۲۱٬۱۸۸
ویرایش
ابرابزار
(ابرابزار) |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جماران'''، اقامتگاه [[امام‌خمینی]] پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]. | '''جماران'''، اقامتگاه [[امام‌خمینی]] پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]. | ||
== | == مقدمه == | ||
امام‌خمینی | امام‌خمینی در ۲/۱۱/۱۳۵۸ به دنبال کسالت قلبی از [[قم]] به بیمارستان قلب تهران منتقل شد.<ref>ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ۳۷۶.</ref> با توجه به توصیه پزشکان، بر لزوم مراقبت دایم از ایشان، منطقه دربند و سپس جماران برای اقامت ایشان انتخاب شد{{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی}} و ایشان حدود ده سال در جماران زندگی کرد و از آن خارج نشد. در طول این مدت جماران مرکز ثقل مدیریت نظام جمهوری اسلامی ایران و رویدادهای انقلاب اسلامی بود.<ref>ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ۳۷۶–۳۸۰؛ امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۴۶–۴۷ و ۵۱.</ref> و به سبب اقامت امام‌خمینی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ نام و شهرتی جهانی یافت.<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۱۸–۱۹.</ref> | ||
امام‌خمینی به هنگام ورود به این خانه احساس راحتی کرد و یادآور شد در مدت حضور در دربند همیشه در عذاب | == موقعیت و پیشینه == | ||
محل اقامت امام‌خمینی در محله جماران تهران شامل مجموعه حسینیه، محل اقامت، خانه اندرونی و دفتر ایشان بود. اقامتگاه ایشان خانه‌ای یک‌طبقه است که در پشت حسینیه جماران واقع | جماران محله‌ای واقع در ناحیه ۴ منطقه ۱ تهران و در دو کیلومتری شمال شرقی تجریش (مرکز شمیران) و دامنه جنوبی کوه کلک‌چال از رشته‌کوه البرز قرار گرفته و از توابع شمیرانات است.<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۱۳–۱۴؛ اعتمادالسلطنه، مرآت البلدان، ۴/۲۲۵۰.</ref> همسایگان جماران از شرق محله [[نیاوران]] و خیابان‌های منظریه، از جنوب محله دزاشیب و جوزستان و از غرب محله نخجوان است.<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۱۳.</ref> برخی جماران را برگرفته از جمر به معنای سنگ بزرگ<ref>ستوده، جغرافیای تاریخی شمیران، ۱/۳۰۱.</ref> و گروهی دیگر آن را به معنای جمع یاران،<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۱۵.</ref> می‌دانند.{{سخ}} | ||
== | از نظر عده‌ای بنا بر شواهد تاریخی جُمَهران جایی در ری قدیم بوده که [[امامزاده ادریس]] در آن مدفون است و آن مکان جماران امروزی است.<ref>حسینی بلاغی، گزیده تاریخ تهران، ۱۳۴.</ref> همچنین جماران را مخفف «جمع ماران» نیز دانسته‌اند؛ زیرا در کوه‌های دره جماران مار زیاد بوده‌است.<ref>ستوده، جغرافیای تاریخی شمیران، ۱/۳۰۱.</ref> در کتاب‌های رجالی از شخصی به نام [[محمدبن‌احمد ابوعبدالله جامورانی]] یادشده که از اهالی جاموران (جماران) ری و از راویان [[حدیث شیعه]] بوده‌است.<ref>خویی، معجم الرجال، ۱۴/۲۷۳ و ۱۵/۵۱–۵۲؛ کریمان، تهران در گذشته و حال، ۴۰۴.</ref> [[سیدجعفر هاشمی جمارانی]]<ref>ستوده، جغرافیای تاریخی شمیران، ۱/۳۰۵.</ref> و سادات هاشمی که همگی از مبلغین [[احکام اسلام]] بوده‌اند، ازجمله [[سیدحسن امام‌جمارانی]] و فرزندان ایشان از مشاهیر معاصر این منطقه‌اند<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۱۸.</ref>{{سخ}} | ||
همه دیدارهای عمومی و خصوصی امام‌خمینی در حسینیه و بیت ایشان در جماران صورت می‌گرفت. مسئولان مختلف نظام نیز در این محل با ایشان دیدار و رایزنی می‌کردند. همچنین نمایندگان و رهبران کشورهای دیگر برای مسائل [[سیاست خارجی]] و غیره به حضور ایشان می‌رسیدند. بیشتر سخنرانی‌ها، پیام‌ها و نامه‌های امام‌خمینی در | در گذشته آب این روستای سردسیر از قنات و از آب دره دربند تأمین و غلات و میوه‌های سردسیری در آن تولید می‌شده‌است<ref>حسینی بلاغی، گزیده تاریخ تهران، ۱۳۳.</ref> و مردم به دلیل آب و هوای مطبوع و باغ‌ها و کشتزارهای متعدد و نزدیکی این منطقه به رشته‌کوه البرز، به‌ویژه در تابستان‌ها، به آنجا می‌رفتند.<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۱۴.</ref>{{سخ}} | ||
جماران در دوره قاجاریه از مهم‌ترین روستاهای شمالی شمیران بود که راه شاهی ([[ناصرالدین‌شاه]]) از آن می‌گذشت. دو درخت چنار قدیمی با عمری حدود هشتصد سال نشان‌دهنده قدمت این روستاست<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۱۵–۱۷.</ref> مسجد جامع جماران نیز با قدمتی چندصدساله در وسط این محله در کوچه نیایش واقع شده‌است<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۲۱.</ref> چندین مسجد و تکیه، یک سقاخانه و قبرستان از موقوفات این روستاست<ref>حسینی بلاغی، گزیده تاریخ تهران، ۱۳۴.</ref> جمعیت جماران طبق سرشماری ۱۳۳۵، شامل ۶۲۱ مرد و ۵۵۹ زن<ref>ستوده، جغرافیای تاریخی شمیران، ۱/۳۰۲.</ref> و در سال ۱۳۸۷ شامل ۲۰۲۹ خانوار، ۳۲۴۵ زن و ۳۲۲۱ مرد بوده‌است (شهرداری تهران). اهالی جماران [[شیعه]] و فارسی‌زبان‌اند.<ref>ملکی، تهران در گذرگاه تاریخ ایران، ۱۲۸–۱۲۹.</ref> | |||
== ورود امام‌خمینی به جماران == | |||
امام‌خمینی پس از بهبود نسبی و ترک بیمارستان قلب، به دلیل توصیه پزشکان به زندگی در آب و هوای پاک و دسترسی به پزشکان، حدود چهار ماه در «دربند» ساکن شد.<ref>انصاری، حدیث بیداری، ۱۱۸؛ امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۴۶–۴۷.</ref> خانه دربند به سبب نمای سنگی و چندطبقه‌بودن، ایشان را ناراحت می‌کرد، تا حدی که متذکر شده بود اگر خانه ساده‌ای پیدا نکنند به قم می‌رود.<ref>گلی زواره، فرازهای فروزان، ۵۹؛ امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۴۶؛ کیهان، روزنامه.</ref> پس از چند روز جستجو برای یافتن خانه‌ای ساده و مناسب، سیدمهدی امام‌جمارانی پیشنهاد کرد امام‌خمینی در خانه وی ساکن شود که به علت وجود شرایطی چون همسایگی حسینیه و بافت قدیمی و به دور از هر گونه تجمل پذیرفته شد.<ref>ثقفی، بانوی انقلاب خدیجه‌ای دیگر، ۳۸۰.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|سیدمهدی امام‌جمارانی}} | |||
امام‌خمینی به هنگام ورود به این خانه احساس راحتی کرد و یادآور شد در مدت حضور در دربند همیشه در عذاب بوده‌است.<ref>امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۴۷؛ گلی زواره، فرازهای فروزان، ۵۹.</ref> با اینکه انتخاب خانه جماران یک‌روزه انجام شد و از پیش برای آن برنامه‌ریزی نشده بود، [[رادیو آمریکا]] دو شب بعد در اخبار خود ادعا کرد پس از حدود سه ماه [[تجسس]] جایی را انتخاب کرده‌اند که حمله هوایی به آن بسیار دشوار است.<ref>امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۴۸.</ref> | |||
محل اقامت امام‌خمینی در محله جماران تهران شامل مجموعه حسینیه، محل اقامت، خانه اندرونی و دفتر ایشان بود. اقامتگاه ایشان خانه‌ای یک‌طبقه است که در پشت حسینیه جماران واقع شده‌است و پس از استقرار امام‌خمینی راهروی موقتی میان خانه و بالکن حسینیه ساخته شد.<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۲۰.</ref> به دلیل بیماری قلبی ایشان و لزوم بی‌خبرماندن رسانه‌های بیگانه از آن، به پیشنهاد [[سیدحسن عارفی]]؛ پزشک امام‌خمینی، در سال ۱۳۶۱ [[بیمارستان بقیةالله(ع)]] در نزدیکی محل سکونت ایشان احداث شد.<ref>عارفی، طبیب دلها، ۱۱۵–۱۱۷ و ۱۲۱.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|بیماری امام‌خمینی}} پس از سکونت امام‌خمینی در جماران ویژگی‌های امنیتی منطقه از جهت طبیعی و از جهت استقرار نیروهای حفاظتی سبب شد که شماری از مسئولان بلندپایه نظام ازجمله [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، و در سال‌های بعد [[سیدمحمد خاتمی]] در این منطقه ساکن شوند.<ref>جام جم، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref> | |||
== فعالیت‌ها و رویدادها == | |||
همه دیدارهای عمومی و خصوصی امام‌خمینی در حسینیه و بیت ایشان در جماران صورت می‌گرفت. مسئولان مختلف نظام نیز در این محل با ایشان دیدار و رایزنی می‌کردند. همچنین نمایندگان و رهبران کشورهای دیگر برای مسائل [[سیاست خارجی]] و غیره به حضور ایشان می‌رسیدند. بیشتر سخنرانی‌ها، پیام‌ها و نامه‌های امام‌خمینی در همین‌جا انجام یا صادر شده‌است.{{ببینید|متن=ببینید|پیام‌ها و اعلامیه‌ها|سخنرانی‌ها}} | |||
در دوران اقامت امام‌خمینی در جماران حوادث مهمی رخ داد ازجمله: | در دوران اقامت امام‌خمینی در جماران حوادث مهمی رخ داد ازجمله: | ||
# کودتای نوژه: در طرح [[کودتای نوژه]] بمباران بیت و محل اقامت امام‌خمینی در جماران نخستین و مهم‌ترین هدف [[بمباران]] بود. پرتاب هشت بمب و دو موشک به بیت در دستور کار حمله‌کنندگان بود. برای این منظور سه هواپیما با سه تن از بهترین خلبان‌ها در نظر گرفته شده بودند.<ref>مؤسسه مطالعات، کودتای نوژه، ۲۱۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|کودتای نوژه}} شب [[کودتا]]، [[سیدعلی خامنه‌ای]] و اکبر هاشمی رفسنجانی به امام‌خمینی پیشنهاد کردند برای در امان‌ماندن از خطر احتمالی به جای دیگری نقل مکان کند؛ اما ایشان با گفتن این جمله «مگر خون من رنگین‌تر از خون مردم جماران است» حاضر به ترک جماران نشد.<ref>تیموری، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۱۱۹؛ امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/ | # کودتای نوژه: در طرح [[کودتای نوژه]] بمباران بیت و محل اقامت امام‌خمینی در جماران نخستین و مهم‌ترین هدف [[بمباران]] بود. پرتاب هشت بمب و دو موشک به بیت در دستور کار حمله‌کنندگان بود. برای این منظور سه هواپیما با سه تن از بهترین خلبان‌ها در نظر گرفته شده بودند.<ref>مؤسسه مطالعات، کودتای نوژه، ۲۱۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|کودتای نوژه}} شب [[کودتا]]، [[سیدعلی خامنه‌ای]] و اکبر هاشمی رفسنجانی به امام‌خمینی پیشنهاد کردند برای در امان‌ماندن از خطر احتمالی به جای دیگری نقل مکان کند؛ اما ایشان با گفتن این جمله «مگر خون من رنگین‌تر از خون مردم جماران است» حاضر به ترک جماران نشد.<ref>تیموری، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۱۱۹؛ امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۵۰–۵۱.</ref> | ||
# توطئه کشمیری: از وقایع مربوط به بیت امام‌خمینی در جماران توطئه [[مسعود کشمیری]]، جانشین [[دبیر شورای عالی امنیت ملی]]، از نفوذی‌های [[سازمان مجاهدین خلق]] برای انفجار بیت بود که با هوشیاری [[سیداحمد خمینی]] و نیروهای حفاظت خنثی شد. کشمیری پس از اصرار محافظان برای بررسی کیف وی، بدون اجازه بازرسی آن، از محل ملاقات با امام‌خمینی در جماران بازگشت.<ref>محتشمی‌پور، گنجینه دل، | # توطئه کشمیری: از وقایع مربوط به بیت امام‌خمینی در جماران توطئه [[مسعود کشمیری]]، جانشین [[دبیر شورای عالی امنیت ملی]]، از نفوذی‌های [[سازمان مجاهدین خلق]] برای انفجار بیت بود که با هوشیاری [[سیداحمد خمینی]] و نیروهای حفاظت خنثی شد. کشمیری پس از اصرار محافظان برای بررسی کیف وی، بدون اجازه بازرسی آن، از محل ملاقات با امام‌خمینی در جماران بازگشت.<ref>محتشمی‌پور، گنجینه دل، ۴۴۸–۴۴۹.</ref> افراد دیگری نیز نظیر [[صادق قطب‌زاده]] طرح‌هایی برای انفجار بیت امام‌خمینی از طریق خانه نیمه‌ساز نزدیک بیت ایشان در جماران داشتند که پیش از وقوع حادثه خنثی شد.<ref>خمینی، مجموعه آثار یادگار امام، ۱/۱۳۴.</ref> | ||
# دوران جنگ تحمیلی: در دوران [[جنگ تحمیلی]] نیز بمباران بیت امام‌خمینی و جماران گاهی برای تهدید از رسانه‌های بیگانه مطرح می‌شد.<ref>مصطفوی، گنجینه دل، ۱۰۶.</ref> پس از این، | # دوران جنگ تحمیلی: در دوران [[جنگ تحمیلی]] نیز بمباران بیت امام‌خمینی و جماران گاهی برای تهدید از رسانه‌های بیگانه مطرح می‌شد.<ref>مصطفوی، گنجینه دل، ۱۰۶.</ref> پس از این، نیروهای [[ارتش جمهوری اسلامی ایران]] تصمیم گرفتند در نزدیکی محل اقامت ایشان، مکانی را برای فرود بالگرد فراهم کنند که در صورت بروز حادثه بی‌درنگ ایشان را از جماران به جایی دیگر منتقل کنند که با مخالفت امام‌خمینی روبه‌رو شد.<ref>امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۴۸.</ref> در دوران جنگ تحمیلی پناهگاهی ساخته شد تا در صورت حمله‌های هوایی، امام‌خمینی از آن استفاده کند؛ اما ایشان از آن استفاده نکرد و در پاسخ اصرار برخی از مسئولان یادآور شد فرقی میان ایشان و آن پاسداری که از ایشان و خانواده ایشان مراقبت می‌کند نیست و وی هرگز از این پناهگاه استفاده نخواهد کرد.<ref>رحیمیان، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۵۱–۲۵۲؛ سلیمانی، خاطرات، ۱۹۸–۱۹۹.</ref> | ||
==حسینیه جماران== | == حسینیه جماران == | ||
حسینیه جماران در دو طبقه به مساحت هشتصد متر مربع و متصل به بیت امام‌خمینی است. مهم‌ترین و مشهورترین مکان منتسب به امام‌خمینی در محله جماران، همین حسینیه است. قدمت این حسینیه به سال ۱۲۷۵ق می‌رسد. [[سیدابراهیم امام‌جمارانی]] از اجداد سیدمهدی امام‌جمارانی برای مراسم مذهبی و اقامه [[نماز]] آن را وقف کرد.<ref>ایران، روزنامه.</ref> و پس از آن به تناسب زمان، چند مرتبه بازسازی شد تا در سال ۱۳۵۵ سیدمهدی امام‌جمارانی با کمک اهالی جماران آن را بازسازی کرد.<ref>کهن‌نسب، خاطرات، ۳۸۳؛ جماران ما، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|سیدمهدی امام‌جمارانی}} | حسینیه جماران در دو طبقه به مساحت هشتصد متر مربع و متصل به بیت امام‌خمینی است. مهم‌ترین و مشهورترین مکان منتسب به امام‌خمینی در محله جماران، همین حسینیه است. قدمت این حسینیه به سال ۱۲۷۵ق می‌رسد. [[سیدابراهیم امام‌جمارانی]] از اجداد سیدمهدی امام‌جمارانی برای مراسم مذهبی و اقامه [[نماز]] آن را وقف کرد.<ref>ایران، روزنامه.</ref> و پس از آن به تناسب زمان، چند مرتبه بازسازی شد تا در سال ۱۳۵۵ سیدمهدی امام‌جمارانی با کمک اهالی جماران آن را بازسازی کرد.<ref>کهن‌نسب، خاطرات، ۳۸۳؛ جماران ما، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|سیدمهدی امام‌جمارانی}}{{سخ}} | ||
پس از آنکه حسینیه جماران در اختیار بیت امام‌خمینی قرار گرفت، به دلیل مسائل امنیتی و حفاظتی برگزاری برنامه‌ها و مراسم مذهبی عمومی اهالی جماران در آن امکان‌پذیر نبود؛ به همین دلیل امام‌جمارانی حسینیه دیگری را با مساحت هزار متر در سه طبقه و با استحکامات قابل قبول زمان جنگ احداث کرد که در سال ۱۳۶۴ به پایان رسید و حسینیه شماره دو نامیده شد. از آن زمان به بعد برگزاری مراسم‌های مهم ترحیم، مناسبت‌های مهم ملی و مذهبی و مراسم سالگرد ارتحال امام‌خمینی در این حسینیه برگزار می‌شود.<ref>جماران ما، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref> | پس از آنکه حسینیه جماران در اختیار بیت امام‌خمینی قرار گرفت، به دلیل مسائل امنیتی و حفاظتی برگزاری برنامه‌ها و مراسم مذهبی عمومی اهالی جماران در آن امکان‌پذیر نبود؛ به همین دلیل امام‌جمارانی حسینیه دیگری را با مساحت هزار متر در سه طبقه و با استحکامات قابل قبول زمان جنگ احداث کرد که در سال ۱۳۶۴ به پایان رسید و حسینیه شماره دو نامیده شد. از آن زمان به بعد برگزاری مراسم‌های مهم ترحیم، مناسبت‌های مهم ملی و مذهبی و مراسم سالگرد ارتحال امام‌خمینی در این حسینیه برگزار می‌شود.<ref>جماران ما، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref>{{سخ}} | ||
حسینیه جماران پیش از سکونت امام‌خمینی در جماران در دست بازسازی بود و گچ‌کاری آن به پایان نرسیده بود. بنابر توصیه ایشان گچ‌کاری و ادامه تعمیرات متوقف شد<ref>کهن‌نسب، خاطرات، ۳۸۳.</ref> این حسینیه به وسیله راهرویی به بیت امام‌خمینی متصل شد<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۲۰.</ref> ایشان هنگام ورود، از طرف راست جایگاه وارد می‌شد و بر | حسینیه جماران پیش از سکونت امام‌خمینی در جماران در دست بازسازی بود و گچ‌کاری آن به پایان نرسیده بود. بنابر توصیه ایشان گچ‌کاری و ادامه تعمیرات متوقف شد<ref>کهن‌نسب، خاطرات، ۳۸۳.</ref> این حسینیه به وسیله راهرویی به بیت امام‌خمینی متصل شد<ref>اخلاص‌پور، تهران پژوهی، ۲۰.</ref> ایشان هنگام ورود، از طرف راست جایگاه وارد می‌شد و بر صندلی کوتاهی می‌نشست که بر روی یک بالکن سیمانی با نرده‌های بسیار کوتاه قرار داشت.<ref>نادرپور، پنجاه تصویر از امام ۲۶–۲۷.</ref> دیدارکنندگان اعم از مردم عادی، کارگران، کودکان، [[فرماندهان نیروهای مسلح]]، وزرا و مقامات روحانی در کنار هم بودند.<ref>نادرپور، پنجاه تصویر از امام، ۶۷.</ref> زنان و کودکان هم در طبقه بالای حسینیه جای می‌گرفتند.<ref>نادرپور، پنجاه تصویر از امام، ۸۰.</ref> خاطرات انتظار برای دیدار امام‌خمینی، رفتار محترمانه حاضران با هم، آرامش و خلوص حاکم بر آنجا در اذهان مراجعه‌کنندگان به حسینیه باقی مانده‌است.<ref>نادرپور، پنجاه تصویر از امام، ۲۷.</ref> در حسینیه افزون بر دیدارهای امام‌خمینی مراسم عزاداری برگزار می‌شد که ایشان نیز در آن شرکت می‌کرد.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۱۱۵.</ref> | ||
==جماران در نگاه دیگران== | == جماران در نگاه دیگران == | ||
مهمانان و خبرنگاران و جهانگردان خارجی که از خانه امام‌خمینی و حسینیه جماران بازدید کرده‌اند، تحت تأثیر ساده‌زیستی و خانه کوچک و عاری از تزیینات ایشان قرار گرفته و چه بسیار افرادی که با دیدن آن زندگی ساده و به دور از تجملات دگرگون شده‌اند و به یاد زندگی [[پیامبر(ص)]] افتاده‌اند<ref>سپهری، خورشید بی‌غروب، ۲۴۰.</ref> وزیر آموزش و پرورش نیکاراگوئه که [[کشیش]] هم بود، وقتی جماران و خانه امام‌خمینی را دید، تحت تأثیر قرار گرفت و یادآور شد از امروز به بعد رهبر او امام‌خمینی است نه [[پاپ]].<ref>توسلی، مصاحبه، ۲/۱۱۶.</ref> | مهمانان و خبرنگاران و جهانگردان خارجی که از خانه امام‌خمینی و حسینیه جماران بازدید کرده‌اند، تحت تأثیر ساده‌زیستی و خانه کوچک و عاری از تزیینات ایشان قرار گرفته و چه بسیار افرادی که با دیدن آن زندگی ساده و به دور از تجملات دگرگون شده‌اند و به یاد زندگی [[پیامبر(ص)]] افتاده‌اند<ref>سپهری، خورشید بی‌غروب، ۲۴۰.</ref> وزیر آموزش و پرورش نیکاراگوئه که [[کشیش]] هم بود، وقتی جماران و خانه امام‌خمینی را دید، تحت تأثیر قرار گرفت و یادآور شد از امروز به بعد رهبر او امام‌خمینی است نه [[پاپ]].<ref>توسلی، مصاحبه، ۲/۱۱۶.</ref>{{سخ}} | ||
یکی از خبرنگاران خارجی با دیدن خانه کوچک جماران و سادگی آن اشک در چشمانش حلقه زد و بسیار منقلب شد.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، | یکی از خبرنگاران خارجی با دیدن خانه کوچک جماران و سادگی آن اشک در چشمانش حلقه زد و بسیار منقلب شد.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۸۳–۸۴.</ref> به نوشته هفته‌نامه میدل ایست تایمز، «آیت‌الله خمینی از خانه‌ای در حومه شهر تهران با رهنمودهای خود ایران را اداره می‌کند.»<ref>نادرپور، پنجاه تصویر از امام، ۶۷.</ref> و در وصف حسینیه به دیوارهای سیمانی و خاکستری‌اش که تنها تزیین آن، چند پوستر انقلابی با فرش‌های ارزان‌قیمت و ساده است، اشاره کرده‌است.<ref>نادرپور، پنجاه تصویر از امام، ۶۸.</ref> ژان گراس نویسنده لوموند در گزارشی با اشاره به اینکه حسینیه جماران در چندمتری محل سکونت امام‌خمینی قرار دارد، یادآور شد این مکان که طبقه بالای آن به زنان و کودکان اختصاص دارد، گنجایش نزدیک به یک هزار تن را که بر روی زمین می‌نشینند، دارد.<ref>نادرپور، پنجاه تصویر از امام، ۸۰.</ref> چنگیز چاندار خبرنگار ترک‌زبان روزنامه جمهوریت [[ترکیه]] از اینکه بدون مانعی در عرض ۲۴ ساعت موفق به دیدن خانه رهبر انقلاب شده، اظهار شگفتی کرده و یادآور شده در همه کشورها و حتی در ترکیه برای صحبت با یک مقام از موانع زیادی باید گذشت.<ref>نادرپور، پنجاه تصویر از امام، ۸۶.</ref> همچنین چندین آمریکایی نیز تحت تأثیر سادگی و بی‌آلایشی اقامتگاه امام‌خمینی قرار گرفته بودند.<ref>حضور، مجله، امریکایی‌ها و جماران، ۲۸۸–۲۹۰.</ref>{{سخ}} | ||
شاعران و نویسندگان نیز در رثای امام‌خمینی و وصف محل سکونت ایشان در جماران به مضمون‌آفرینی پرداخته‌اند و با عبارت‌هایی چون «جماران تحنّ الیک: جماران مشتاق توست» ارادت و احساسات خود را بیان کرده‌اند.<ref>محمدی سیف‌آبادی، رثای امام‌خمینی در شعر عربی معاصر، ۱۹۹.</ref> شاعری در شعری با عنوان «فی ظلال المصاب: در سایه مصیبت» خطاب به جماران، [[رحلت امام‌خمینی]] را مصیبتی بسیار بزرگ برای مردم و دین دانسته و یادآور شده امروز مردم شخصیتی را از دست داده‌اند که از نام او لرزه بر جان دشمنان می‌افتاد.<ref>محمدی سیف‌آبادی، رثای امام‌خمینی در شعر عربی معاصر، ۲۰۰.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|امام‌خمینی در شعر شاعران}} | شاعران و نویسندگان نیز در رثای امام‌خمینی و وصف محل سکونت ایشان در جماران به مضمون‌آفرینی پرداخته‌اند و با عبارت‌هایی چون «جماران تحنّ الیک: جماران مشتاق توست» ارادت و احساسات خود را بیان کرده‌اند.<ref>محمدی سیف‌آبادی، رثای امام‌خمینی در شعر عربی معاصر، ۱۹۹.</ref> شاعری در شعری با عنوان «فی ظلال المصاب: در سایه مصیبت» خطاب به جماران، [[رحلت امام‌خمینی]] را مصیبتی بسیار بزرگ برای مردم و دین دانسته و یادآور شده امروز مردم شخصیتی را از دست داده‌اند که از نام او لرزه بر جان دشمنان می‌افتاد.<ref>محمدی سیف‌آبادی، رثای امام‌خمینی در شعر عربی معاصر، ۲۰۰.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|امام‌خمینی در شعر شاعران}} | ||
==امام‌خمینی و ساکنان جماران== | == امام‌خمینی و ساکنان جماران == | ||
محله جماران پیش از انقلاب اسلامی یکی از مراکز تجمع روحانیان تحت تعقیب رژیم پهلوی بود. برخی از جلسات [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] و بسیاری از مبارزان و برخی از جلسات [[جامعه روحانیت مبارز]] در جماران تشکیل می‌شد.<ref>ستوده و سیدناصری، پاره‌ای از خورشید، ۳۲۷؛ ناطق نوری.</ref> | محله جماران پیش از انقلاب اسلامی یکی از مراکز تجمع روحانیان تحت تعقیب رژیم پهلوی بود. برخی از جلسات [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] و بسیاری از مبارزان و برخی از جلسات [[جامعه روحانیت مبارز]] در جماران تشکیل می‌شد.<ref>ستوده و سیدناصری، پاره‌ای از خورشید، ۳۲۷؛ ناطق نوری.</ref>{{سخ}} | ||
اهالی جماران در روند انقلاب اسلامی حضوری فعال داشتند. در دستگیری امام‌خمینی و [[قیام پانزده خرداد]]، اهالی [[مسلمان]] [[ورامین]] و کن و جماران و دیگر | اهالی جماران در روند انقلاب اسلامی حضوری فعال داشتند. در دستگیری امام‌خمینی و [[قیام پانزده خرداد]]، اهالی [[مسلمان]] [[ورامین]] و کن و جماران و دیگر روستاهای اطراف به سوی [[تهران]] حرکت کردند و نام «[[شاه]]» را از میدان‌ها و مسجدها برداشته، جای آن «خمینی» گذاشتند.<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۲/۵۷.</ref> پس از پیروزی انقلاب با انتشار خبر اقامت امام‌خمینی در این محله، مردم مشتاقِ جماران، تمام محله را چراغانی کردند.<ref>کیهان، روزنامه.</ref> | ||
امام‌خمینی در | امام‌خمینی در سخنرانی ۲۸ اردیبهشت ۱۳۵۹ در جمع اهالی جماران، مردم این منطقه را خواهران و برادران خود خواند و از زحمات آنان تشکر و برای آنان [[دعا]] کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۰۵.</ref>{{سخ}} | ||
ایشان در این دیدار، | ایشان در این دیدار، به‌طور عام به ایرانیان و به‌طور خاص به مردم جماران سفارش‌هایی کرده‌است ازجمله: | ||
# هوشیاری در برابر ابرقدرت‌های شرق و غرب. | # هوشیاری در برابر ابرقدرت‌های شرق و غرب. | ||
# ایستادگی در برابر آنان و اجازه‌ندادن به تسلط بیگانگان. | # ایستادگی در برابر آنان و اجازه‌ندادن به تسلط بیگانگان. | ||
# ترس‌نداشتن از قدرت‌های پوشالی جهان سلطه. | # ترس‌نداشتن از قدرت‌های پوشالی جهان سلطه. | ||
# نترسیدن از تحریم‌ها و محاصرات اقتصادی ـ | # نترسیدن از تحریم‌ها و محاصرات اقتصادی ـ نظامی ابرقدرت‌ها. | ||
# افشاگری مقاصد | # افشاگری مقاصد آمریکا. | ||
# نترسیدن از تهدیدات نظامی و اقتصادی | # نترسیدن از تهدیدات نظامی و اقتصادی آمریکا و آمادگی برای مقابله با آن. | ||
# پیشروی مقتدرانه برای اجراکردن احکام اسلام در کشور و حتی در تمام دنیا. | # پیشروی مقتدرانه برای اجراکردن احکام اسلام در کشور و حتی در تمام دنیا. | ||
# انجام تکلیف مبارزه با ظلم. | # انجام تکلیف مبارزه با ظلم. | ||
# ایستادگی مقتدرانه و قیام در مواجه با مشکلات. | # ایستادگی مقتدرانه و قیام در مواجه با مشکلات. | ||
# حفظ وحدت و توجه به خداوند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/ | # حفظ وحدت و توجه به خداوند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۰۵–۳۰۶.</ref> | ||
امام‌خمینی در ۲۹/۲/۱۳۵۹ نیز در جمع | امام‌خمینی در ۲۹/۲/۱۳۵۹ نیز در جمع اهالی جماران و شمیرانات، از آنان به مسلمانانی مصمم، متعهد و امید ملت، پیش‌برندگان نهضت و [[ایثارگران]] خون و انقلابیان متعهد یاد کرده‌است و ضمن سفارش آنان به وحدت کلمه و تکیه بر خداوند، به اهالی جماران به‌طور خاص و به عموم ایرانیان سفارش کرده برای اهتزاز پرچم [[اسلام]] باید از خواسته‌های شخصی دست برداشت و در اندیشه تحقق اهداف [[قرآن]] و اسلام بود. ایشان برای موفقیت در این هدف بزرگ، [[اتحاد]] و [[اخلاص]] را لازم شمرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۱۳.</ref> هوشیاری در برابر گروه‌های مفسد و تفرقه‌اندازِ وابسته به رژیم گذشته، هوشیاری در برابر آمریکا و خنثی‌کردن توطئه‌های آنان و همچنین افشای توطئه‌های مدعیان فدایی خلق و ایستادگی در برابر آنان از دیگر سفارش‌های امام‌خمینی بوده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۱۴–۳۱۵.</ref>{{سخ}} | ||
حفاظت محل اقامت امام‌خمینی در جماران بر عهده یگان حفاظت نیروهای [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه]] بود<ref>محتشمی‌پور، گنجینه دل، ۴۴۷.</ref> که پس از مشورت ایشان با سیداحمد خمینی، [[سیدسراج‌الدین موسوی]] مسئول این یگان شد.<ref>محتشمی‌پور، گنجینه دل، ۴۴۸.</ref> امام‌خمینی در جمع پاسداران مستقر در جماران در هفت تیر ۱۳۵۹ سخنرانی و از برجستگی‌ها و خدمات این مجموعه به بزرگی یاد کرد و با سفارش‌هایی ازجمله رفتار خوب با مردم و اخلاص، برای سلامتی محافظان نظامی جماران دعا کرد.<ref>۱۲ امام‌خمینی، صحیفه، / | حفاظت محل اقامت امام‌خمینی در جماران بر عهده یگان حفاظت نیروهای [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه]] بود<ref>محتشمی‌پور، گنجینه دل، ۴۴۷.</ref> که پس از مشورت ایشان با سیداحمد خمینی، [[سیدسراج‌الدین موسوی]] مسئول این یگان شد.<ref>محتشمی‌پور، گنجینه دل، ۴۴۸.</ref> امام‌خمینی در جمع پاسداران مستقر در جماران در هفت تیر ۱۳۵۹ سخنرانی و از برجستگی‌ها و خدمات این مجموعه به بزرگی یاد کرد و با سفارش‌هایی ازجمله رفتار خوب با مردم و اخلاص، برای سلامتی محافظان نظامی جماران دعا کرد.<ref>۱۲ امام‌خمینی، صحیفه، /۴۸۷–۴۸۸.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|حفاظت از امام‌خمینی}}{{سخ}} | ||
امام‌خمینی سرانجام در ۱۳ خرداد ۱۳۶۸ پس از ۳۳۷۹ روز اقامت، در بیمارستان بقیةالله(ع) جماران، در جنب بیت، درگذشت و در محل اقامت ایشان به دست [[محمدرضا توسلی]] غسل داده شد.<ref>امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۱۱۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|ارتحال امام‌خمینی}} | امام‌خمینی سرانجام در ۱۳ خرداد ۱۳۶۸ پس از ۳۳۷۹ روز اقامت، در بیمارستان بقیةالله (ع) جماران، در جنب بیت، درگذشت و در محل اقامت ایشان به دست [[محمدرضا توسلی]] غسل داده شد.<ref>امام‌جمارانی، مصاحبه چاپ‌شده، ۲/۱۱۵.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|ارتحال امام‌خمینی}} | ||
==جماران پس از درگذشت امام‌خمینی== | == جماران پس از درگذشت امام‌خمینی == | ||
جماران پس از رحلت امام‌خمینی همچنان میعادگاه عاشقان ایشان است و یاد و خاطره آن در ذهن‌ها باقی است. در سال ۱۳۷۷ [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] با همکاری شهرداری منطقه یک تهران، [[نگارستان امام‌خمینی]] را با حضور رئیس‌جمهورِ وقت سیدمحمد خاتمی افتتاح کرد که حاوی بخشی از وسایل شخصی امام‌خمینی، آثار ایشان، تابلوهای نقاشی، خطاطی و مانند آن است.<ref>نورخانی، نگارستان امام‌خمینی، پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت کتاب اول.</ref> این مکان همچنان پذیرای مهمانان و جهانگردان خارجی است و گرامیداشت سالگرد [[رحلت امام‌خمینی]] نیز در آن برگزار می‌شود.<ref>جمهوری اسلامی، خبرگزاری.</ref> | جماران پس از رحلت امام‌خمینی همچنان میعادگاه عاشقان ایشان است و یاد و خاطره آن در ذهن‌ها باقی است. در سال ۱۳۷۷ [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] با همکاری شهرداری منطقه یک تهران، [[نگارستان امام‌خمینی]] را با حضور رئیس‌جمهورِ وقت سیدمحمد خاتمی افتتاح کرد که حاوی بخشی از وسایل شخصی امام‌خمینی، آثار ایشان، تابلوهای نقاشی، خطاطی و مانند آن است.<ref>نورخانی، نگارستان امام‌خمینی، پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت کتاب اول.</ref> این مکان همچنان پذیرای مهمانان و جهانگردان خارجی است و گرامیداشت سالگرد [[رحلت امام‌خمینی]] نیز در آن برگزار می‌شود.<ref>جمهوری اسلامی، خبرگزاری.</ref> | ||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | == پانویس == | ||
==منابع== | {{پانویس|۲}} | ||
== منابع == | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* اخلاص‌پور، افشین، تهران پژوهی، محله جماران، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۹۰ش. | * اخلاص‌پور، افشین، تهران پژوهی، محله جماران، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۹۰ش. | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۷: | ||
* کهن‌نسب، علی و دیگران، آنجا که بوی یار می‌دهد، چاپ‌شده در رسول آفتاب، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۹ش. | * کهن‌نسب، علی و دیگران، آنجا که بوی یار می‌دهد، چاپ‌شده در رسول آفتاب، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۹ش. | ||
* کیهان، روزنامه، ۲۸/۲/۱۳۵۹ش. | * کیهان، روزنامه، ۲۸/۲/۱۳۵۹ش. | ||
* گلی | * گلی زواره قمشه‌ای، غلامرضا، فرازهای فروزان، پژوهشی در سیره اخلاقی، تربیتی و عرفانی حضرت امام‌خمینی، قم، حضور، چاپ اول، ۱۳۷۹ش. | ||
* محتشمی‌پور، سیدعلی‌اکبر، گنجینه دل، مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش. | * محتشمی‌پور، سیدعلی‌اکبر، گنجینه دل، مجموعه خاطرات یاران در وصف یادگار امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش. | ||
* محمدی سیف‌آبادی، عسگر، رثای امام‌خمینی در شعر عربی معاصر، پایان‌نامه، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۶ش. | * محمدی سیف‌آبادی، عسگر، رثای امام‌خمینی در شعر عربی معاصر، پایان‌نامه، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۶ش. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۸: | ||
* نورخانی، امیر، نگارستان امام‌خمینی، پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت کتاب اول، خرداد ۱۳۹۲ش. | * نورخانی، امیر، نگارستان امام‌خمینی، پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت کتاب اول، خرداد ۱۳۹۲ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | |||
محمدصادق مزینانی، «[https://books.khomeini.ir/books/10004/113/ حیدرعلی جلالی خمینی]»، دانشنامه امام خمینی، ج۴، | == پیوند به بیرون == | ||
محمدصادق مزینانی، «[https://books.khomeini.ir/books/10004/113/ حیدرعلی جلالی خمینی]»، دانشنامه امام خمینی، ج۴، ص۱۱۳–۱۲۱. | |||
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | [[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | ||
[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | ||