خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام فلسفی (کتاب)
خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام فلسفی (کتاب)
خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام فلسفی، کاری از مرکز اسناد انقلاب اسلامی، به واکاوی و بازآفرینی خاطرات واعظ شهیر محمدتقی فلسفی، پیرامون زندگی، شخصیت و مبارزات دوران پهلوی، نهضت امام‌خمینی و انقلاب اسلامی پرداخته‌است.
اهمیت
کتاب خاطرات فلسفی، به‌دلیل حضور پررنگ و نقش مهم و تأثیرگذار وی در قالب سخنرانی‌های آتشین و افشاگرانه، به‌ویژه طی آبان ۱۳۴۳ تا بهمن ۱۳۵۰ش، و نیز، ویژگی‌های منحصر بفرد منبرهای وی، از جمله، پیراستگی از خرافه و مبارزه با عوام‌زدگی و پرهیز از مطالب تفرقه‌انگیز مذهبی و دعوت همگان به وحدت، طرح مطالب اخلاقی، تربیتی و اجتماعی، انتقاد از برنامه و عملکرد دولت‌ها و دولت‌مردان، و مخالفت سرسختانه با غرب‌زدگی، بیگانه‌پرستی و الحاد، از اهمیت بالایی برخوردار است. از امتیازات کتاب می‌توان به دارا بودن فهرست مطالب، نمایه اعلام، اشخاص، اماکن، احزاب و گروه‌ها و کتب و نشریات و نیز، برخورداری از تصویر اسناد، و تصاویر، اشاره کرد (مرکز اسناد انقلاب اسلامی، خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام فلسفی، فهرست موضوعات). همچنین، شرح جامع و کامل بسیاری از مسایل، جریان‌ها و شخصیت‌ها، در پاورقی، از دیگر ویژگی‌های کتاب است.
ساختار
کتاب با دستخطی از نامه رهبر انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای آغاز می‌شود. با فهرست ریز موضوع، یادداشتی از ناشر، مقدمه‌ای از روح‌الله حسینیان و یادداشتی بر خاطرات به قلم خود فلسفی ادامه می‌یابد. متن کتاب در ۱۲ فصل، اسناد، تصاویر و فهرست اعلام به پایان می‌رسد. فصل اول، اصل و نسب خانوادگی و معرفی نزدیکان؛ فصل دوم، زندگی من: دوران کودکی و نوجوانی، علاقه به منبر و تشویق پدر و مادرم، هجرت به قم برای ادامه تحصیل، اشتغال به منبر و ازدواج؛ فصل سوم، دوره رضاخانی و پایان آن: اوضاع ایران در عصر پهلوی اول، شهید مدرس و جمهوری رضاخانی، فاجعه گوهرشاد، کشف حجاب رضاشاهی و اعتراض مرحوم بافقی، ممنوع‌المنبر شدن؛ فصل چهارم، جریان‌ها، حوادث و شخصیت‌های سیاسی بعد از رضاخان: حزب توده، حزب دموکرات آذربایجان، متحجرین، کاشانی و مصدق، فدائیان اسلام و پایان کار آنها و ترور دکتر فاطمی و رزم‌آرا؛ فصل پنجم، خاطراتی از دوران مرجعیت آیت‌الله العظمی بروجردی: سابقه آشنایی و ارتباط با ایشان، شخصیت والا و مرجعیت ایشان، مبارزه با مظاهر شرک و بهائیت، تأسیس مدارس و مساجد، به‌ویژه مسجد اعظم و وفات ایشان؛ فصل ششم، انتقاداتم از دولت‌های وقت: محور انتقادات و انعکاس آن، مزاحمت‌ها و محدودیت‌ها، خودداری از انتقادات پس از انقلا اسلامی؛ فصل هفتم، درگیری‌های سیاسی با دولت‌های وقت، پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی: انجمن‌های ایالتی و ولایتی، انقلاب سفید و لوایح شش‌گانه، حمله به فیضیه، استیضاح ده ماده‌ای دولت علم، دستگیری امام‌خمینی؛ فصل هشتم، حوادثی که در سال‌های پس از قیام ۱۵خرداد داشتم: ممنوعیت منبرم در یزد، اصفهان و شیراز، ماجرای دکتر شریعتی، اخراج ایرانیان از عراق، اشتغال به تألیف و بازگشت امام‌خمینی به وطن و رفع ممنوع‌المنبری من؛ فصل نهم، سه خاطره از سال‌های اول پس از پیروزی انقلاب، مراسم چهلم شهید مطهری، اقدامات دولت موقت و ماجرای آیت‌الله شریعتمداری و حزب خلق مسلمان؛ فصل دهم، خاطرات بعضی سفرها: حج، پاکستان، آلمان و برخی شهرهای ایران؛ فصل یازدهم، ریشه‌های انقلاب: کاپیتولاسیون، تبعید امام‌خمینی و صهیونیست‌ها؛ فصل دوازدهم، نهضت امام‌خمینی، برای حفظ اسلام: ویژگی‌های انقلاب، تشکیل حکومت اسلامی، شخصیت بی‌نظیر امام‌خمینی، پیوند حوزه و دانشگاه، شهید مطهری، شهید بهشتی، ثمرۀ انقلاب امام‌خمینی، کلام آخر؛ و در پایان اسناد، تصاویر و فهرست اعلام (مرکز اسناد انقلاب اسلامی، خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام فلسفی، فهرست موضوعات.
آثار پیرامونی
دربارۀ محمدتقی فلسفی و خاطرات و مبارزات ایشان چندین اثر منتشر شده‌است که برخی مستقل و شماری هم با این کتاب همپوشانی دارد. ازجمله: ۱. قیصری مهدی، خطیب توانا؛ سیری در زندگی و مبارزات حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ محمدتقی فلسفی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶ش. ۲. قیصری، مهدی، حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی به روایت تصویر، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اول، ۱۳۸۶ش. ۳. مازاریان، علیرضا، کتاب فلسفی؛ روایت زندگی حجت‌الاسلام شیخ محمدتقی فلسفی، تهران، خیمه، ۱۳۹۲ش. ۴. مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، یاران امام به روایت اسناد ساواک(کتاب نهم)؛ زبان گویای اسلام حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، اول، ۱۳۷۸ش. ۵. نیکزاد، علی‌اکبر، خاطرات و خطرات فلسفی در عرصه خطابه و منبر، قم، دبیرخانه اجلاس حوزه و تبلیغ، ۱۳۷۸ش. وضعیت نشر چاپ اول کتاب در سال ۱۳۷۶ در ۹۷۲ صفحه، در ۳۰۰۰ نسخه، در تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده‌است. تهیه و تنظیم با مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مصاحبه‌ها با سید حمید روحانی(زیارتی)، ویراستاران علی دوانی، محمد رجبی، محمدحسن رجبی انجام گرفته‌است.
چاپ‌ها و ویراست‌های بعدی این کتاب با ویراست و چاپ اول تفاوت‌هایی در تعداد صفحات دارد.
منابع
مرکز اسناد انقلاب اسلامی، خاطرات و مبارزات حجت الاسلام فلسفی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.