و [[آخرت]] می‌داند و حفاظت از آن را بر تک‌تک ملت واجب و لازم می‌شمارد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۳۵۱–۳۵۲ و ۵۲۳.</ref> ایشان با تأکید بر [[اسلام ناب محمدی]] در برابر [[اسلام آمریکایی]] که اسلام سکولار و اسلام متحجر است،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۱۱، ۸۷، ۱۲۰ و ۱۴۳.</ref> معتقد است باید اسلام را در تمام شئون حکومت وارد کرد و حکومتی با محوریت اسلام و ارزش‌های اسلامی تشکیل داد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۷/۵۳۳ و ۵۴۳ و ۸/۱۲۰، ۲۵۷، ۲۸۱، ۴۲۱.</ref>؛ از همین‌رو به استقرار کامل [[نظام جمهوری اسلامی]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۸/۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۲، ۷۷، ۱۲۴، ۲۰۸ و ۲۱۸.</ref> و الگوقراردادن آن برای مسلمانان جهان،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۷/۱۴۵ و ۸/۳۶۲.</ref> اعتقاد کامل داشت و در این راه تلاش کرد.<ref>خامنه‌ای، مقدمه صحیفه امام، ۱/نه ـ ده.</ref> (اسلام ناب محمدی).
خط امام‌خمینی نفی هر گونه نظام غیر از نظام اسلام است؛ زیرا در پرتو اسلام و نظام اسلامی است که هم استقلال و نفی استعمار و استثمار حاصل می‌شود و هم [[آزادی]] و نفی استبداد<ref>حسینی بهشتی، او به تنهایی یک امت بود، ۲۵۸.</ref> امام‌خمینی اسلام را ضامن استقلال و آزادی کشور و راه رسیدن به [[سعادت]] دنیا و [[آخرت]] می‌داند و حفاظت از آن را بر تک‌تک ملت واجب و لازم می‌شمارد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۳۵۱–۳۵۲ و ۵۲۳.</ref> ایشان با تأکید بر [[اسلام ناب محمدی]] در برابر [[اسلام آمریکایی]] که اسلام سکولار و اسلام متحجر است،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۱۱، ۸۷، ۱۲۰ و ۱۴۳.</ref> معتقد است باید اسلام را در تمام شئون حکومت وارد کرد و حکومتی با محوریت اسلام و ارزش‌های اسلامی تشکیل داد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۷/۵۳۳ و ۵۴۳ و ۸/۱۲۰، ۲۵۷، ۲۸۱، ۴۲۱.</ref>؛ از همین‌رو به استقرار کامل [[نظام جمهوری اسلامی]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۸/۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۲، ۷۷، ۱۲۴، ۲۰۸ و ۲۱۸.</ref> و الگوقراردادن آن برای مسلمانان جهان،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۷/۱۴۵ و ۸/۳۶۲.</ref> اعتقاد کامل داشت و در این راه تلاش کرد.<ref>خامنه‌ای، مقدمه صحیفه امام، ۱/نه ـ ده.</ref> {{ببینید|اسلام ناب محمدی}}


=== جدایی‌ناپذیری دین از سیاست ===
=== جدایی‌ناپذیری دین از سیاست ===
خط ۳۷: خط ۳۷:
امام‌خمینی به توانایی مردم ایمان داشت و از همان آغاز، مبارزه خود را با اعتماد و تکیه بر کمک و حمایت قشرهای گسترده مردم آغاز کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۳/۴۶۸ و ۴/۳.</ref> ایشان که تکیه بر [[مردم]] را از مبانی و محورهای اصلی در [[نظام جمهوری اسلامی]] می‌دانست و در همه بخش‌ها به اراده و نیروی مردم اعتماد داشت،<ref>منظمة الاعلام الاسلامی، ۶۹.</ref> از بندوبست‌های سیاسی رویگردان بود، هرگز به سراغ احزاب و گروه‌های مختلف سیاسی نرفت و به انگیزه‌های آنان در مبارزه، با چشم تردید می‌نگریست<ref>خامنه‌ای، مقدمه صحیفه امام، ۱/نه.</ref>؛ بر همین اساس، تکیه بر حمایت و مشارکت همه توده‌های مردم را از اصول انقلابی می‌دانست و همواره در طول دوران مبارزه و نیز در سال‌های پس از پیروزی بر آن تأکید می‌کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴/۳۱۰.</ref> ایشان معتقد بود در مسائل و مشکلات کشور باید از مردم کمک گرفت و صادقانه مسائل و مشکلات را با مردم در میان گذاشت و از آنان کمک خواست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۳۱۱ و ۸/۱۷۹.</ref>
امام‌خمینی به توانایی مردم ایمان داشت و از همان آغاز، مبارزه خود را با اعتماد و تکیه بر کمک و حمایت قشرهای گسترده مردم آغاز کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۳/۴۶۸ و ۴/۳.</ref> ایشان که تکیه بر [[مردم]] را از مبانی و محورهای اصلی در [[نظام جمهوری اسلامی]] می‌دانست و در همه بخش‌ها به اراده و نیروی مردم اعتماد داشت،<ref>منظمة الاعلام الاسلامی، ۶۹.</ref> از بندوبست‌های سیاسی رویگردان بود، هرگز به سراغ احزاب و گروه‌های مختلف سیاسی نرفت و به انگیزه‌های آنان در مبارزه، با چشم تردید می‌نگریست<ref>خامنه‌ای، مقدمه صحیفه امام، ۱/نه.</ref>؛ بر همین اساس، تکیه بر حمایت و مشارکت همه توده‌های مردم را از اصول انقلابی می‌دانست و همواره در طول دوران مبارزه و نیز در سال‌های پس از پیروزی بر آن تأکید می‌کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴/۳۱۰.</ref> ایشان معتقد بود در مسائل و مشکلات کشور باید از مردم کمک گرفت و صادقانه مسائل و مشکلات را با مردم در میان گذاشت و از آنان کمک خواست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۳۱۱ و ۸/۱۷۹.</ref>


امام‌خمینی بر این باور بود که اگر نظام و حکومتی مردمی باشد، مخالفت تمام قدرت‌های جهان نیز نمی‌تواند آن را سرنگون کند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۴۴۴–۴۴۷.</ref> و اساساً اگر تحولی هم صورت بگیرد، به دست مردم خواهد بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۱۲۲، ۲۳۸ و ۲۷۴.</ref> و تغییراتی که به دست مردم ایجاد شود، غیرقابل شکست خواهد بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۱۵۵ و ۱۲۰.</ref>؛ از همین‌رو در انتخابات مختلف و نیز در جریان تدوین و تصویب قانون اساسی، میزان را رأی ملت می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۸/۱۷۲–۱۷۳.</ref> {{ببینید|انتخابات}} و به مسئولان سفارش می‌کرد همواره با مردم و به فکر آنان باشند و از آنان جدا نشوند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۴/۳۲۰–۳۲۱ و ۱۵/۲۷۳.</ref>{{ببینید|جمهوری اسلامی|مردم| حکومت اسلامی}}پیشنهاد نظام جمهوری اسلامی برای ایران نیز برهمین اساس بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴/۴۴۰؛ ۵/۳۸۵، ۳۹۱، ۳۹۶ و ۶/۵۸.</ref>؛ زیرا از نظر ایشان، «جمهوریت» و رأی و نظر مردم، متضمن [[آزادی]] و [[استقلال]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۵/۱۵۵.</ref> و زمینه‌ساز اتکای حکومت بر مردم<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴/۴۴۴ و ۵/۱۴۴، ۱۵۵.</ref> است. ایشان با تأکید بر «جمهوری اسلامی، نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد»،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۲۶۵–۲۶۶ و ۳۵۳.</ref> گرایش به نظام‌هایی مانند جمهوری، جمهوری دموکراتیک و جمهوری دموکراتیک اسلامی را رد می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۲۷۶.</ref> {{جمهوری اسلامی|دموکراسی}}
امام‌خمینی بر این باور بود که اگر نظام و حکومتی مردمی باشد، مخالفت تمام قدرت‌های جهان نیز نمی‌تواند آن را سرنگون کند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۶/۴۴۴–۴۴۷.</ref> و اساساً اگر تحولی هم صورت بگیرد، به دست مردم خواهد بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۱۲۲، ۲۳۸ و ۲۷۴.</ref> و تغییراتی که به دست مردم ایجاد شود، غیرقابل شکست خواهد بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۱۵۵ و ۱۲۰.</ref>؛ از همین‌رو در انتخابات مختلف و نیز در جریان تدوین و تصویب قانون اساسی، میزان را رأی ملت می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۸/۱۷۲–۱۷۳.</ref> {{ببینید|انتخابات}} و به مسئولان سفارش می‌کرد همواره با مردم و به فکر آنان باشند و از آنان جدا نشوند<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۴/۳۲۰–۳۲۱ و ۱۵/۲۷۳.</ref>{{ببینید|جمهوری اسلامی|مردم| حکومت اسلامی}}پیشنهاد نظام جمهوری اسلامی برای ایران نیز برهمین اساس بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴/۴۴۰؛ ۵/۳۸۵، ۳۹۱، ۳۹۶ و ۶/۵۸.</ref>؛ زیرا از نظر ایشان، «جمهوریت» و رأی و نظر مردم، متضمن [[آزادی]] و [[استقلال]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۵/۱۵۵.</ref> و زمینه‌ساز اتکای حکومت بر مردم<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴/۴۴۴ و ۵/۱۴۴، ۱۵۵.</ref> است. ایشان با تأکید بر «جمهوری اسلامی، نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد»،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۲۶۵–۲۶۶ و ۳۵۳.</ref> گرایش به نظام‌هایی مانند جمهوری، جمهوری دموکراتیک و جمهوری دموکراتیک اسلامی را رد می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۶/۲۷۶.</ref> {{ببینید|جمهوری اسلامی|دموکراسی}}


=== تأکید بر وحدت اسلامی و ملی ===
=== تأکید بر وحدت اسلامی و ملی ===
۲۱٬۱۸۵

ویرایش