ابوالقاسم وجدانی‌فخر
وجدانی فخر، ابوالقاسم؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. ابوالقاسم وجدانی فخر در سال ۱۳۲۶ در یکی از روستاهای همدان به دنیا آمد. او دوران ابتدایی را در همدان گذراند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و به همین منظور در سال ۱۳۳۸ راهی قم شد و در حوزه علمیه قم دوره مقدمات و سطح را گذراند، ولی در زندگینامه مجملی از او که توسط علی ربانی خلخالی نوشته شده است، به استادانش در آن دوره اشاره‌ای نشده است. وجدانی فخر در دوران تحصیل در قم با نهضت اسلامی امام خمینی آشنا شد و به میدان مبارزه با حکومت پهلوی پای گذاشت و در روز اول فروردین ۱۳۴۲ و در جریان حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه، در درگیری طلاب با مأموران شرکت داشت و موفق شد یکی از مأموران را مضروب سازد. در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ هم حضوری فعال داشت. او پس از تبعید امام خمینی به عراق، درصدد عزیمت به عراق برآمد و با مساعدت سید اسدالله مدنی تبریزی که آن سال‌ها تابستان‌ها در همدان اقامت می‌گزید، راهی عراق شد و مدت هفت سال در آن کشور به فراگیری دروس حوزوی مشغول شد. از جمله در نجف در درس امام خمینی شرکت می‌کرد (ربانی خلخالی، ۳۳۶ـ۳۳۷). با استناد به این گزارش می‌توان گفت که وی در خلال سال‌های ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۱ که در نجف اشرف حضور داشت، در درس خارج فقه (بیع مکاسب) ایشان که همه روزه در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌های نجف برگزار می‌شد، حضور می‌یافت. وجدانی فخر پس از هفت سال حضور در نجف به ایران بازگشت و به قم رفت و در حوزه علمیه آنجا تحصیلاتش را پی گرفت. در موسم تبلیغ (ماه‌های محرم و رمضان) هم برای تبلیغ دین به شهرهای مختلف سفر می‌کرد و در این سفرها بود که اهداف امام خمینی را برای مردم بیان می‌نمود. همچنین علیه بهاییان به فعالیت‌های تبلیغی دست می‌زد و براثر تلاش‌های او بود که برخی از بهاییان به دین اسلام برگشتند. او در رمضان ۱۳۵۷ ش در قزوین حضور داشت و در یکی از مساجد سخنرانی می‌کرد. وی در آن سخنرانی‌ها، از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد و به همین علت تحت تعقیب قرار گرفت و مأموران درصدد دستگیری وی برآمدند ولی وجدانی فخر با لباس مبدل از آنجا به همدان رفت. وی در همدان در تشییع جنازه آیت‌الله ملاعلی معصومی همدانی که به تظاهراتی علیه حکومت پهلوی انجامید، شرکت داشت. وجدانی فخر پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی شیخ محمد یزدی مأمور به فعالیت در دادستانی انقلاب اسلامی در قم شد و سپس از سوی امام خمینی به شهر اسلام‌آباد غرب در استان ایلام عزیمت کرد و مدت پنج ماه در آنجا به فعالیت‌های تبلیغی و ارشادی مشغول شد. در همان زمان بود که بعضی از گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی در کرند غرب به فعالیت علیه جمهوری اسلامی دست زده بودند و وجدانی فخر برای مقابله با آنان به آن منطقه رفت و در ۲۲ مرداد ۱۳۵۸ در مصاف با آنان به شهادت رسید. پیکر او از آنجا به همدان و سپس قم انتقال یافت و در قبرستان شیخان آن شهر به خاک سپرده شد (ربانی خلخالی، ۳۳۷ـ۳۳۸). منبع: ربانی خلخالی، علی (۱۴۰۲ ق)، شهدای روحانیت در یکصد سال اخیر، ج ۲، قم، مکتب الحسین.