حکمت متعالیه از دیدگاه امام‌خمینی (کتاب)
حکمت متعالیه از دیدگاه امام‌خمینی کتابی به قلم حوریه عظیمی است که به یک دوره مبانی فلسفی امام‌خمینی از مبدأ تا معاد اشاره دارد. این کتاب در سال ۱۳۹۳ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، منتشر شده است.
مؤلف
حوریه عظیمی، متولد ۱۳۵۵ش، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی شبستر می‌باشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده است.
محتوا
اهمیت این کتاب در بیان رویکرد تلفیقی امام‌خمینی با دیگر رویکردها می‌باشد. این پژوهش در بیان دیدگاه امام‌خمینی درباره حکمت متعالیه است. به باور ایشان عمق و باطن حکمت متعالیه همان عرفان نظری است.[۱] وی مدت‌ها در حوزه علمیه قم به تدریس شرح منظومه و اسفار پرداخته و اثر به جا مانده از ایشان، سه جلد تقریرات فلسفه است. نویسنده با استخراج اندیشه‌های فلسفی امام از آثار ایشان، بدون داوری و نقد و بررسی و صرفاً با تحلیلی کوتاه، کتاب حاضر را سامان بخشیده است.[۲] در این اثر حاضر آمده که امام‌خمینی متبحر در رشته معقول و منقول بوده، مقام علمی این فیلسوف کامل برجسته بوده و بسیاری از صاحب نظران امام را یکه تاز میدان فلسفه و حکمت می‌دانند.
از مطالب قابل توجه این پژوهش، بیان تفاوت‌های رویکرد کلامی «اثر و مؤثر» با رویکرد فلسفی «علیت و معلولیت» و رویکرد عرفانی «تجلی و متجلی» می‌باشد. امام‌خمینی با ایجاد الفت و هماهنگی بین این سه رویکرد، مسئله علیت را مرتبه عالی بحث اثر و مؤثر می‌داند و در نهایت علیت و معلول را به تشأن و تجلی باز می‌گرداند و این روش را فلسفه عالی می‌نامد.[۳]
در این پژوهش، امام‌خمینی درباره عینیت صفات، اقوال و آراء متعددی را مورد بررسی قرار می‌دهد.[۴] و براهینی را که قاضی سعید قمی برای اثبات مدعای خود می‌آورد ذکر و نقد می‌کند (امام‌خمینی، مصباح الهدایه، ص۱۹ و ۲۳). همچنین در این کتاب آماده که امام معتقد است حل نشدن معاد جسمانی به این سبب است که وی نتوانسته معاد نفس را تنقیح کند.[۵]
ساختار
ساختار این کتاب از یک مقدمه و دو بخش تشکیل یافته است. بخش اول دارای هفت فصل می‌باشد؛ فصل اول؛ کلیات مباحث وجود، فصل دوم؛ ماهیت، فصل سوم؛ مقولات عشر، فصل چهارم؛ علیت، فصل پنجم؛ سبق و لحوق و حدوث و قدم، فصل ششم؛ حرکت و زمان و فصل هفتم؛ عقل عاقل و معقول. بخش دوم نیز دارای هشت فصل است؛ فصل اول؛ اثبات واجب الوجود از راه دل و عقل، فصل دوم؛ واجب بالذات ماهیت ندارد، فصل سوم؛ واجب الوجود بسیط الحقیقه است، فصل چهارم؛ توحید واجب تعالی، فصل پنجم؛ صفات حق تعالی، فصل ششم؛ خیر و شر، فصل هفتم؛ صادر اول و فصل هشتم؛ معاد و ضرورت آن و معاد جسمانی.
وضعیت نشر
چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۹۳ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س))، منتشر شده است.
پانویس
- ↑ عظیمی، حکمت متعالیه از دیدگاه امام‌خمینی، مقدمه.
- ↑ عظیمی، حکمت متعالیه از دیدگاه امام‌خمینی، مقدمه.
- ↑ عظیمی، حکمت متعالیه از دیدگاه امام‌خمینی، مقدمه و ص ۸۴-۸۵.
- ↑ امام‌خمینی، الطب و الاراده، ص۱۳؛ امام‌خمینی، چهل حدیث، ص۶۰۹.
- ↑ امام‌خمینی، تقریرات فلسفه، ج۳، ص۴۲۷-۴۲۸؛ عظیمی، حکمت متعالیه از دیدگاه امام‌خمینی، ص۲۹۵.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، الطب و الاراده، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تقریرات فلسفه امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۰ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، مصباح الهدایه إلی الولایة و الخلافه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ سوم، ۱۳۷۶ش.
- عظیمی، حوریه، حکمت متعالیه از دیدگاه امام‌خمینی، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۳ش.