خورشید عرفان (کتاب)

خورشید عرفان چهل سؤال اخلاقی و عرفانی از امام‌خمینی؛ کتابی به قلم محمدرضا رمزی اوحدی است که در تبین اندیشه‌های اخلاقی و عرفانی امام‌خمینی نگاشته شده است. این کتاب در سال ۱۳۸۰ توسط انتشارات مشهور منتشر شده است.

محتوا

کتاب حاضر شامل چهل سؤال عرفانی است که نویسنده با طرح سوالاتی پاسخ‌های مربوط به آن را از آثار امام‌خمینی به تناسب سؤالات استخراج نموده است، در فرازی از این کتاب آمده است به اعتقاد امام‌خمینی آنچه انسان را از حق تعالی باز می‌دارد و از جمال جمیل مطلق حق محجوب می‌کند، شیطانِ است که چه به صورت انسان باشد و چه به صورت جن، ازاین‌رو تعلق انسان به غیر حق‌تعالی دام شیطان است و باید از آن استعاذه کرد (امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص۲۳۱؛ رمزی اوحدی، خورشید عرفان، ص۱۰). به اعتقاد امام‌خمینی، دعا انسان را از ظلمت بیرون می‌کند، ائمه طاهرین (ع) بسیاری از مسائل را با لسان دعا بیان کرده‌اند؛ ولی انسان به معنای دعا توجه ندارد. (امام‌خمینی، تفسیر سوره حمد، ص۵۴). به باور ایشان علاج غضب به دو نوع است علمی و عملی؛ اما علمی، تفکر در امور مربوط به غضب است و اما عملی، که عمده آن انصراف نفس، در اوّل پیدایش غضب است؛ مثلاً اگر ایستاده است، بنشیند یا به ذکر خدا مشغول شود (امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۱۱۹-۱۲۰؛ رمزی اوحدی، خورشید عرفان، ص۲۴). امام‌خمینی در جواب این سؤال که چگونه می‌توان به درک محضریت حق‌تعالی رسید، معتقد است توجه به غیر خدا انسان را به حجاب‌های ظلمانی محجوب می‌کند، همچنین معصیت در محضر خداوند انسان را از خدا غافل می‌کند درحالی‌که تمام عالم محضر خداست (امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱۱، ص۸۲). ایشان در تفسیر آیه «مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللهِ‌...» (نساء، ۱۰۰) مراد از هجرت را خروج از بیت مظلم نفس می‌داند؛ یعنی از نفسانیت مهاجرت کند تا برسد به آنجایی که دیگر از خود چیزی نیست و به موت مطلق و فنا برسد ( امام‌خمینی، تفسیر سوره حمد، ص۲۸-۲۹؛ رمزی اوحدی، خورشید عرفان، ص۵۸). امام‌خمینی در مورد اخلاص عمل با استناد به روایت «من أخلص لله اربعین صباحاً جَرت ینابیع الحکمة من قلبه علی لسانه» معتقد است انسانی که می‌خواهد عملش الهی باشد، باید قصد و نیت خالص داشته باشد؛ اگر اخلاص در کار نباشد، قلب او محل تصرفات شیطانی خواهد بود (امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۳۳۳؛ شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۰۴).

ساختار

کتاب از یک مقدمه و چند مطلب تشکیل شده است؛ از جمله این مطالب، شیطان‌شناسی، مسئله تکبر و راه‌های مبارزه عملی با تکبّر، راه‌های کنترل غضب در انسان، آداب باطنی حج، جایگاه تفکر در سیر و سلوک، صبر و مسائل آن، اخلاص، حضور قلب در نماز، جایگاه ریاضت در سیر و سلوک، دنیاطلبی منشاء همه فسادها، رابطه علم با عمل، آداب تلاوت قرآن، آثار بی‌توجهی به قرآن کریم و شناخت مؤمن از غیر مؤمن می‌باشد.

روش نگارش

روش نگارش در این کتاب به شکل پرسش و پاسخ می‌باشد؛ یعنی مجموعه سؤالاتی است که نویسنده از متن آثار امام‌خمینی استخراج و متناسب با جواب تنظیم کرده است.

وضعیت نشر

چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۸۰ توسط انتشارات مشهور، منتشر شده است.

منابع

1. امام‌خمینی، سید روح‌الله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دهم، ۱۳۸۰ش. 2. امام‌خمینی، سید روح‌الله، تفسیر سوره حمد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ یازدهم، ۱۳۸۸ش. 3. امام‌خمینی، سید روح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۰ش. 4. امام‌خمینی، سید روح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش. 5. رمزی اوحدی، محمدرضا، خورشید عرفان، قم، انتشارات مشهور، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.