جرعه‌های حکمت (کتاب)
جرعه‌های حکمت بررسی تطبیقی حکمت امام‌خمینی و سنائی غزنوی، کتابی به قلم محمدامین صادقی ارزگانی است که به تبیین اندیشه‌های حکمی امام‌خمینی و سنائی می‌پردازد. این کتاب در سال ۱۳۹۱ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج، منتشر شده است.
مؤلف
محمدامین صادقی ارزگانی، متولد ۱۳۴۱ش، پژوهشگر حوزه علمیه، مؤسسات و مراکز مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی و دفتر تبلیغات اسلامی است. علاوه بر تدریس دروس حوزوی، کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده که «جرعه‌های حکمت» از آن جمله است.
اهمیت
طرح حکمت تبلیغی امام‌خمینی و سنایی غزنوی ضرورت و اهمیت ویژه‌ای دارد و دارای آثار و نتایج معرفتی و اعتقادی بسیاری می‌باشد.
محتوا
در این اثر، کوشش شده حکمت امام‌خمینی و سنایی غزنوی با یکدیگر تطبیق و بررسی شود تا هم مبانی معارف عرفانی موجود در آثار امام‌خمینی معرفی شود و هم مشترکات و ممیزات افکار حکمی این دو حکیم معلوم شود. در این پژوهش ضمن بازشناسی تطبیقی حکمت عرفانی امام و سنایی، سعی شده برخی پرسش‌ها و شبهات نوظهور در ساحت مختلف نظیر تعارض توحید و توسل، فرایند نزول وحی و عدم تعارض امامت با خاتمیت، طرح و پاسخ داده شود.[۱] در فرازی از این کتاب آمده، خاستگاه حکمت امام و سنایی در باب معناشناسی توحید، آموزه‌های متعالی قرآن و عترت است؛ اما سنایی به دلیل شرایط سیاسی و مذهبی، نتوانسته عین کلمات ائمه (ع) را در تبیین مفهوم توحید بیان کند؛ ولی امام‌خمینی کاستی کلام سنایی را به طور کامل جبران کرده و در تبیین مفهوم توحید، از کلمات ائمه (ع) بهره برده است.[۲] یکی از مسائل بنیادین توحید افعالی که در حکمت امام به صراحت و در حکمت سنایی به اشاره آمده، طرح مسئله سازگاری توحید و توسل است، به باور امام‌خمینی ولایت از شعبه توحید است؛ زیرا حقیقت ولایت فیض مطلق است و فیض مطلق ظلّ وحدت مطلقه است و فطرت بالذات متوجه کمال اصلی و به تبع متوجه کمال ظلّی است، پس معلوم شد که توحید و ولایت از امور فطری است.[۳] در حکمت امام‌خمینی بر نقش نبوت و آموزه‌های وحیانی در شکوفایی عقلایی و اثر متقابل عقل و وحی تاکید فراوان شده است.[۴] در فرازی از این کتاب آمده که به اعتقاد امام‌خمینی عبادت انسان کامل، نقش تجلیات بی‌پایان محبوب است که دارای اسرار است و برای هر یک از اوضاع و اذکار به طور تفصیل اسراری است و آن حصول معراج حقیقی و قرب معنوی است.[۵]
ساختار
این کتاب مشتمل بر یک مقدمه و شش فصل است: فصل اول درباره کلیات و مفهوم‌شناسی حکمت تطبیقی می‌باشد. فصل دوم درباره آموزه‌های توحیدی در حکمت تطبیقی امام و سنایی، می‌باشد. در فصل سوم درباره نبوت و پیامبرشناسی، ساحت وجودی ختم مرتبت و تحلیل عبادت و تکامل نبوی، سخن به میان آمده است. فصل چهارم درباره وحی و قرآن‌شناسی در حکمت تطبیقی امام و سنایی می‌باشد. فصل پنجم درباره اهل بیت شناسی، ضرورت شناخت اهل بیت و جلوه‌ای از فضایل علمی اهل بیت می‌باشد. در فصل ششم درباره انسان‌شناسی، انسان و سلوک اخلاقی، انسان و جاودانگی و سرانجام جاودانگی، جلوه‌ای از آثار نماز و برزخ یا آستان جاودانگی سخن به میان آمده است. هدف و انگیزه تألیف: هدف از تألیف، آسان‌سازی آموزه‌های متعالی عرفان اسلامی در ساحت‌های گوناگون خداشناسی، انسان‌شناسی و وحی‌شناسی با توجه به مبانی امام‌خمینی و حکیم سنایی می‌باشد.
حاشیه
در این کتاب به مناسبت، برخی مطالب در متن، دارای پاورقی و حواشی مفیدی می‌باشد که به توضیح برخی اصطلاحات، ترجمه برخی آیات و روایات پرداخته است.
وضعیت نشر
چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۹۱ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، منتشر شده است.
پانویس
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دهم، ۱۳۸۰ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، سرّ الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ ششم، ۱۳۷۸ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۰ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوازدهم، ۱۳۸۷ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.
- صادقی ارزگانی، محمدامین، جرعه‌های حکمت، بررسی تطبیقی حکمت امام‌خمینی و سنایی غزنوی، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۱ش.