علی پهلوانی تهرانی
سعادتپرور (پهلوانی تهرانی)، علی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. علی سعادتپرور معروف به پهلوانی تهرانی در سال ۱۳۰۵ ش در تهران در خانوادهای بازاری به دنیا آمد (سعادتپرور، ۱۳۸۵، ۵). پدرش عبدالله پهلوانی از بازاریان مذهبی تهران بود. علی سعادتپرور خواندن و نوشتن را در مکتبخانهای در تهران آموخت (سعادتپرور، ۱۳۸۲، ج ۱، ۱۵). سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و بخشی از مقدمات را نزد شیخ محمد زاهد در مسجد امینالدوله تهران خواند. آنگاه در درس شیخ علیاکبر برهان در مسجد لرزاده حضور یافت و بخشی از دروس سطح را نزد او فراگرفت (سعادتپرور، ۱۳۸۵، ۵-۶؛ «بزرگداشت سالگرد ارتحال...»، ۶). او در سال ۱۳۲۴ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی به قم رفت (سعادتپرور، ج ۱، ۱۶) و در حوزه علمیه قم، دروس سطح را نزد سید محمدباقر سلطانی طباطبایی و آیتالله سید شهابالدین نجفی مرعشی تکمیل کرد (سعادتپرور، ۱۳۸۵، ۷-۸). همزمان در درس فلسفه و تفسیر قرآن علامه سید محمدحسین طباطبایی شرکت میکرد و از سال ۱۳۳۱ ش سیر و سلوک عرفانی را زیر نظر علامه طباطبایی طی کرد (سعادتپرور، ج ۱، ۱۶). وی سپس در درس خارج فقه آیتالله سید حسین طباطبایی بروجردی و خارج فقه و اصول امام خمینی حضور یافت (سعادتپرور، ۱۳۸۵، ۷-۸؛ «بزرگداشت سالگرد ارتحال...»، ۶). درباره حضور او در درس امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست؛ ولی میتوان احتمال داد که وی از اواسط دهه ۱۳۳۰ تا تبعید ایشان به خارج از کشور در هر دو درس امام خمینی حضور مییافته است. مدت کوتاهی هم در درس خارج فقه آیتالله سید کاظم شریعتمداری شرکت داشت (خاطرات آیتالله...، ۱۲۴).
سعادتپرور در دوره ملی شدن صنعت نفت، همراه با برخی از طلاب علوم حوزوی، مجمعی سیاسی با هدف فعالیت سیاسی تشکیل داد. از دیگر اهداف آن مجمع، تلاش برای اصلاح امور حوزه علمیه قم بود (همان، ۸۸-۸۹). او با آغاز نهضت اسلامی، با صدور اعلامیههایی به حمایت از امام خمینی پرداخت (دوانی، ج ۵، ۱۵۸-۱۵۹؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۳۴ ـ ۱۳۵، ۱۷۸ ـ ۱۷۳، ۱۸۵ ـ ۱۹۱، ۱۹۹ ـ ۲۰۰). پهلوانی در سالهای ۱۳۴۵-۱۳۵۷ به استفاده از محضر علامه طباطبایی در قم پرداخت (سعادتپرور، ۱۳۸۵، ۷-۸؛ «بزرگداشت سالگرد ارتحال...»،۶). او همچنین در جلسات شرح و تفسیر غزلیات حافظ شیرازی را که بهصورت هفتگی و با حضور جمعی معدود (که تعداد آنان به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسید) در محضر علامه طباطبایی تشکیل میشد، شرکت میکرد. در آن جلسات، علامه طباطبایی بالغ بر دویست غزل از غزلیات حافظ شیرازی را شرح و تفسیر کرد و این شرح و تفسیر انگیزه علی سعادتپرور در تألیف جمال آفتاب و آفتاب هر نظر شد (سعادتپرور، ۱۳۸۲، ج ۱، ۱۶-۱۷؛ حسینی اهری، ۳۶۲). او در تیر ۱۳۵۷ همراه با روحانیان، استادان و مدرسان دروس دینی حوزه علمیه قم، با صدور اعلامیهای خطاب به ملت ایران، با اشاره به رخدادهای سیاسی کشور و نیز اقدامات شاه در سرکوبی تظاهرات و راهپیماییهای مردم در شهرهای سراسر کشور چون تبریز، مشهد و...، ضمن افشاگری گسترده علیه رژیم پهلوی، جشن نیمه شعبان را در اعتراض به اینگونه سیاستهای سرکوبگرانه رژیم، تحریم کردند (اسناد انقلاب اسلامی، ۳۱۹ ـ ۳۲۲).
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و پس از درگذشت علامه طباطبایی، با درخواست جمعی از شاگردان علامه طباطبایی، به تدریس عرفان و اخلاق پرداخت. برخی از تألیفات او عبارت است از: ۱ ـ جمال آفتاب و آفتاب هر نظر در شرح غزلیات حافظ در ده جلد که جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی را دریافت کرد. ۲ ـ قرآن و فطرت. ۳ ـ جلوه نور (در فضایل معنوی ـ توحیدی حضرت فاطمه زهرا (س)). ۴ ـ فروغ شهادت (تحقیقی نو در زمینه نهضت حسینی). ۵ ـ سرالاسراء (شرح و تفسیر حدیث شریف معراج). ۶ ـ معارف ادعیه. ۷ ـ راز دل: تقریر بیانات مرحوم علامه طباطبایی در شرح گلشنراز، اثر مرحوم شبستری. ۸ ـ پاسداران حریم عشق: مجموعه ۲۰ جلدی کلمات عرفا. ۹- منطق الطیر به همراه دو رساله دیگر. ۱۰- یادداشتهای مؤلف از جلسات اخلاقی ـ عرفانی استاد علامه طباطبایی. ۱۱- یازده رساله عرفانی (قم، تشیع، ۱۳۹۰). ۱۲- الشموس المضیئه فی الغیبه و الظهور و الرجعه (تهران، پیام آزادی، ۱۴۱۶ ق). ۱۳- ظهور نور (تهران، احیا کتاب، ۱۳۸۷) و... (سعادتپرور، ۱۳۸۲، ۱۲-۱۷؛ «کتابشناسی آیتالله...»، ۲۲-«بزرگداشت سالگرد ارتحال...»، ۶). علی سعادتپرور در ۵ آذرماه سال ۱۳۸۴ در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط آیتالله محمدتقی بهجت، در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده شد («بزرگداشت سالگرد ارتحال...»، ۶). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «بزرگداشت سالگرد ارتحاد حضرت آیتالله سعادتپرور» (۱۳۹۱)، هفتهنامه افق حوزه، سال یازدهم، شماره ۳۵۳، ۲۹ آذر؛ حسینی اهری، سید شهابالدین (۱۳۸۴)، «بازتاب اشراق»، فصلنامه اشراق، شماره ۲ و ۳، بهار و تابستان؛ خاطرات آیتالله مهدوی کنی (۱۳۸۵)، تدوین غلامرضا خواجهسروی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ دوانی، علی (۱۳۷۸)، نهضت امام خمینی، ج ۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ روحانی، سید حمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، ج ۱، قم دارالفکر ـ دارالعلم؛ سعادتپرور، علی (۱۳۸۲)، جمال آفتاب و آفتاب هر نظر: شرحی بر دیوان حافظ: اقتباس از [روش] محمدحسین طباطبایی، تهران، احیاء؛ سعادتپرور، علی (۱۳۸۵)، پندنامه سعادت: وصایای اخلاقی عالم ربانی و عارف زاهد حضرت آیتالله حاج شیخ علی سعادتپرور، قم، دفتر تنظیم و نشر آثار آیتالله سعادتپرور؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۴، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه؛ «کتابشناسی آیتالله سعادتپرور (پهلوانی)» (۱۳۸۵)، ماهنامه کیهان فرهنگی، شماره ۲۳۴ و ۲۳۵، فروردین و اردیبهشت.