صدور انقلاب: تفاوت میان نسخه‌ها

پدیده صدور انقلاب در درجه نخست، جزو ذات و ماهیت هر انقلابی است که به طور طبیعی گسترش می‌یابد <ref>مظهری، چه باید کرد، ۲۰۶.</ref>؛ اما علاوه بر گسترش طبیعی انقلاب‌ها و الگوشدن آن برای کشورهای تحت ستم و آزادی‌خواه، خود نظام‌های انقلابی نیز در صورت برخورداری از یک ایده و آرمان نو، برای صدور و گسترش انقلاب به دیگر کشورها تلاش می‌کنند <ref>نوازنی، صدور انقلاب اسلامی، ۵.</ref>.

اصل صدور انقلاب موضوعی عمومی است که در دو سده گذشته در دانشگاه‌های [[اروپا]] و [[امریکا]]، بخشی از فعالیت‌های برون‌مرزی انقلاب‌ها شمرده و تدریس می‌شود <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۵۹ ـ ۶۰.</ref> و در عمل، بیشتر کشورهای انقلابی با در پیش‌گرفتن روش‌های گوناگونی که از روح حاکم بر‌ ایدئولوژی آنان نشئت می‌گیرد، به صدور انقلاب خود می‌پردازند <ref>طاهری، بازتاب انقلاب اسلامی بر شیعیان لبنان، ۷۱ ـ ۷۲.</ref>. تلاش [[فرانسه]] پس از انقلاب، برای گسترش [[آزادی]] و [[دموکراسی]] مورد نظر خود و تلاش [[اتحاد جماهیر شوروی]] برای توسعه جهانی حاکمیتِ [[طبقه کارگر]]، نمونه‌هایی از صدور انقلاب است <ref>نوازنی، صدور انقلاب اسلامی، ۵.</ref>. پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی ایران]] نیز، صدور انقلاب، به معنای صدور افکار و آرمان‌های انقلابی به کشورهای دیگر جهان، سرلوحه اهداف [[سیاست خارجی]] جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت <ref>نوازنی، صدور انقلاب اسلامی، ۶ ـ ۷.</ref>.

از نگاه قرآن، [[دین اسلام]] در سراسر جهان گسترش خواهد یافت و حاکمیت زمین به مستضعفان و بندگان صالح خداوند خواهد رسید <ref>قصص، ۵، ۶؛ توبه، ۳۳؛ انبیاء، ۱۰۵؛ نور، ۵۵.</ref>. بر اساس روایاتی که به تفسیر وعده‌های قرآنی پرداخته‌اند، اسلام در مسیر حرکت خود با [[قیام امام‌ زمان(ع)]] در [[آخرالزمان]] به تمام جهان گسترش می‌یابد و آن حضرت، [[حکومتی جهانی]] و بر پایه [[قسط و عدل]] تشکیل می‌دهد <ref>ابن‌بطریق، عمده عیون صحاح الاخبار، ۴۳۳ ـ ۴۳۴.</ref>.

به اعتقاد امام‌خمینی انقلاب اسلامی به دلیل برخورداری از ماهیت اسلامی، دارای رسالتی جهانی است <ref> امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۴۶.</ref> و اندیشه صدور انقلاب، برآمده از آموزه‌های مکتب اسلام و رسالت جهانی آن در جهت گسترش افکار و اندیشه‌های اسلامی و‌ آشناساختن ملت‌های آزادی‌خواه جهان با سیاست‌ها، اهداف و راهبردهای انقلاب و حتی شیوه‌های اجرایی آن است <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۲ و ۷۱؛ نوازنی، صدور انقلاب اسلامی، ۵.</ref>. صدور انقلاب در واقع به معنای صدور ارزش‌های انسانی، اسلامی، [[برابری]]، [[عدالت]]، نفی [[اشرافی‌گری]]، [[تبعیض]] و [[نژادپرستی]]، حرکت به سوی [[استقلال]]، [[خودکفایی]] و حمایت از [[مستضعفان]] و محرومان است <ref>باهنر، مباحثی پیرامون فرهنگ انقلاب اسلامی، ۳۶۶ ـ ۳۶۷.</ref>.

از آغاز انقلاب و بحث بازتاب و صدور [[انقلاب اسلامی ایران]] در جوامع و کشورهای دیگر، دیدگاه‌های گوناگونی مطرح شد. برخی از انقلابیان مرزهای ملی را ساخته و پرداخته استعمار دانستند و معتقد بودند که جهان اسلام یک کل یکپارچه است. ‌این دیدگاه، منافع ملی با منافع آرمانی را یکی می‌دانست و اولویت در [[سیاست خارجی]] را به منافع ایدئولوژیک می‌داد. در نظر این گروه، از آنجاکه انقلاب اسلامی دارای رسالت جهانی است، باید به هر قیمتی حتی با روش‌های قهرآمیز، ‌اندیشه خود را در جهان گسترش دهد <ref>اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۱/۷۴؛ فارسی، زوایای تاریک، ۴۸۷.</ref>.

در برابر، برخی مخالف اصل صدور انقلاب بودند و آن را خلاف شئون بین‌المللی می‌دانستند. آنان بر ‌این باور بودند که ارزش‌های انقلاب تنها در چارچوب مرزهای ملی قابل پیگیری است و انقلاب نباید در برابر محیط پیرامون خود موضع تعارضی در پیش گیرد. ‌این گروه برای کمرنگ‌کردن بحث صدور انقلاب، ضرورت بازسازی داخلی را مطرح کردند و بر ‌این اساس معتقد بودند انقلاب کالا نیست که بتوان آن را صادر کرد. وظیفه مردم و مسئولان اداره جامعه خود طبق نیازهای کشور است، نه صدور افکار و اندیشه‌های خود <ref>← محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۳ ـ ۶۴؛ نهضت زنان مسلمان، ۱/۲۷.</ref>.

گروهی دیگر با درهم‌آمیختن دو دیدگاه یادشده، معتقد بودند مادامی که حکومت در داخل موفق به تثبیت اوضاع نشده است، نباید در قبال [[جامعه جهانی]] دست به چنین کاری بزند؛ بلکه تنها پس از بهبود اوضاع داخلی و دستیابی به اهداف، به‌تدریج می‌توان وارد درگیری با جامعه جهانی و محیط پیرامون شد. این دیدگاه تا حدود زیادی در داخل متأثر از اندیشه انقلابی و در جامعه جهانی مدافع تفاهم با سیاست‌های دولت‌های قوی است <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۵ ـ ۶۶؛ لاریجانی، مقولاتی در استراتژی ملی، ۴۵ ـ ۵۵.</ref>.

صاحبان نگاه مثبت، اصل صدور انقلاب را پذیرفته، بر آن تأکید می‌کردند؛ اما در شیوه و راهکارها با یکدیگر اختلاف نظر داشتند. برخی از آنان زمان صدور انقلاب را به هنگام قدرت‌یافتن کشور در [[علم]]، صنعت و فناوری عقب می‌انداختند <ref>هاشمی رفسنجانی، عدالت اجتماعی،۱۸۳.</ref>. برخی دیگر تنها در حد دعوت و از طریق تولید فکر و شیوه‌های نو اداره [[جامعه]] در داخل، مدافع ایده صدور انقلاب بودند <ref>مظهری، چه باید کرد، ۱۸۶.</ref> و گروهی از ‌اینان بر صدور مکانیکی و تشکیلاتی یا انتقال دستاوردها اصرار می‌کردند <ref>مظهری، چه باید کرد، ۱۹۶.</ref>.

این دسته همان کسانی بودند که مرزهای ملی را ساخته دوران سلطه استعمار می‌دانستند و معتقد بودند محدودشدن در حیطه مرزهای ملی، توطئه و القای دشمن است و رشد ملی تنها در قالب انقلاب‌های زنجیره‌ای در منطقه و تجهیز تسلیحاتی جنبش‌های آزادی‌بخش و به‌خطرافکندن منافع استعمارگران پذیرفتنی است <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۴ ـ ۶۵؛ اداره کل، صورت مشروح مذاکرات مجلس، ۱/۷۴.</ref>. دیدگاهی دیگر، ساختن یک امت نمونه در داخل و دنبال‌کردن سیاست مسالمت‌آمیز، همراه با بهره‌برداری از فرصت‌ها در [[جامعه جهانی]] را راه درست صدور انقلاب ارزیابی می‌کرد. ‌این دیدگاه با استفاده از فرصت‌ها، از همه امکانات در شرایط مناسب، برای تحقق اهداف خود بهره می‌برد و صدور انقلاب را نیز در‌ این چارچوب تأیید می‌کرد و می‌پذیرفت <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۵.</ref>.

طرفداران نگاه منفی، ضمن مخالفت با صدور انقلاب، بر ‌این باور بودند که چنین رفتاری دخالت در امور دیگران است. ‌این گروه ضمن تعریف ارزش‌ها در چارچوب مرزهای ملی و ناپسند ارزیابی‌کردن برخورد ارزشی با نظام جهانی، شعار بازسازی ملی را در قالبی هماهنگ با نظام و عرف بین‌المللی مطرح می‌کردند <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۳ ـ ۶۴.</ref>. منتقدان این دیدگاه، معتقد بودند اگر انقلاب ایران، انقلابی ناسیونالیستی با اهداف محدود ملی بود یا ‌اینکه بر [[امر به معروف و نهی از منکر]] تأکید نمی‌کرد، طبعاً صدور انقلاب معنا و مفهومی نداشت و انقلاب برای خود رسالتی درباره جوامع و ملت‌های دیگر قائل نبود <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۷۱.</ref>.

امام‌خمینی با بیان اینکه با [[پیروزی انقلاب اسلامی]] و معرفی اسلام به تمام دنیا در واقع اسلام به سرتاسر دنیا صادر شده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۱۵.</ref>، [[انقلاب اسلامی ایران]] را نهضتی اسلامی و در ادامه نهضت پیامبران(ع) می‌دانست که باید گستره‌ای جهانی داشته باشد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۴۶.</ref>. ایشان ضمن رد دیدگاه مخالفان صدور انقلاب <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۰۲.</ref>، اعتقاد به انقلاب زنجیره‌ای با تجهیز و تقویت گروه‌های چریکی و پارتیزانی را نیز شیوه‌ای نادرست و غیر ممکن می‌شمرد <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۷.</ref>.

ایشان با به‌رسمیت‌شناختن مرزهای ملی همه کشورها، و مخالفت صریح با کشورگشایی، صدور انقلاب اسلامی را در الگوگرفتن ملت‌های ستمدیده از ملت ایران و بیداری و خروج از سلطه استعمارگران تعریف می‌کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۸۱.</ref>. از نظر ایشان صدور انقلاب تنها با بیداری ملت‌ها و دولت‌ها و نجات آنان از سلطه [[بیگانگان]] <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۸۱.</ref>، توجه مظلومان و محرومان به اسلام <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۱۵.</ref> و ضرورت [[رشد]] و گسترش [[اسلام]] و [[عدالت]] در جهان که همان هدف [[پیامبر(ص)]] بود <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۵ و ۱۷/۱۳.</ref>، ممکن خواهد بود. در عین حال ایشان صدور انقلاب را راهکاری تهاجمی علیه دشمنان انقلاب می‌دانست و آن را برای دورکردن خطر دشمنان و حفاظت از انقلاب، امری ضروری بر می‌شمرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۰۲؛ محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۷۰.</ref>.

[[امام‌خمینی]] بازگرداندن روحیه [[اعتماد به نفس]] به مسلمانان و آزادی‌خواهان جهان برای مبارزه با [[استبداد]]، [[استعمار]] <ref>عیوضی، آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی، ۴۳.</ref> و رسیدن به حکومت جهانی اسلام و نابودی انحراف‌های فکری و عملی در سراسر جهان را <ref>قاضی‌زاده، ‌اندیشه‌های فقهی ـ سیاسی امام‌خمینی، ۵۸۷.</ref> از اهداف صدور انقلاب اسلامی بر می‌شمرد. در واقع از نظر ایشان صدور انقلاب، به معنای گسترش اسلام در جهان، مقابله با مستکبران و نفی سلطه آنان بر مستضعفان <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۸۱ و ۱۲/۳۹۹.</ref> و زمینه‌سازی برای قیام منجی عالم <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۸.</ref>، خصلت ذاتی و اجتناب‌ناپذیر انقلاب اسلامی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۴۶.</ref> است و پیام انقلاب خواه‌ناخواه به همه مسلمانان و مستضعفان در همه نقاط زمین، رسیده و خواهد رسید <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۳۳۶ ـ ۳۳۷ و ۱۵/۵۰۶.</ref>. در واقع صدور انقلاب ارائه یک الگوی موفق به عنوان امت شاهد، تأکید بر ارزش‌ها در داخل و اهتمام جدی به ارائه و ‌اشاعه ارزش‌ها و آرمان‌ها در خارج است <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۶۹.</ref>. نظام نیز در ‌این زمینه، راهبرد الگوسازی، [[تبلیغ]]، آموزش و حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش را دنبال می‌کرد <ref>محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۷۲.</ref>.

در اصل ۱۵۲ [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] نیز به برخی از مصادیق صدور انقلاب اشاره کرده است؛ ازجمله به وظیفه نظام در دفاع از حقوق همه مسلمانان و عدم تعهد در برابر قدرت‌های سلطه‌گر تصریح شده و اصل ۱۵۴ نیز بر حمایت [[نظام اسلامی]] از مبارزه حق‌طلبانه مستضعفان در برابر [[مستکبران]] در هر نقطه از جهان، در عین خودداری کامل از دخالت در امور داخلی کشورها تأکید کرده است؛ البته این به معنای حمایت زبانی تنها نیست، بلکه [[جمهوری اسلامی ایران]] خود را موظف به کمک و یاری مسلمانان و [[مستضعفان]] جهان می‌داند <ref>امرایی، انقلاب اسلامی ایران و جنبش‏های اسلامی معاصر، ۵۴.</ref> {{ببینید|نهضت‌های اسلامی}}.

==راه‌ها و ابزار صدور انقلاب==

امام‌خمینی اگرچه مبارزه قهرآمیز و استفاده از قدرت در برابر باج‌خواهی [[استکبار]] در صورت لزوم را محتمل می‌دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۲.</ref>، در مقوله صدور انقلاب، ضمن نفی کارایی زور و سرنیزه دراین‌باره <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۸۸.</ref>، رویکرد اخلاقی، فرهنگی و مواجهه با [[فطرت]] پاک و سالم مردم دنیا را رویکرد اصلی می‌دانست و آن را می‌پذیرفت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۸۵ ـ ۴۹۰.</ref>؛ از این‌رو صدور انقلاب از دیدگاه ایشان، مبتنی بر قدرت نرم اسلام <ref>پروانه، صدور انقلاب به مثابه نقشه راه جهان‌گرایی، ۱۷۵.</ref>، و به معنای صدور فرهنگ انسان‌ساز اسلام، صدور صفا، خلوص و تکیه بر ارزش‌های انسانی بود <ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۵۶.</ref>.

ایشان که هدف از صدور انقلاب را نه [[قدرت‌طلبی]]، بلکه برپایی اسلام در جهان به عنوان حق همه انسان‌ها ارزیابی می‌کرد، بر عامل اخلاص در این راه تأکید ویژه می‌کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۸۱؛ ۱۸/۲۲۶ و ۲۰/۱۷.</ref> و حتی اقتدار و مظلومیت ملت ایران در [[جنگ تحمیلی]] را نیز که موجب کنارزدن پرده تزویر از چهره جهان‌خواران شد، از عوامل مهم صدور انقلاب می‌دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۸۳ ـ ۲۸۴.</ref>.

گام نخست صدور انقلاب از نظر امام‌خمینی، تحقق و اجرای اسلام در ‌ایران <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۸۰.</ref>، [[وحدت کلمه]] و [[توکل]] بر خداوند متعال <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۱۳.</ref>، [[خودباوری]] <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۰۷.</ref>، توجه مسئولان کشور به اصلاح خود و توجه به مشکلات مردم <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۳۳.</ref> است؛ برهمین اساس ایشان از همه اقشار ملت می‌خواست با استمرار استقامت خود در راه نهضت اسلامی، نور امیدی را که در دل مستضعفان جهان به وجود آمده است، پرفروغ‌تر کنند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۵۰۷.</ref>. ایشان مهم‌ترین عامل در صدور انقلاب را عامل تبلیغ می‌دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۴۸؛ ۱۴/۵۹ و ۱۸/۷۲.</ref> و آن را به جهت تعامل با باورهای انسان‌ها، ماندگارتر از روش‌های دیگر می‌شناخت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۰۶ و ۱۶/۱۱۳.</ref>. ایشان در تبلیغات هم بر مقابله با تبلیغات منفی دشمنان علیه اسلام راستین و خارج‌کردن آن از غربت تأکید می‌کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۵۸.</ref> و هم بر بازنمایی چهره نورانی اسلام و آرمان‌های جهانی آن و چشاندن میوه شیرین اسلام به جهانیان به‌خصوص مسلمانان و مستضعفان و نمایاندن قدرت [[رهبری]] اسلام در برابر ابرقدرت‌ها <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۲۸۲ و ۱۶/۴۴، ۱۳۱.</ref>.

از نظر امام‌خمینی ارتباط و تبلیغات باید در دو سطح رسمی و دیپلماتیک و میان دولت‌ها <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۹۳.</ref> و نیز سطح غیر رسمی و از طریق ارتباط با توده مردم و ملت‌ها که گستره، اهمیت و تأثیرگذاری بیشتری دارند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۶ و ۱۶/۴۴.</ref>، انجام گیرد و این کار منحصر در شکل گفتاری و نوشتاری نیست و جنبه مهم‌تر و تأثیرگذارتر آن، تبلیغ با عمل و رفتار است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۱۳ و ۵۱۲.</ref> و این تبلیغ عملی نیز، در رعایت اخلاق اسلامی، برخورد خوش، انطباق رفتار با گفتار و حفظ [[وحدت]] و انسجام درونی نمود می‌یابد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۲۲ و ۱۷/۳۸۳.</ref>.

# استفاده از فناوری‌های رسانه‌ای و ارتباط‌جمعی همچون رادیو، تلویزیون و مطبوعات برای رساندن حقایق انقلاب به گوش جهانیان <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۲۴۰ و ۱۳/۴۸۶.</ref> {{ببینید|رادیو|تلویزیون|مطبوعات}}؛

# بهره‌گیری از اجتماعات مختلف مسلمانان و اندیشمندان جهان اسلام مانند برگزاری مراسم حج <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۲۵ و ۱۶/۵۱۲.</ref> {{ببینید|حج ابراهیمی}}؛

# مبادلات علمی و نظری مانند اعزام دانشجو و مبلّغ، برگزاری سمینارها و کنفرانس‌ها، مبادله هیئت‌های علمی و حتی ورزشی و هنری <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۶ ـ ۵۹؛ ۱۵/۱۲۸، ۳۰۷، ۴۲۲ و ۱۸/۱۰۵، ۱۵۱؛ ← اسپوزیتو، انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، ۷۰ ـ ۷۱.</ref>؛

# توجه به نقش محوری و مسئولیت اصلی فرهیختگان علمی در توسعه و فراگیری صدور انقلاب <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۰۳ ـ ۱۰۵.</ref>؛

# تلاش ایرانیان خارج از کشور اعم از دانشجو و غیره و نیز مسلمانان غیر ایرانی در [[تبلیغ اسلام]] و انقلاب <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۹۰.</ref>؛

# تلاش دستگاه [[دیپلماسی]] و نمایندگان سیاسی و فرهنگی در خارج از مرزهای ملی در هماهنگی، انتشار نشریه و ارائه تصویری مناسب و واقع‌گرایانه از ‌ایران و انقلاب اسلامی و دفع تبلیغات مغرضانه دشمن <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۸۸، ۴۹۰؛ ۱۴/۵۵ ـ ۵۷، ۵۹ و ۱۶/۴۶.</ref>.

از سوی دیگر، دشمنان برای جلوگیری از گسترش فرهنگ انقلاب، با استفاده از ابزار‌های تبلیغی و به منظور‌ ایجاد ترس و وحشت در میان کشورها، هدف از صدور انقلاب را که ارائه زندگی و کشورداری بر اساس موازین اسلامی بود، لشکرکشی به کشورهای دیگر و کشورگشایی تعبیر می‌کردند <ref>منصوری لاریجانی، سیری در اندیشه دفاعی حضرت امام‌خمینی، ۵۵.</ref>. برخی جهالت‌ها و تندروی‌های داخلی نیز با حمایت از روش‌های نظامی و آشکار صدور انقلاب و کارهای خودسرانه برخی افراد در برخی از کشورها مانند [[افغانستان]]، [[لبنان]]، [[سوریه]] و دیگر مناطق <ref>نوازنی، صدور انقلاب اسلامی، ۳۶۹ ـ ۳۷۱؛ محمدی، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ۱۶۳.</ref> این تبلیغات را تأیید می‌کرد.

در ‌این میان، مخالفت با انقلاب اسلامی ایران و سرکوب اندیشه‌های انقلابی و اسلامی در بعضی از کشورهای همسایه <ref>طاهری، بازتاب انقلاب اسلامی بر شیعیان لبنان، ۷۲.</ref> و اعتقاد امام‌خمینی بر بی‌توجهی یا سکوت [[سران کشورهای اسلامی]] در برابر قدرت‌های جهانی یا همراهی و همکاری با آنان برای حفظ حکومت‌های چندروزه خود نیز از موانع صدور انقلاب به شمار می‌آمد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۹۶.</ref>. با وجود تلاش دشمنان در ایجاد مانع برای صدور انقلاب و اختلاف‌افکنی در داخل کشور و همکاری با معاندان انقلاب <ref>طاهری، بازتاب انقلاب اسلامی بر شیعیان لبنان، ۷۵ ـ ۷۹.</ref>، امام‌خمینی معتقد به خنثی‌شدن این تلاش‌ها و توطئه‌ها در مسیر انقلاب بود و با رو به گسترش خواندن نور اسلام در جهان، [[وعده الهی]]، یعنی [[حاکمیت]] مستضعفان بر روی زمین را نزدیک می‌دید <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۴۷۴.</ref>.

بی‌تردید انقلاب اسلامی ایران در زمینه عمق‌بخشیدن به مبارزه با تهدیدات خارجی، [[غرب‌زدگی]] و از خود بیگانگی به موفقیت‌هایی دست یافته است <ref>شیخ، دیدگاه‌های علامه مدرسی پیرامون عراق، ۲۲۹.</ref>. معرفی سیاست «نه شرقی و نه غربی» به شکل الگویی ثابت در [[نظام بین‌الملل]]، اعطای خودباوری فرهنگی به ملت‌های مسلمان، احیای بیداری اسلامی، مطرح‌کردن تعامل مثبت و سازنده اسلام و غرب و ژئوپلتیک جهان اسلام، آرمان‌گرایی واقع‌بینانه <ref>دهشیری، بازتاب مفهومی و نظری انقلاب اسلامی در روابط بین‌الملل، ۱۹۹ ـ ۲۰۳.</ref> و ‌ایفای نقش مؤثر در تحولات منطقه‌ای، ازجمله دستاوردهای نظری و عملی انقلاب اسلامی و صدور انقلاب است <ref>دهشیری، بازتاب مفهومی و نظری انقلاب اسلامی در روابط بین‌الملل، ۱۹۹ ـ ۲۰۴.</ref>.

[[امام‌خمینی]] موج انقلاب را فراگیر <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۹ ـ ۶۰.</ref> و نور [[اسلام]] را در سرتاسر جهان، گسترش‌یافته شمرده و از توجه مردم مناطق مختلف دنیا، از قاره افریقا گرفته تا [[امریکا]] و [[شوروی]]، به قدرت اسلام در ایران، سخن گفته است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۱۵.</ref>.

از نگاه امام‌خمینی چشم‌انداز صدور انقلاب اسلامی در جهانِ مستضعفان و مظلومان، بیش از پیش، قابل مشاهده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۸۰.</ref> و انقلاب اسلامی ـ در ابعاد مختلف ـ صادر شد یا در حال صدور است. [[پرچم اسلام]] در زمانی نه‌چندان دور، با صدور انقلاب در جهان، برافراشته خواهد شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۳۱.</ref> و همگان باید در پی تقویت هرچه بیشتر آن باشند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۲۲۶.</ref>. چنان‌که ایشان واقعه کشتار زائران ایرانی در [[مکه مکرمه]] به دست حکومت [[آل سعود]] را زمینه‌ساز تحولات بزرگ در جهان اسلام، سرنگونی نظام‌های فاسد و شعله‌ورشدن [[انتفاضه اسلامی]] مردم [[فلسطین]] شمرده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۴.</ref> {{ببینید|کشتار حجاج ایرانی}}. به باور ایشان، مهم‌ترین دستاوردهای صدور انقلاب اسلامی، گسترش [[معنویت]] موجود در ‌ایران <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۹۰.</ref>، کم‌کردن سلطه جهانخواران <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۸۱.</ref>، مبارزه با [[کفر]] و [[شرک]] و [[ظلم]] <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۱۸.</ref>، بیداری ملت‌ها <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۹۶.</ref> و جلوه و نورافشانی اسلام در جهان <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۳۳ و ۲۰/۹۸.</ref> است.

==پانویس==

==منابع==

* امرایی، حمزه، انقلاب اسلامی ایران و جنبش‏های اسلامی معاصر، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.

* پروانه، محمود، صدور انقلاب به مثابه نقشه راه جهان‌گرایی در ‌اندیشه سیاسی امام‌خمینی، مجله دین و سیاست، شماره ۱۹ ـ ۲۰، ۱۳۸۸ش.

* قاضی‌زاده، کاظم، ‌اندیشه‌های فقهی ـ سیاسی امام‌خمینی، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.

==پیوند به بیرون==

* نرجس عبدیائی، [https://books.khomeini.ir/books/10006/654/ صدور انقلاب]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۶۵۴-۶۶۰.