خاطرات سیاسی اجتماعی دکتر صادق طباطبایی (کتاب)

خاطرات سیاسی اجتماعی دکتر صادق طباطبایی، خاطرات خودنوشت سیدصادق طباطبایی پیرامون جنبش دانشجویی، امام موسی صدر، نهضت امام‌خمینی و روند شکل‌گیری انقلاب اسلامی است.

نویسنده

سید صادق طباطبایی(۱۳۲۲ـ۱۳۹۳ش)، برادر همسر سید احمد خمینی و خواهرزاده امام موسی صدر و از جمله افراد تأثیرگذار در سال‌های پیش و پس از انقلاب اسلامی ایران بوده است. وی دارای درجه دکتری در رشته بیوشیمی از آلمان و استاد دانشگاه بوخوم آلمان بود. او در کنار تحصیل و تدریس به فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی نیز پرداخت. وی سال ۱۳۵۷ همراه امام‌خمینی به ایران آمد و در معاونت سیاسی و اجتماعی وزارت کشور برگزاری رفراندوم نظام جمهوری اسلامی عهده دار شد. طباطبایی در زمان دولت مهندس بازرگان، معاونت سیاسی ایشان و سخنگوی دولت موقت و همچنین وزیر مشاور در این دولت را بر عهده داشت. دکتر طباطبایی در عرصه نویسندگی و ترجمه هم فعال بود و چندین اثر از خو برجای گذاشته است (زندگی‌نامه صادق طباطبایی، http://www.imam-khomeini.ir)

اهمیت کتاب

صادق طباطبایی، به‌عنوان چهرۀ نام‌آشنای ایران در سال‌های نخست پیروزی انقلاب، در خاطرات خود، زوایایی از تاریخ معاصر ایران را برای مخاطبان، روشن ساخته است (طباطبایی، خاطرات سیاسی اجتماعی دکتر صادق طباطبایی، ج اول، ص: ب). از امتیازات کتاب می‌توان به دارا بودن فهرست مطالب، تصاویر، نمایه اعلام، داشتن منبع برای مطالب و پاورقی توضیحات، اشاره کرد.

ساختار

این کتاب، در ۳ جلد تنظیم شده است: جلد اول پس فهرست ریز موضوع، دارای پیش‌درآمد از ناشر، سخنی چند با خواننده از نویسنده، پیش‌گفتار و ۶ فصل، تصاویر و فهارس؛ جلد دوم، دارای ۴ فصل، تصاویر و فهارس؛ جلد سوم، دارای ۲ فصل، تصاویر و فهارس می‌باشد. جلد اول، جنبش دانشجویی ایران: فصل اول، سابقۀ خانوادگی و تحصیلات، ارتباط خاندان طباطبایی و امام‌خمینی، خط و نقاشی و موسیقی، آیت‌الله بروجردی و حکومت اسلامی، دوران تحصیل در آلمان و... فصل دوم، فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و دانشجویی، دیدار با دکتر بهشتی در هامبورگ، اولین دیدار با امام در نجف، تزِ حکومت اسلامیِ امام، جدایی کامل از کنفدراسیون، مشکل مشروعیت حقوقی انجمن‌های اسلامی و نامۀ امام خمینی، انگیزه‌های تأسیس اتحادیه، ارگان‌ها و تشکیلات اتحادیه انجمن‌های اسلامی، جنبش دانشجویی آلمان، ناراحتی امام از بدگویی اطرافیان نسبت به آقایان صدر، نظر امام دربارۀ شریعتی و مطهری، آبشخورهای فکری دانشجویان مسلمان، فعالیت انجمن‌های اسلامی در جذب دانشجویان، پیام ۱۲ماده‌ای امام، خاطراتی از سفر به کربلا، گفتگو با امام دربارۀ مهندس بازرگان و دکتر سنجابی و... فصل سوم، کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایرانی، پی‌ریزی جنبش دانشجویی خارج از کشور، اولین انشعاب در جنبش دانشجویی، حمایت توده‌ای‌ها از مخالفین اصلاحات ارضی، اسدالله عَلَم و آغاز مبارزات امام‌خمینی، بازداشت امام، تبعید امام به ترکیه، سفر امام موسی صدر به واتیکان، واکنش امام به گِلایه از اوضاع نجف، بهره‌برداری امام از تناقض در دستگاه سیاست‌گذاری آمریکا و... فصل چهارم، بعد از ۱۵خرداد در ایران، تحلیل سه بُعدی جنبش، اعتصاب در دانشگاه تهران در حمایت از روحانیون مبارز و... فصل پنجم، اتحادیۀ انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا، نقش دانشجویان مسلمان در صدور قطعنامه علیه کاپیتولاسیون، دفاع کنفدراسیون از اعضای حزب ملل اسلامی، سازمان مجاهدین خلق، انتقاد امام از مواضع انفعالی روحانیت، محورهای سه‌گانۀ تلاش رژیم برای مقابله با انقلاب اسلامی، درگذشت حاج آقامصطفی، پیام امام موسی صدر به امام خمینی، از هم پاشیدن شیرازۀ امور در اثر مقاومت منفی مردم، محاصرۀ منزل امام در نجف و تصمیم او به هجرت از عراق و... فصل ششم، نقش فراموش شده، سفر سیداحمد خمینی به سوریه و لبنان، جسارت و شجاعت سیداحمد، شِمِّه‌ای از روحیات فردی و اجتماعی آقامصطفی، دیدگاه متفاوت دو برادر و... تصاویر؛ نمایه(طباطبایی، خاطرات سیاسی اجتماعی دکتر صادق طباطبایی، ج اول، صفحه فهرست مطالب) جلد دوم، لبنان، امام صدر و انقلاب فلسطین: فصل اول، سفر و ارتباط با لبنان و... فصل دوم، در لبنان، دهه‌های ۳۰ و ۴۰شمسی دوران آرمان‌گرایی، تقسیم تاریخ به دو دورۀ مُجزّا، امام صدر در جستجوی یاوری توانا، ویژگی‌های شخصیتی امام صدر و... فصل سوم، خاندان امام صدر، آرای خلاف مشهور امام صدر، مجلس اعلای شیعیان، تأسیس سازمان أمَل، دلیل اوج‌گیری مخالفت با امام صدر، تئوری سه بُعدی انقلاب، پرسش امام‌خمینی، امام موسی صدر و انقلاب اسلامی، شبهات سیدحمید روحانی و جلال‌الدین فارسی نسبت به امام موسی صدر و... فصل چهارم، نامه‌های دکتر چمران(حاوی ۹نامه)، اسنادی از ساواک، نامه‌ای از دکتر یدالله سحابی به امام موسی صدر و... تصاویر؛ فهارس (طباطبایی، خاطرات سیاسی اجتماعی دکتر صادق طباطبایی، ج دوم، صفحه فهرست مطالب). جلد سوم، شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران: فصل اول، قلب ایران در قلب اروپا(امام در پاریس)، توجه امام به وحدت شیعه و سنی، علل هجرت امام به پاریس، دیدار فرح با آیت‌الله خویی و... فصل دوم، از پرواز انقلاب تا استقرار جمهوری اسلامی، انتصاب مهندس بازرگان به نخست وزیری، پیش‌نویس قانون اساسی، اعلام رسمی نظام سیاسی جدید و... (خاطرات سیاسی اجتماعی دکتر صادق طباطبایی، ج اول، صفحه فهرست مطالب).

وضعیت نشر

چاپ هر سه جلدِ کتاب، در سال ۱۳۸۷، در ۳۰۰۰ نسخه، جلد اول در ۴۷۹ صفحه، و جلد دوم در ۵۹۶ صفحه، و جلد سوم در ۵۰۵ صفحه، در مرکز چاپ و نشر عروج(وابسته به مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی)، صورت گرفته است.