محمد مصطفوی کرمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

مصطفوی در سال ۱۳۳۸ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی به [[قم]] رفت و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]]، ابتدا بقیه شرح لمعه و مکاسب را نزد شیخ محمدتقی ستوده و برخی از استادان دیگر به پایان برد. رسایل و کفایه را هم پیش [[ناصر مکارم شیرازی]]، [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی]] و برخی دیگر از استادان حوزه علمیه قم آموخت (سلمانی آرانی، ص۲۴۶-۲۴۹). هم‌زمان در درس‌های حکمت و فلسفه محمد مفتح شرکت  و آن درس را تقریر می‌کرد که مورد تشویق استادش قرار گرفت (سلمانی آرانی، ص۲۶۴). او هم‌زمان در روزهای پایانی هفته، در کلاس‌های آداب و فنون نگارش و مکالمه زبان‌های خارجی در کانون علمی که توسط [[محمد مفتح]]، [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]] و مکارم شیرازی اداره می‌شد شرکت می‌جست. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیدمحمد محقق داماد، شیخ عباسعلی شاهرودی، [[سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی]]، [[محمدعلی اراکی|شیخ محمدعلی اراکی]] (سلمانی آرانی، ص۲۴۹) و [[امام‌خمینی]] بهره برد («زندگینامه شهید...»، ص۱۷). همسر مصطفوی کرمانی صرفاً بر شاگردی او نزد امام‌خمینی تأکید کرده است (سلمانی آرانی، ص۲۵۸) و سلمانی آرانی از امام‌خمینی به‌عنوان استاد فلسفه و عرفان او نام برده است (همان، ص۲۴۹؛ «شهید حجت‌الاسلام...»، ص۸)، ولی امام‌خمینی در سال‌هایی که مصطفوی کرمانی در قم حضور داشت، درسی با عنوان فلسفه و عرفان نداشت و به همین سبب می‌توان گفت که او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس ایشان شرکت می‌کرده است. علاوه بر آن، سلمانی آرانی و دیگران درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی سکوت کرده‌اند، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم (از سال ۱۳۳۸ش)، می‌توان احتمال داد که در سال‌های ۱۳۴۱-۱۳۴۳ش در درس امام‌خمینی در [[مسجد اعظم قم]] حاضر می‌شده است.

مصطفوی کرمانی در سال‌های ۱۳۴۱-۱۳۴۳ش، از روحانیان فعالی بود که به حمایت از امام‌خمینی می‌پرداخت. در فروردین ۱۳۴۳ش و در جریان بازگشت امام‌خمینی از حبس و حصر در تهران به قم، در مراسم استقبال از ایشان حضور داشت <ref>(سلمانی آرانی، ص۲۵۴).</ref> سپس با صدور اعلامیه‌های انتقادی علیه [[حکومت پهلوی]] و در حمایت از امام‌خمینی به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد و نام او در ذیل برخی از اعلامیه‌های طلاب [[حوزه علمیه قم]] دیده می‌شود. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:  

صدور اعلامیه‌ای همراه با جمعی از محصلان حوزه علمیه قم در سالگرد [[حمله رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه|واقعه حمله به مدرسه فیضیه]] (دوم فروردین ۱۳۴۲ش) و تقبیح آن فاجعه و تجلیل از امام‌خمینی <ref>(خسروشاهی، ج ۳، ۳۱-۳۴)</ref> ارسال نامه به [[امیرعباس هویدا]] نخست‌وزیر وقت در اسفند ۱۳۴۳ش (همراه با طلاب کرمانی حوزه علمیه قم ازجمله [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] و...) در محکوم کردن [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] و تأکید بر بازگرداندن ایشان به کشور و الغای مصوبه‌های غیرشرعی و غیرقانونی <ref>(همان، ص۴۶ و ۵۹)</ref> ارسال نامه به «مرجع عالی‌قدر عالم تشیع حضرت آیت‌الله‌العظمی جناب آقای خمینی» در مهر ۱۳۴۴ش همراه با روحانیان و فضلای کرمانی حوزه علمیه قم و اظهار مسرت از حضور ایشان در نجف اشرف و تقبیح مجدد تبعید ایشان از کشور <ref>(همان، ص۱۰۱ و ۱۱۳؛ روحانی، ج ۱، ص۸۸۱)،</ref> صدور بیانیه‌ای همراه با جمع کثیری از محصلان حوزه علمیه قم در دومین سالگرد حمله مأموران به مدرسه فیضیه و تقبیح آن و تأکید مجدد بر غیرقانونی بودن تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور <ref>(خسروشاهی، ج ۳، ص۱۲۲-۱۲۴)،</ref> ارسال نامه سرگشاده به مراجع عظام تقلید در فروردین ۱۳۴۵ ش به همراه جمعی از طلاب حوزه علمیه قم در تقبیح دستگیری جمعی از روحانیان مبارز و تبعید برخی از آنان از قم و ضرورت اقدام عملی درباره این مسائل <ref>(همان، ص۱۲۶-۱۲۹؛ سیر مبارزات یاران...، ج ۳، ص۴۰۸-۴۱۰)</ref> و ارسال نامه‌ای به امام‌خمینی در ۱۵ خرداد ۱۳۴۵ همراه با محصلان حوزه علمیه قم و تسلیت دومین سالگرد شهدای روز [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲|۱۵ خرداد ۱۳۴۲]] به ایشان و تشریح وضعیت کشور <ref>(همان، ج ۴، ص۲۱-۲۴؛ روحانی، ج ۱، ۹۱۱؛ خسروشاهی، ج ۳، ص۱۳۲-۱۳۴).</ref>

محمد مصطفوی در دهه ۱۳۴۰ ش بعضی از دروس حوزوی را در [[حوزه علمیه قم]] تدریس می‌کرد. همچنین همراه با جمعی دیگر از مدرسان حوزه علمیه قم، با [[مؤسسه در راه حق]] در [[قم]] که با هدف تحقیق و پژوهش درباره معارف دینی تأسیس شده بود همکاری می‌کرد و مدت‌ها در بخش پاسخ‌گویی کتبی به سؤالات جوانان در آن مؤسسه فعال بود <ref>(سلمانی آرانی، ص۲۵۰).</ref> علاوه بر آن، در جلسات اسلام‌شناسی که زیر نظر [[محمد مفتح]] در قم تشکیل می‌شد شرکت می‌کرد <ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ص۳۴، ۴۲).</ref> یکی از نتایج آن جلسات، انتشار آثاری در حوزه اسلام‌شناسی بود که وی همراه با [[غلامحسین حقانی]]، کتاب اسلام پیشرو نهضت‌ها را نگاشت <ref>(همان، ص۷۲)</ref> و با مقدمه محمد مفتح توسط خانه علمیه قم منتشر کرد <ref>(همان، ۸۶).</ref> همچنین کتاب دعا عامل پیشرفت یا رکود را با مقدمه‌ای از محمد مفتح منتشر کرد <ref>(سلمانی آرانی، ۲۶۴).</ref>

مصطفوی در سال ۱۳۵۲ ش با مشورت و صلاحدید [[سیدمرتضی پسندیده]] و تأکید [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]] از قم به تهران نقل مکان کرد و در آنجا به فعالیت‌های دینی و سیاسی ادامه داد. او در تهران در مسجد سیدالشهدا(ع) واقع در خیابان هلال احمر (شیر و خورشید سابق) به اقامه [[نماز جماعت]]، سخنرانی و ارشاد مردم می‌پرداخت و در مجالس و مراسمی که به مناسبت‌های مختلف تشکیل می‌شد سخنرانی می‌کرد. با تشکیل جامعه روحانیت مبارز تهران، وی نیز به عضویت آن درآمد. همچنین با چند تن از روحانیان ازجمله [[سیدجمال‌الدین دین‌پرور]]، [[علی موحدی ساوجی]] و... بنیاد علمی و فرهنگی نهج‌البلاغه را تأسیس کرد و بر اساس برنامه‌ریزی، فیش‌برداری و تعیین موضوعات مختلف نهج‌البلاغه را آغاز نمود. او همچنین در بنیاد مذکور، مسئول پاسخ‌گویی به سؤالات جوانان درباره نهج‌البلاغه بود.  

همچنین در مناسبت‌های تبلیغی در سال‌های ۱۳۵۴-۱۳۵۶ ش به زادگاهش سفر می‌کرد و به مبارزه با [[حکومت پهلوی]] و نیز فعالیت‌های مبلغان فرقه‌های صوفیه، شیخیه، باب و [[بهاییت]] می‌پرداخت. هم‌زمان با تشکیل کلاس‌های آموزش قرآن، احکام و جلسات پاسخ به سؤالات دینی و سخنرانی، با تبلیغات منفی فرقه مذکور مقابله می‌کرد و در کنار فعالیت‌های علمی ـ تبلیغی فوق، با سفر به شهرهای دیگری همچون کازرون، کاشان، آبادان، آمل و سمنان به سخنرانی‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی ادامه می‌داد و در توزیع [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی|اعلامیه‌ها]] و [[رساله توضیح المسائل امام‌خمینی|رساله عملیه امام‌خمینی]] نقش ایفا می‌کرد؛ که این روند تبلیغی تا [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] ادامه داشت. در همان سال‌ها، در جلسات طلاب و فضلای کرمانی مقیم قم نیز شرکت می‌جست <ref>(همان، ۲۵۱-۲۵۳)</ref> و به گفته [[محمدجواد حجتی کرمانی]]، از مروجان افکار و ایده‌های امام‌خمینی بود و در تهیه متن اعلامیه‌ها و بیانیه‌های انقلابی با دیگر روحانیان همکاری می‌کرد <ref>(همان، ۲۵۶).</ref>

محمد مصطفوی با تأسیس حزب جمهوری اسلامی به عضویت آن درآمد <ref>(همان، ۲۵۹).</ref> او در سال ۱۳۵۸ ش وارد دستگاه قضایی شد و از سال ۱۳۶۰ ش ریاست شعبه ۱۴ دادگاه مدنی خاص را بر عهده گرفت و سپس به ریاست شعبه مستقر در [[بنیاد شهید انقلاب اسلامی|بنیاد شهید]] منصوب شد. در آن ایام، علاوه بر کارهای فوق، به تدریس در کلاس‌های بخش آموزش [[سازمان تبلیغات اسلامی]] می‌پرداخت. همچنین به آموزش و تبلیغ در سازمان دفاع هم می‌پرداخت <ref>(همان، ۲۶۵؛ زندگینامه ائمه جماعت شهید، ۱۱۴).</ref> علاوه بر آن در تأسیس بنیاد نهج‌البلاغه در تهران نقش داشت <ref>(همان).</ref>

محمد مصطفوی در اول بهمن ۱۳۶۴ همراه با ۴۲ نفر دیگر متشکل از همکاران او در قوه قضائیه، جمعی از نمایندگان [[مجلس شورای اسلامی]]، مسئولان و فرماندهان کشوری و لشکری، برای دیدار با [[رزمندگان اسلام]] با هواپیما عازم جبهه‌ها شدند. این هواپیما با رسیدن به آسمان اهواز، مورد اصابت موشک جنگنده‌های عراقی قرار گرفت و همه سرنشینان آن ازجمله محمد مصطفوی کرمانی به شهادت رسیدند. پیکر مصطفوی بنا بر وصیتش، همراه با جمعی دیگر از شهدا به قم انتقال یافت و پس از تشییع و نماز و طواف بر گرد حرم حضرت معصومه(س) در گلزار شهیدان در جوار بقعه علی بن جعفر به خاک سپرده شد <ref>(سلمانی آرانی، ص۲۶۵).</ref>

خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی ایران، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «زندگینامه شهید محمد مصطفوی» (۱۳۸۶)، روزنامه رسالت، شماره ۶۳۷۸، ۱۱ اسفند؛ سلمانی آرانی، حبیب‌الله (۱۳۸۶)، «شهید محمد مصطفوی شیدای عبادت»، ستارگان حرم، ج ۲۵، قم، زائر؛ روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج ۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم؛ زندگینامه و آثار ائمه جماعات شهید (۱۳۸۶)، تهیه و تنظیم: گروه تحقیقات و مطالعات کاربردی مرکز رسیدگی به امور مساجد تهران، قم، ثقلین؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۳ و ۴، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ «شهید حجت‌الاسلام محمد مصطفوی» (۱۳۹۶)، دوهفته‌نامه افق حوزه، سال شانزدهم، شماره ۵۳۸، ۱۱ دی؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۳۴: شهید حجت‌الاسلام غلامحسین حقانی (۱۳۸۴)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.