درآمدی بر مبانی آثار و اندیشه‌های امام‌خمینی (کتاب)
درآمدی بر مبانی آثار اندیشه‌های امام‌خمینی کتابی به قلم عباس ایزدپناه است که به تبیین و بیان مبانی و پایه‌های فکری آثار و اندیشه‌های عرفانی امام‌خمینی پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۷۵ش توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، منتشر شده است.
مؤلف
عباس ایزدپناه، متولد ۱۳۴۶ش، پژوهشگر علوم اسلامی و استاد دانشگاه می‌باشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده است.
محتوا
کتاب درآمدی بر مبانی آثار اندیشه‌های امام‌خمینی، در صدد است ریشه‌ها و اصول اساسی مسلک عرفانی امام‌خمینی را مورد بررسی و بحث قرار دهد و در راستای آن، هویت و ویژگی‌های مسلک عرفانی امام را بازگو کند.[۱] سیر نظری و عملی امام‌خمینی گواه این مدعاست که او در پرتو قرآن و تعالیم اهل‌بیت(ع) به عنصر تفکر و اندیشه احترام خاصی قائل است. در سیره نظری و عملی امام بُعد عشق و محبت آتشین به حضرت معبود معبود و اولیاء خاص جایگاه ویژه‌ای دارد، ایشان ولایت علوی را صورتی می‌داند که عبادت‌ها و عقاید و ملکات، مادهٔ آن می‌باشند؛ از این رو اگر کسی بمیرد و امامی نداشته باشد به مرگ دوران جاهلیت و کفر مرده است.[۲] در شاکله امام، عشق، حماسه، تلازم با اجتماع و سیاست، اندیشه و علم، به وحدت رسیده‌اند؛ از این رو عرفان او عرفانی اجتماعی است.
در این کتاب آمده که در شخصیت امام، هم اندیشه‌های عمیق ملاصدرا و محیی الدین مورد توجه است و هم سوز و گدازهای عاشقانه فخرالدین عراقی و حافظ به وضوح روشن است.[۳] نویسنده پژوهش حاضر در فرازی از این پژوهش مدعی شده که امام‌خمینی بزرگترین احیاگر تفکر دینی است. امام‌خمینی به آرمان‌های بلند و دیرینه و آرزوهای تحقق نیافته مصلحان، احیاگران و دردمندان تاریخ در قلمرو نظر و عمل، عینیت بخشید. عرفان پیش از امام‌خمینی، عرفان فردی، خانقایی و دور از اجتماع و عاری از حماسه و تعقل و تفکر بود، امام عرفان اسلامی را به عرفان نبوی و علوی بازگرداند و حضور در اجتماع و اندیشه متعال در عرفان امام حضور جدی دارد.[۴]
ساختار
کتاب درآمدی بر مبانی آثار اندیشه‌های امام‌خمینی، از یک پیشگفتار و نه مطلب سامان یافته است:
- مطلب اول درباره اصول و شیوه‌های تحقیقی در آثار و اندیشه‌های امام‌خمینی است، شیوه‌های ناصواب و شیوه‌های صحیح، برخورد گزینشی و لزوم اتخاذ شیوه‌ای متناسب و نظام‌مند در پژوهش، می‌باشد.
- مطلب دوم درباره ثقلین محوری و جایگاه عقلانی و برهانی ثقلین و جایگاه قرآن و روایی این اصل، سخن به میان آمده است.
- مطلب سوم درباره احیاگری در تفکر دینی و احیاگری‌های امام، مرز میان احیاگری و بدعت، امام در آینه احیاگران و احیاگری‌های امام در آینه آثارش می‌باشد.
- مطلب چهارم درباره عرفان متعالی امام‌خمینی پرتویی از عرفان حسینی، تفکر و اندیشه عالی، وحدت در عین کثرت و عرفان حماسی می‌باشد.
- مطلب پنجم درباره فقه سنتی و پویا در اندیشه امام‌خمینی می‌باشد.
- مطلب ششم درباره امام‌خمینی و پیوند دین و دنیا، معنویت گرایی افراطی و نگاهی به مبانی نظریه‌ها سخن به میان آمده است.
- مطلب هفتم درباره اسلام ناب محمدی و ویژگی‌های اسلام ناب در آینه امام‌خمینی می‌باشد.
- مطلب هشتم درباره رابطه جهاد با اصل آزادی، جهاد با اهل کتاب و ماهیت جهاد ابتدایی می‌باشد.
- مطلب نهم درباره ولایت عاشورایی امام‌خمینی و تداوم انقلاب اسلامی و گستره ولایت در آینه ثقلین و فلسفه و ماهیت ولایت امام‌خمینی سخن به میان آمده است.
نقدها بر نظریات مؤلف
برخی ادعاها در کتاب درآمدی بر مبانی آثار اندیشه‌های امام‌خمینی، شعار و بدون دلیل است و برخی مطالب جای تأمل و دقت دارد؛ همچنین برخی تحلیل‌ها ترتیب منطقی و ساختار علمی ندارد.
وضعیت نشر
چاپ اول کتاب درآمدی بر مبانی آثار اندیشه‌های امام‌خمینی، در سال ۱۳۷۵ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، منتشر شده است.
پانویس
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح دعاء السحر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش.
- ایزدپناه، عباس، درآمدی بر مبانی آثار اندیشه‌های امام‌خمینی، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.