پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی (کتاب)
طرز استفاده
پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، کتابی به قلم سیدمحمد شفیعی مازندرانی است که به تبیین آراء و مبانی تربیتی-عرفانی امامخمینی میپردازد. این کتاب در سال ۱۳۷۶ش توسط چاپ دفتر انتشارات اسلامی منتشر شده است.
مؤلف
سیدمحمد شفیعی مازندرانی، متولد ۱۳۴۰ش، پژوهشگر علوم اسلامی میباشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده است.
محتوا
کتاب پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، به مبانی تربیتی-عرفانی امامخمینی و برخی از مباحثی که صبغه اخلاقی-عرفانی دارد و ارتباط بیشتری با مباحث و مسائل تربیتی دارند، را از نگاه امامخمینی مورد بررسی قرار داده است. در نگاه نویسنده این پژوهش، امام همواره از تعلیم و تربیت بر مبنای اسلام سخن به میان آورده و انسان را موجودی میداند که با تعلیم و تربیت رشد میکند.[۱]
در این کتاب آمده به اعتقاد امامخمینی مسئله اساسی در باب تربیت مسئله اساسی در باب تربیت، مسئله روح و قلب آدمی است؛ زیرا اگر قلب آدمی الهی شود، همهٔ کردار، رفتار و نیات او نیز الهی خواهد شد و به طور کلی، سعادت انسان به روح یعنی قلب او بستگی دارد.[۲] امام برخی از اصول موثر در تسریع فعلیت و تأثیر تربیت را در آثار خود برشمرده از جمله:
- اراده: خواستن و اراده کردن در موفقیت تربیت، نقش تعیین کنندهای دارد.[۳]
- تلقین: یکی از روشهای قرآنی است و در تربیت انسان موثر است.
- تکرار و عادت: تکرار عمل یکی از روشهای مؤثر قرآنی است؛ یعنی از راه تکرار و ایجاد عادت مطلوب میتوان، اخلاقی را به کلی زایل نمود و اخلاق ضد آن را جانشین آن ساخت.[۴]
به باور امامخمینی انسان خوپذیر است. انسان همواره قابلیت تربیت را دارا است و روحیه تربیتپذیری و تأثیریابی او هیچگاه به طور کلی از بین نمیرود. بر این اساس انسان تا آخر عمر، نیازمند به تربیت است و از حیث پرورش، حتی انسان کافر و به دور از عقاید و جهانبینی اصیل الهی نیز قابلیت هدایت را دارد و راه توبه و راهیابی او به پیشگاه نور، همواره باز است و یأس از جنود شیطان میباشد؛ از این رو هیچ ملکات و صفاتی در دنیا غیر قابل تحول و دگرگونی وجود ندارد.[۵]
در اندیشههای اخلاقی-عرفانی امام هدفهای خاصی برای تربیت انسان مورد توجه قرار گرفته است، اهدافی که برخی جنبه مقدمه برای برخی دیگر دارند و در مجموع زمینهساز تحقق و حصول هدف نهایی تعلیم و تربیت اسلامی میباشند. امامخمینی در جلوههای مختلف پیرامون این اهداف بررسی و تحقیق آن پرداخته است.[۶]
ساختار
کتاب پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، از یک پیشگفتار و هشت فصل سامان یافته است:
- فصل اول درباره زندگینامه امامخمینی و تألیفات ایشان میباشد.
- فصل دوم درباره دیدگاه سیاسی اجتماعی امامخمینی و صلابت در اجرای قوانین اسلام و تعالیم آن میباشد.
- فصل سوم درباره دیدگاه فقهی امامخمینی میباشد.
- فصل چهارم درباره دیدگاه فلسفی امامخمینی، هستی شناسی، شناخت شناسی و انسان شناسی سخن به میان آمده است.
- فصل پنجم درباره دیدگاه عرفانی-اخلاقی امامخمینی، تفاوت میان علم و عرفان و عامل اصلی عروج و تداوم معراج میباشد.
- فصل ششم درباره اندیشهها و آراء تربیتی امامخمینی، اصول تربیت و برخی اصول مؤثر در تسریع فعلیت و تأثیر تربیت، سخن به میان آمده است.
- فصل هفتم درباره عوامل و مراکز مهم تربیتی و وحی و مکتب انبیاء میباشد.
- فصل هشتم درباره اساسیترین اهداف تربیتی در رهنمودهای امام، تقویت عشق و رشد فطرت توحیدی و پرورش انسانهای مورد نیاز جامعه سخن به میان آمده است.
نویسنده بدون هیچ تحلیل و بررسی، مطالب امام را به طور مستقیم گزارش و نقل کرده است.
وضعیت نشر
چاپ دوم کتاب پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، در سال ۱۳۷۶ش توسط چاپ دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم منتشر شده است.
پانویس
- ↑ شفیعی مازندرانی، پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، ص۵۴ و ۹۲.
- ↑ امامخمینی، صحیفه امام، ج۶، ص۱۶۷.
- ↑ امامخمینی، صحیفه امام، ج۱۷، ص۱۷۷؛ شفیعی مازندرانی، پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، ص۹۵.
- ↑ امامخمینی، چهل حدیث، ص۲۵؛ شفیعی مازندرانی، پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، ص۹۷.
- ↑ امامخمینی، چهل حدیث، ص۶۷ و ۱۱۰؛ شفیعی مازندرانی، پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، ص۱۰۲.
- ↑ شفیعی مازندرانی، پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، ص۱۲۸.
منابع
- امامخمینی، سیدروحالله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۰ش.
- امامخمینی، سیدروحالله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.
- شفیعی مازندرانی، سیدمحمد، پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امامخمینی، قم، چاپ دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، چاپ دوم، ۱۳۷۶ش..