روایات و خاطرات سیدمهدی امام جمارانی، کاری از صادق عبادی، به واکاوی و بازخوانی خاطرات سیدمهدی امام جمارانی، پیرامون زندگانی، فعالیت‌ها و رویدادهای سیاسی پیش و پس از انقلاب اسلامی پرداخته است.
اهمیت کتاب
حضور فعال، مؤثر و مستمرّ امام جمارانی در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی خِطِّۀ جماران، خاطرات او را حائز اهمیت کرده است (عبادی، روایات و خاطرات سیدمهدی امام جمارانی، ج ۱، ص ۲۰). از امتیازات کتاب می‌توان به دارا بودن فهرست مطالب، تصاویر، اسناد، ضمائم، نمایه اشخاص و اماکن، اشاره کرد. همچنین، شرح جامع پاره‌ای از مسایل، جریان‌ها و شخصیت‌ها، در پاورقی، از دیگر ویژگی‌های کتاب است.
ساختار
کتاب روایات و خاطرات سیدمهدی امام جمارانی، مشتمل بر دو جلد است. در جلد نخست پس از فهرست ریز موضوع، مقدمۀ ناشر، مقدمۀ تدوین‌گر، مقدمۀ مؤلف آمده است. سپس، متن کتاب در ۵ بخش و در قالب ۲۰ فصل، تصاویر، اسناد، ضمائم، نمایه اشخاص و فهرست اماکن می‌باشد. جلد اول بخش اول، کودکی، تحصیلات و آشنایی با سیاست؛
- فصل اول، کودکی، نوجوانی، خاندان، تأثیر دوران کشف حجاب، فعالیت‌های پدر، تولیت موقوفات، ساخت و مرمت حمام عمومی، حسینیه و مسجد در جماران؛
- فصل دوم، تاریخچۀ جماران و ساکنین آن، نقش روحانیت در جماران، مدرسۀ علمیۀ جماران، سلسلۀ روحانیت جماران، آقاسیدمحمدباقر جمارانی، امامان جماعت مسجدجامع، موقوفات جماران؛
- فصل سوم، دوران یازده سالۀ تحصیل در قم، تحصیلات و اساتید؛
- فصل چهارم، آشنایی با مبارزات سیاسی، نواب صفوی، آیت‌الله بروجردی و فدائیان اسلام، دستگیری، محاکمه و اعدام نواب صفوی و...؛
- فصل پنجم، مرجعیت بروجردی، پیشینۀ حوزۀ علمیۀ قم، نقش امام‌خمینی در آمدن بروجردی به قم، امام‌خمینی و جایگاه مرجعیت، دین و مرجعیت، دو مانع رژیم پهلوی، جایگاه امام‌خمینی نزد بروجردی، بروز اختلاف نظر میان امام و بروجردی و...؛
- فصل ششم، گسترش نفوذ حزب توده ، مصدق و ناراحتی متدیِّنین از دولت مصدق، موضع امام در مورد مصدق، کاشانی مرد سیاست و دین، نگاه منفی مردم از دخالت روحانیت در سیاست، کاشانی و امام؛
- فصل هفتم، ظهور شخصیت علمی و سیاسی امام‌خمینی، امام چهره‌ای شاخص در قم، جذابیت چهره و مراتب اخلاقی امام، نظم و ترتیب در درس، مراتب علمی، تعریف عجیب آیت الله مطهری، استعداد امام در فلسفه، جاذبه و تأثیر درس اخلاق امام؛
- بخش دوم – رویدادها و تلاطمات سیاسی پیش از پیروزی انقلاب؛
- فصل هشتم، قیام ۱۵خرداد۱۳۴۲ش تا تبعید امام‌خمینی؛
- فصل نهم، حضور جدی‌تر در عرصۀ فعالیت‌های سیاسی، اوضاع خمین در آن روزگار، ترور حسنعلی منصور، دستگیری و بازجویی از من در ساواک اراک، انتقال به ساواک تهران، تبعید امام به عراق، کروبی رفیق بامعرفت، ماجرای لیلةالضرب، دستگیری کروبی، صدور حکم تولیت شرعی من موقوفات، بازگشت از عراق؛
- فصل دهم، سال‌های اختناق، تبعید و زندان یاران نهضت(از۱۳۵۱ تا ۱۳۵۶ش)، جایگاه امام خمینی در نجف، آغاز تدریس ولایت فقیه، نظر آیت الله خویی راجع به اختیارات ولی فقیه، شخصیت آقامصطفی، دیدار امام با مراجع نجف، مرجعیت خویی و پرهیز امام از مرجعیت و...؛
- فصل یازدهم، جرقه‌های انقلاب(۱۳۵۶ش)؛
- فصل دوازدهم، جزیرۀ ثبات (زمستان ۱۳۵۶ش)، سفر کارتر به ایران، مقاله احمد رشیدی مطلق(۱۷دی۱۳۵۶ش)، قیام ۱۹دی۱۳۵۶ش، تظاهرات ۲۹بهمن۱۳۵۶ش مردم تبریز و...؛
- فصل سیزدهم، بهمن، ماه پیروزی خون بر شمشیر، تحصن روحانیون در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌ها، تشکیل ستاد استقبال، ورود امام به وطن و... (عبادی، روایات و خاطرات سیدمهدی امام جمارانی، ج ۱، ص ۷ ـ ۱۳)
جلد دوم بخش سوم – استقرار حکومت جمهوری اسلامی
- فصل چهاردهم، انقلاب در بحران (از ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰ش)، بازگشت امام به قم و... انتخاب آیت الله خامنه‌ای به ریاست جمهوری؛
- فصل پانزدهم، تثبیت نظام اسلامی(از ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۸ش)، عملکرد من در مناقشات سیاسی بعد از انقلاب و... تشکیل حزب مشارکت، رفع حصر از آیت‌الله منتظری و سیدصادق روحانی؛
بخش چهارم – حج و اوقاف
- فصل هفدهم، سازمان اوقاف و امور خیریه(از ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۶ش)، سازمان اوقاف در رژیم گذشته و... تأسیس دانشکده‌های علوم قرآنی، دعوت از قاریان مصری، لغو دعوت از عبدالباسط محمد عبدالصمد! چاپ مجلۀ «وقف، میراث جاویدان»؛
- فصل هجدهم، سفرنامۀ حج، سفر حج در ایام گذشته، حج بعد از انقلاب، اولین راهپیمایی برائت از مشرکین؛
- فصل نوزدهم، امور حج و زیارت (از ۱۳۶۴ تا ۱۷۰ش)، نمایندگان امام در حج، انتخاب مهدی کروبی به سرپرستی حجاج، برائت از مشرکین از منظر امام، صدور پیام متفاوت امام و تعجب ما، حملۀ آل سعود و...؛
بخش پنجم – بازگشت به جماران
- فصل بیستم، خدمات گذشته و فعالیت‌هایم بعد از دوران مسئولیت در جماران و... (عبادی، روایات و خاطرات سیدمهدی امام جمارانی، ج ۲، ص ۵۸۳ ـ ۵۸۷)
وضعیت نشر
جلد اولِ کتاب روایات و خاطرات سیدمهدی امام جمارانی در سال ۱۳۹۹ش در ۵۹۰ صفحه، و جلد دوم در سال ۱۳۹۹ش در ۶۰۰ صفحه، در تهران، چاپخانۀ عروج، به چاپ رسیده است.
پانویس
منابع
عبادی، صادق، روایات و خاطرات سیدمهدی امام جمارانی، تهران، چاپخانه عروج (وابسته به مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی)، چاپ اول، ۱۳۹۹ش.